Ομιλία του Ευκλ. Τσακαλώτου στην Ολομέλεια της Βουλής στις 08-12-2016

(Photo: stokokkino.gr  {21 Μαΐου 2016})

Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2016

Ομιλία του Ευκλ. Τσακαλώτου στην Ολομέλεια της Βουλής στις 08-12-2016

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν σκοπεύω να κάνω πολιτική ομιλία ούτε να απαντήσω σε ό,τι έχει ακουστεί, στο αν έχουμε πάρει το χειρότερο και από το ΔΝΤ και από τους Γερμανούς όπως ακούστηκε, ή στο ότι θα έχουμε πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2028. Η πολιτική μου ομιλία θα είναι το Σάββατο, όπου θα πω πολιτικά τι νομίζω εγώ και τι νομίζω ότι λέει η Αντιπολίτευση.
Και αυτό θα το κάνω για πολλούς λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι είμαστε σε διαπραγμάτευση και είναι δύσκολη η θέση μου. Θέλω πολύ να σας ενημερώσω, αλλά καταλαβαίνετε ότι έχω και κάποιους περιορισμούς για το τι μπορείς να πεις, τι κρατάς και τι λες ανοιχτά.
Δεύτερον, όπως σε όλες τις διαπραγματεύσεις τον τελευταίο καιρό, αλλά ιδιαίτερα –νομίζω- σε αυτή τη διαπραγμάτευση που έχουμε μπροστά μας τίποτα δεν είναι συμφωνημένο μέχρι όλα να συμφωνηθούν. Δηλαδή διάφοροι παίκτες βάζουν κάτι στο τραπέζι, αλλά δεν έχει συμφωνηθεί τίποτα, μέχρι να δούμε το όλο πακέτο. Και μου φαίνεται ότι αυτό σας το έχω πει και άλλες φορές, ότι εδώ είμαστε, ώριμοι άνδρες και γυναίκες, για να το κρίνουμε όταν έχουμε όλο το πακέτο, τα αρνητικά, τα θετικά σημεία, τι μας δίνει αέρα, τι δεν μας δίνει αέρα, πόσο αέρα μας δίνει.
Άρα, γι’ αυτόν τον λόγο, θέλω να σας κάνω μια απλή ενημέρωση για το πού είμαστε και μετά μπορούμε να συζητήσουμε και τι ιδέες και τι συμβουλές έχετε. Όμως, προτείνω να μην έχουμε αντιπαραθέσεις. Αν θεωρείτε ότι έχει μια λανθασμένη γραμμή η Κυβέρνηση,
ευχαρίστως να ακούσω την άποψή σας, ότι πρέπει να είμαι πιο σκληρός σε αυτό, να είμαστε πιο σκληροί εκεί, πιο μαλακοί εκεί. Αυτό είναι κατανοητό. Ο ρόλος της Αντιπολίτευσης ίσως είναι να έχει κάποιες ιδέες, αλλά πέραν από εκεί δεν βλέπω τον λόγο για αντιπαραθέσεις.
Το μόνο πράγμα που αποτελεί εξαίρεση στα παραπάνω, ότι δηλαδή τίποτα δεν θα συμφωνηθεί μέχρι όλα να συμφωνηθούν, είναι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Δηλαδή, η απόφαση του Eurogroup στις 5 Δεκεμβρίου είναι οριστική, αυτά είναι τα μέτρα και αρχίζουν από εδώ και πέρα.
Θα πω δυο, τρία λόγια για αυτά τα μέτρα. Ουσιαστικά, είναι τρία. Είναι αυτά που έχουν μια ομαλοποίηση των ωριμάνσεων των ομολόγων. Υπάρχουν μειώσεις των επιτοκίων. Υπάρχουν και κάποια κέρδη από μια διαφορετική λύση που έχει σχέση –θα την εξηγήσω λίγο αργότερα- με την επαναγορά των ομολόγων που έγινε το 2011-2012.
Και υπάρχει ένα άλλο αποτέλεσμα, που είναι το εξής: Αν πάρεις αυτά τα τρία μέτρα μαζί, μειώνεται το ρίσκο του ελληνικού χρέους γενικότερα και άρα έχεις και ένα επιπλέον κέρδος που είναι παραπάνω από το άθροισμα των προηγούμενων τριών. Δηλαδή, όταν λέει το ESM ότι προβλέπει μέχρι το 2060 μια μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ 22%, (για την ακρίβεια 21,8%), το 3,6% προκύπτει από την ομαλοποίηση, το 15% -λίγο παραπάνω- από τη μείωση των επιτοκίων, το 0,3% από αυτή την αλλαγή σε σχέση με την επαναγορά ομολόγων και το 2,6% έρχεται από τη γενική μείωση του ρίσκου που συσχετίζεται με τα πρώτα τρία μέτρα.
Το πρώτο μέτρο σχετίζεται με την ομαλοποίηση των ωριμάνσεων του χρέους. Αυτό έχει δύο κομμάτια. Και αν θέλετε, για να το καταλάβετε, ο μέσος όρος της ωρίμανσης όλου του μπλοκ του EFSF –του κομματιού του χρέους που είναι το EFSF- είναι περίπου 28. Τώρα θα πάει στα 32. Άρα, αν θέλετε, το “τεντώνουν” αυτές οι ωριμάνσεις, αν σκεφθείτε ότι είναι ένα λάστιχο και επειδή είναι ο μέσος όρος από το 28 έως το 32, πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα. Όπως ξέρετε, αν έχεις πολλά ομόλογα, μεγάλο αριθμό ομολόγων και θέλεις να επηρεάσεις τον μέσο όρο, πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα για να φθάσεις σε αυτό τον νέο μέσο όρο, από το 28 στα 32. Και συγχρόνως, επειδή το κάνεις αυτό το τέντωμα, ξεμπλέκεις και με πολλές από τις κορυφές που θα είχες σε κάποια χρόνια, οι οποίες θα ήταν πολύ παραπάνω από αυτό που θα μπορούσε να αντέξει μια οικονομία.
Με το δεύτερο μέτρο ο ESM θέλει να εκμεταλλευθεί το ιστορικό χαμηλό των επιτοκίων που σημειώνεται. Υπάρχει ένα μικρό κόστος βραχυπρόσθεσμα, αλλά νομίζω ότι όλοι οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι αξίζει τον κόπο και γι’ αυτό οι αγορές το έχουν δει τόσο θετικά
Τώρα να μην πω γιατί έχουμε ιστορικό χαμηλό των επιτοκίων. Αυτά μπορεί να σας τα πει ο κ. Παφίλης, ότι έχει σχέση με την ιστορική κρίση του καπιταλισμού και με τις χαμηλές προσδοκίες ότι θα φύγουμε γρήγορα από αυτήν την κρίση. Τέλος πάντων, το εκμεταλλευόμαστε αυτό.
Εκμεταλλευόμαστε τη συγκυρία για να κλειδώσουμε αυτά τα χαμηλά επιτόκια, κάτι που μπορεί να είναι πολύ σημαντικό. Σκεφτείτε ο Τραμπ όντως να κάνει ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα στις υποδομές. Μπορεί να αυξηθούν πολύ τα επιτόκια ξαφνικά.
Τρείς ενότητες υπάρχουν σε αυτό το θέμα. Κάποια ομόλογα με κυμαινόμενο επιτόκιο, που πήραν οι τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίηση, θα τα αλλάξουν με ομόλογα με σταθερό επιτόκιο. Ο ESM θα κάνει κάποια swaps και πάλι θα έχουμε σταθερά επιτόκια. Τέλος, από εδώ και πέρα η Ελλάδα θα έχει ομόλογα με σταθερά επιτόκια.
Το τρίτο μέτρο του ESM είναι αυτό που σας έλεγα ότι προκύπτει από το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων του 2011, οπότε αυτά τα χρήματα που δανειστήκαμε τα πήραμε με χαμηλό επιτόκιο, που θα ανέβαινε 2% το 2017. Τώρα αυτό το 2% αύξηση μηδενίζεται το 2017. Αυτό σημαίνει ένα κέρδος 230 εκατομμυρίων περίπου. Εδώ ανοίγω μία παρένθεση για να σας πω ότι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα που συζητούνται τώρα και δεν έχουμε ακόμα αποφασίσει, μπορεί να το επεκτείνουν αυτό και πέρα από το 2017.
Όλα αυτά πρέπει τα πάρετε σαν ένα πακέτο. Λένε πολλοί: Μα, τι μας νοιάζει το 2060; Γίνονται κεϋνσιανοί στα γεράματα και λένε «θα είμαστε όλοι νεκροί στη μακροπρόθεσμη περίοδο». Δεν έχουν δίκιο που το λένε αυτό.
Κατ’ αρχάς, τα μέτρα ελάφρυνσης αρχίζουν από σήμερα και δρουν σωρευτικά. Η επίδρασή τους θα έχει φτάσει στο 9,1% το 2040, θα γίνει 16,3% το 2050 και 21,8% το 2060. Και αυτό είναι το αποτέλεσμα μόνο των βραχυπρόθεσμων μέτρων. Το πρόβλημα με το χρέος είναι ακριβώς ένα πρόβλημα διάρκειας και το γεγονός ότι το χρέος θα είναι μικρότερο τότε, σημαίνει αλλαγή του κλίματος τώρα.
Αυτό που λένε οι αγορές είναι ότι εάν γίνεται ομαλά η πληρωμή, αν γίνει αυτό που υποσχέθηκαν τον Μάη του 2016, που δεν το είχαν υποσχεθεί τον Νοέμβριο του 2012, δηλαδή να μην παρθούν μέτρα αν χρειαστεί, αλλά μέτρα με στόχευση στις δανειακές
ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, οι επενδύσεις και οι επενδυτές θα έρθουν τώρα, αν δουν δηλαδή ότι είναι πιο βιώσιμο το χρέος. Αυτό είναι ένα κομμάτι του παζλ. Δεν σας λέω ότι είναι όλη η εικόνα. Γι’ αυτό σας είπα ότι τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα. Είναι ένα κομμάτι, όμως, που δίνει μεγαλύτερη σιγουριά στους επενδυτές ότι ξαφνικά δεν θα υπάρχουν υψηλά επιτόκια, ότι ξαφνικά δεν θα έχουμε κορυφές που δεν θα μπορέσει να πληρώσει, ότι σε κάθε περίπτωση οι δανειακές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας θα είναι κάτω από 15% για πάρα πολλά χρόνια και υπάρχει και μία συζήτηση πότε θα πάει από το 15% στο 20%. Και επαναλαμβάνω ότι αυτό είναι μικρότερο από πάρα πολλές άλλες χώρες. Αυτό είναι που θέλουμε εμείς. Τι ζητάγαμε από τους πιστωτές; Ζητούσαμε διαφάνεια και έναν καθαρό διάδρομο, για να ξέρουν οι Έλληνες πολίτες, αλλά και οι ξένοι και Έλληνες επενδυτές ότι υπάρχει μια λύση για το χρέος, ώστε να μπορούν να επενδύσουν χωρίς να έχουν εκπλήξεις. Αυτό είναι ένα κομμάτι του παζλ. Αυτό έχει ήδη συμφωνηθεί, έχει τελειώσει και τώρα συνεχίζουμε για τα άλλα.
Το δεύτερο κομμάτι του παζλ είναι η πολιτική συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση. Αυτή έχει σχεδόν τελειώσει. Πιστεύω ότι θα επιστρέψουν οι θεσμοί νωρίς την άλλη εβδομάδα για να συνεχιστεί η συζήτηση. Σχεδόν έχει κλείσει το δημοσιονομικό κενό για το 2017. Νομίζω ότι η διαφορά είναι 20 εκατομμύρια, δηλαδή δεν χρειάζεται καμία συζήτηση.
Το δημοσιονομικό κενό είναι λίγο μεγαλύτερο για το 2018, μικρότερο με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ λίγο μεγαλύτερο με το ΔΝΤ. Δεν υπάρχει όμως κάποιος που πιστεύει ότι θα κολλήσει εκεί το πράγμα.
Σας δίνω τη δική μου εκτίμηση ότι δεν θα χαλάσει το πράγμα για το δημοσιονομικό κενό του 2017 και του 2018. Αυτό μπορώ να σας το εγγυηθώ.
Υπάρχει τέλος η συμφωνία για τα εργασιακά, όπου η θέση μας είναι ότι πρέπει να επιστρέψουν οι συλλογικές συμβάσεις. Υποστηρίζουμε και την αρχή της επεκτασιμότητας και την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Θεωρούμε ότι το ΔΝΤ δεν έχει καλά επιχειρήματα γι’ αυτά, δεν ήταν καλά προετοιμασμένο. Νομίζω ότι έχουμε πολύ μεγάλη στήριξη και άρα, για εμάς αυτό είναι κορυφαίο ζήτημα.
Εδώ νομίζω ότι πρέπει να υπάρξει συζήτηση. Να μας πείτε αν συμφωνείτε να συνεχίσουμε σε αυτή τη γραμμή, ότι δηλαδή μέσα σε όλα αυτά που πρέπει να συμφωνηθούν είναι και η επεκτασιμότητα και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, για το αν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συλλογικές συμβάσεις. Εδώ να γίνει συζήτηση. Αυτό λέτε; Να το ακούσω, αν αυτό εννοείτε.
Νομίζω λοιπόν ότι και η πολιτική συμφωνία θα κλείσει. Μένουμε, άρα, με τα δύο ανοιχτά ζητήματα που είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018. Δεν θα συζητήσω τώρα «αν εμείς δεσμεύουμε ή …δεν δεσμεύουμε τις μελλοντικές κυβερνήσεις» το Σάββατο όμως θα σας πω κατά την ομιλία μου Όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα, αν δεχθούμε πιέσεις και από το ΔΝΤ και από τη Γερμανία, υπάρχει μια διαφωνία με τους πιστωτές για το πόσα χρόνια πρέπει να είναι 3,5%.
Εγώ σας έχω πει τη θέση της ελληνικής Κυβέρνησης. Την ανακοίνωσα και δημοσίως. Εμείς βλέπουμε ότι μετά το 2018 μια συμβιβαστική λύση που μπορεί να βοηθήσει όλους είναι το 2,5% και το 1% να συμφωνήσουμε με τους πιστωτές ότι θα είναι
μόνο για την ανάπτυξη. Γιατί ο κ. Σόιμπλε λέει ότι το θέμα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα με το χρέος, αλλά με την ανταγωνιστικότητα.
Να συμφωνήσουμε δηλαδή ότι αυτό το 1% που θα εξοικονομηθεί από αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα, θα πάει μόνο για την ανταγωνιστικότητα και τη βοήθεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είτε από τη μεριά των φόρων είτε από τη μεριά των κοινωνικών εισφορών. Αυτή είναι η θέση της ελληνικής Κυβέρνησης.
Υπάρχει η θέση του ΔΝΤ ότι εμείς δίνουμε διμέτωπη μάχη, και για εσάς να πάρετε περισσότερα μέτρα και στους Γερμανούς να έχουν λιγότερα πλεονάσματα.Πρέπει να σας πω ότι δεν ήταν εμφανής, σε εμένα τουλάχιστον, αυτός ο διμέτωπος αγώνας του ΔΝΤ. Είδα μόνο ένα μέτωπο, προς μια μεριά. Θα δούμε πώς θα αλλάξει αυτό.
Πάντως, νομίζω ότι είμαστε ακριβώς στη θέση που ήμασταν λίγο πριν από τη συμφωνία του Μαΐου. Σας είχα πει και τότε ότι οι περισσότεροι παίκτες πια θέλουν λύση. Και λίγο πριν από τον Μάη φαινόταν ότι δεν θα υπάρχει λύση για την πρώτη αξιολόγηση. Όλες οι εφημερίδες έλεγαν: «Ναυάγιο η πρώτη αξιολόγηση», «Πάει για τον Δεκέμβριο η πρώτη αξιολόγηση» κ.ο.κ. Νομίζω ότι είμαστε περίπου στο ίδιο. Νομίζω ότι όλοι θέλουν να βρεθεί λύση. Θα βρεθεί λύση και για τα πρωτογενή πλεονάσματα, το ύψος τους και το πώς θα καλυφθούν αυτά.
Ξέρετε την ελληνική θέση. Ξέρετε ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε περισσότερα μέτρα, να τα ψηφίσουμε στη Βουλή τώρα για να εφαρμοστούν το 2019 και το 2020, όπως ζητά το ΔΝΤ. Κι εκεί θα ήθελα την άποψή σας, αν υποστηρίζετε τη θέση της ελληνικής Κυβέρνησης ότι δεν είναι δυνατόν το ΔΝΤ να έχει τόσο μεγάλη διαφωνία για τα
δημοσιονομικά δεδομένα της Κομισιόν, της ECB, του ESM και της ελληνικής Κυβέρνησης και να ζητά περισσότερα μέτρα για το 2019 και το 2020.
Η δική μας θέση, την οποία εξήγησα στο EUROGROUP, είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση να νομοθετήσουμε τέτοια μέτρα. Και θα ήθελα και τη δική σας υποστήριξη, ώστε να πω ότι είναι θέση όλης της Ελληνικής Βουλής. Θα ήταν πολύ βοηθητικό για εμένα και την Κυβέρνηση και για όλη τη διαπραγματευτική ομάδα, να μην υπάρχει αίσθηση δράματος.
Πάντα έτσι φθάνουμε, όταν κλείνουν αξιολογήσεις και φθάνουμε σε σημαντικά σημεία. Πάντα όλοι οι παίκτες δεν λένε την τελευταία τους θέση. Και άρα, νομίζω ότι αν όλοι κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, πάλι το ίδιο θα γίνει και τις επόμενες ημέρες γι’ αυτή τη διαπραγμάτευση.
Σας ευχαριστώ πολύ.

[ΣΥΡΙΖΑ Βικτώρια]