14 Μαΐου 1920: επέτειος της ενσωμάτωσης της Θράκης στον εθνικό κορμό
Ο δρόμος για την ενσωμάτωση της Θράκης είχε ανοίξει για την Ελλάδα ήδη από την επαύριο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη συνθηκολόγηση της Βουλγαρίας και της Τουρκίας στις 16/29 Σεπτεμβρίου και 17/30 Οκτωβρίου 1918 αντίστοιχα και την απόσυρσή των στρατών τους από το δυτικό και το ανατολικό τμήμα της περιοχής.
Με τη Συνθήκη του Νεϊγύ, στις 14/27 Νοεμβρίου 1919, η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να μεταβιβάσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Δυτικής Θράκης στους Συμμάχους, οι οποίοι σύντομα προσανατολίστηκαν στην «ελληνική» λύση. Έτσι, στις 14 Μαΐου 1920, η Διασυμμαχική Διοίκηση εξουσιοδότησε τον ελληνικό στρατό να αναλάβει τη διοίκηση της Δυτικής Θράκης. Το κίνημα του Τούρκου συνταγματάρχη Τζαφέρ Ταγιάρ οδήγησε το Ανώτατο Διασυμμαχικό Συμβούλιο να επιτρέψει την κατάληψη και της Ανατολικής Θράκης από τις ελληνικές δυνάμεις μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου 1920.
Με ειδική συνθήκη «περί Θράκης» στο πλαίσιο της Συνθήκης των Σεβρών στις 28 Ιουλίου / 10 Αυγούστου 1920, επισημοποιήθηκε η ελληνική κυριαρχία σε όλα τα θρακικά εδάφη εξαιρουμένης μόνο της ευρύτερης περιοχής της Κωνσταντινούπολης. Στις 2 Σεπτεμβρίου άρχισε επισήμως η λειτουργία της Γενικής Διοίκησης Θράκης.
Δύο χρόνια αργότερα, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, γράφτηκε ο επίλογος της ελληνικής κυριαρχίας στην Ανατολική Θράκη. Με την Ανακωχή των Μουδανιών στις 28 Σεπτεμβρίου / 11 Οκτωβρίου 1922, η Ελλάδα αναγνώρισε τις τουρκικές αξιώσεις στην περιοχή και υποχρεώθηκε να αποσύρει το στρατό της δυτικά του Έβρου. Τέλος, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου / 6 Αυγούστου 1923, οριστικοποιήθηκαν για την Ελλάδα η απώλεια της Ανατολικής Θράκης και η κυριαρχία της επί της Δυτικής, εκτός του «τριγώνου του Καραγάτς».
Με τη Συνθήκη του Νεϊγύ, στις 14/27 Νοεμβρίου 1919, η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να μεταβιβάσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Δυτικής Θράκης στους Συμμάχους, οι οποίοι σύντομα προσανατολίστηκαν στην «ελληνική» λύση. Έτσι, στις 14 Μαΐου 1920, η Διασυμμαχική Διοίκηση εξουσιοδότησε τον ελληνικό στρατό να αναλάβει τη διοίκηση της Δυτικής Θράκης. Το κίνημα του Τούρκου συνταγματάρχη Τζαφέρ Ταγιάρ οδήγησε το Ανώτατο Διασυμμαχικό Συμβούλιο να επιτρέψει την κατάληψη και της Ανατολικής Θράκης από τις ελληνικές δυνάμεις μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου 1920.
Με ειδική συνθήκη «περί Θράκης» στο πλαίσιο της Συνθήκης των Σεβρών στις 28 Ιουλίου / 10 Αυγούστου 1920, επισημοποιήθηκε η ελληνική κυριαρχία σε όλα τα θρακικά εδάφη εξαιρουμένης μόνο της ευρύτερης περιοχής της Κωνσταντινούπολης. Στις 2 Σεπτεμβρίου άρχισε επισήμως η λειτουργία της Γενικής Διοίκησης Θράκης.
Δύο χρόνια αργότερα, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, γράφτηκε ο επίλογος της ελληνικής κυριαρχίας στην Ανατολική Θράκη. Με την Ανακωχή των Μουδανιών στις 28 Σεπτεμβρίου / 11 Οκτωβρίου 1922, η Ελλάδα αναγνώρισε τις τουρκικές αξιώσεις στην περιοχή και υποχρεώθηκε να αποσύρει το στρατό της δυτικά του Έβρου. Τέλος, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου / 6 Αυγούστου 1923, οριστικοποιήθηκαν για την Ελλάδα η απώλεια της Ανατολικής Θράκης και η κυριαρχία της επί της Δυτικής, εκτός του «τριγώνου του Καραγάτς».
Περισσότερες πληροφορίες και ενδιαφέροντα τεκμήρια σχετικά με τη διοίκηση, την οικονομία, την εκπαίδευση, την πολιτική και τους κατοίκους της Θράκης την περίοδο αυτή, μπορείτε να εντοπίσετε στον κατάλογο της έκθεσης «Το άγνωστο "μέτωπο" των Βαλκανικών Πολέμων: η διοικητική ενσωμάτωση των Νέων Χωρών». Η έκθεση οργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων και διήρκεσε από τον Δεκέμβριο 2012 έως τον Μάιο 2013, ενώ, στη συνέχεια, μεταφέρθηκε και παρουσιάστηκε στα Ιωάννινα, τη Θεσσαλονίκη και τα Χανιά.
Φωτογραφικό υλικό από τον κατάλογο της έκθεσης:
1. Εξώφυλλο του καταλόγου
2. Ξάνθη, πανηγυρισμοί για την παράδοση της πόλης από τη Διασυμμαχική Διοίκηση Θράκης στις ελληνικές αρχές, 3 Οκτωβρίου 1919.
Ξάνθη, Αρχείο Θωμά Εξάρχου
Ξάνθη, Αρχείο Θωμά Εξάρχου
3. Αλεξανδρούπολη, η επίσημη παράδοση της πόλης από τους Γάλλους στη Μεραρχία Ξάνθης. Αριστερά, ο μέραρχος Κωνσταντίνος Μαζαράκης - Αινιάν και δεξιά, ο Γάλλος συνταγματάρχης Faure, στο Διοικητήριο (παλιό τηλεγραφείο), 14 Μαΐου 1920.
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - National Historical Museum - Αρχείο Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάνος
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - National Historical Museum - Αρχείο Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάνος
4. Μουσουλμάνοι, Εβραίοι και Χριστιανοί κάτοικοι της Κομοτηνής γιορτάζουν μαζί με στρατιώτες και αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού και των Συμμαχικών Δυνάμεων την Καθαρά Δευτέρα, αρχές δεκαετίας 1920.
ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου