Ο Χρήστος Χρηστίδης είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, όπου πραγματοποίησε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές. Το 2012 αναγορεύτηκε διδάκτορας Ιστορίας. Από το 2013 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Εργάζεται στο Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Ενδεικτικές δημοσιεύσεις: Κυπριακοί αντικατοπτρισμοί: 100 κείμενα Ελλήνων διανοουμένων για τον αγώνα της Κύπρου (Λιβάνης, 2010)· Ανένδοτος Αγώνας: Η Ένωση Κέντρου ενώπιον της ρήξης 1961-1963 (Επίκεντρο, 2018)· Γεώργιος Καρτάλης: Πολιτική βιογραφία (Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, 2021), έργο το οποίο μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου για τον Γεώργιο Καρτάλη;
Η συγκεκριμένη βιογραφία εντάσσεται σε μία ευρύτερη σειρά βιογραφιών του Ιδρύματος της Βουλής, που στόχο έχει να αναδείξει το έργο και την πορεία πολιτικών προσωπικοτήτων που σφράγισαν με τη δράση τους τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Σε αυτό το πλαίσιο επελέγη και ο Γεώργιος Καρτάλης, που αν και είχε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πολιτική διαδρομή, δεν είχε ως τώρα αποτελέσει αντικείμενο μίας πλήρους βιογραφίας που να καλύπτει το σύνολο του βίου του.
Γιατί έχει μπει ο υπότιτλος «Πολιτική βιογραφία»;
Επίκεντρο της ανάλυσης είναι ο πολιτικός βίος, οι επιλογές, η ιδεολογική πορεία και το συνολικό αποτύπωμά του στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Βεβαίως, το βιβλίο ξεκινά με τις οικογενειακές του καταβολές, τα παιδικά και φοιτητικά του χρόνια, ενώ στη διάρκεια των ετών που ακολουθούν φωτίζει και στιγμές της ιδιωτικής του ζωής, καθώς και αυτές αποτελούν σημαντικό στοιχείο που μπορεί να βοηθήσει να ερμηνεύσουμε επιλογές του και στο πλαίσιο του δημόσιου βίου του.
Ποιο ήταν το κίνητρο για να ασχοληθείτε με την προσωπικότητα του Γεωργίου Καρτάλη;
Πρόκειται για μία προσωπικότητα πλήρη. Γόνος μίας εκ των επιφανέστερων οικογενειών του Βόλου, σπούδασε στα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης αποκτώντας εμπειρίες από το ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι στα κρίσιμα χρόνια μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επρόκειτο λοιπόν για έναν συνολικά καλλιεργημένο άνθρωπο, που αποστρεφόταν τις βεβαιότητες και με αυτόν τον γνώμονα κινήθηκε σταθερά.
Γιατί πολλοί θεωρούν τον Καρτάλη ως σπουδαίο πολιτικό;
Επειδή ήταν έτοιμος να λάβει ακόμη και τις πλέον αντιδημοφιλείς πολιτικές αποφάσεις, αν πίστευε ότι αυτές θα ήταν επωφελείς για τον ελληνικό λαό. Τόσο στην περίοδο της Κατοχής, όσο και ως υπουργός και πολιτικός αρχηγός ποτέ δεν υποχώρησε από τις αρχές του.
Ποια ήταν τα στοιχεία που τον έκαναν να διακριθεί και τον ώθησαν στην πολιτική σκηνή;
Η αλήθεια είναι ότι ο ίδιος δεν σκόπευε να αναμειχθεί με την πολιτική. Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 είχε ήδη κάνει τη διατριβή του στη Νομική Σχολή της Λειψίας, είχε σπουδάσει Οικονομικά στο LSE και Κοινωνιολογία στο Κίελο, στοχεύοντας σε ακαδημαϊκή καριέρα στο εξωτερικό. Όμως ο πρώιμος θάνατος του πατέρα και του θείου του, που ως τότε ηγούνταν του Καρταλικού Κόμματος, δεν του άφησε περιθώρια επιλογής. Έθεσε υποψηφιότητα για δήμαρχος Παγασών (Βόλου) χωρίς να εκλεγεί και στη συνέχεια διατέλεσε βουλευτής και υπουργός της τελευταίας κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος πριν από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Παρά ταύτα, ως και τη δεκαετία του ’50 ποτέ δεν απέκτησε σχέση εξάρτησης με την πολιτική.
Επρόκειτο για έναν συνολικά καλλιεργημένο άνθρωπο, που αποστρεφόταν τις βεβαιότητες και με αυτόν τον γνώμονα κινήθηκε σταθερά.
Ξεκίνησε ως υπουργός Συντονισμού το 1951 και είχε τον έλεγχο των δημοσίων οικονομικών. Για πρώτη φορά, γράφετε, τα έσοδα κάλυψαν το 93% των δαπανών. Μπορείτε να το σχολιάσετε;
Ο Καρτάλης ανέλαβε υπουργός Συντονισμού της κυβέρνησης του Κέντρου το 1951, εστιάζοντας στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού, που με τη σειρά του πίστευε ότι θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην άρση των αδιεξόδων που είχε κληροδοτήσει ο Εμφύλιος. Παράλληλα, όμως, σχεδίασε και ακολούθησε απαρέγκλιτα ένα αυστηρό πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης, θέτοντας τις βάσεις για την ανασυγκρότηση της οικονομίας μέσα από πολιτικές μεταρρυθμίσεων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Ποιες άλλες σημαντικές ενέργειες έκανε που βοήθησαν το ελληνικό κράτος;
Εκτός του –κομβικής σημασίας– έργου του στο Υπουργείο Συντονισμού, θα έλεγα ότι εξαιρετικά σημαντική ήταν η δράση του στην περίοδο της Κατοχής. Αν και ο ίδιος ξεκίνησε ως βασιλόφρων, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά κατανόησε τις ευθύνες του Στέμματος για την πορεία της χώρας. Ο πόλεμος του ’40 αποτέλεσε κομβικής σημασίας σταθμό και για τον ίδιο. Δηλώνοντας εθελοντής εντάχθηκε στις τάξεις του ελληνικού στρατού και με τον τρόπο αυτό δέθηκε οργανικά ως κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Καρτάλης υπήρξε ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς που συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση ως πολιτικός εκπρόσωπος της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΚΑ, με την οποία ανέβηκε στο βουνό. Από τη θέση του διαμορφωτή του ιδεολογικού στίγματος της ΕΚΚΑ διαμόρφωσε μία πολιτική πλατφόρμα που αναδείκνυε την αξία της μετριοπάθειας στην πολιτική και την ανάγκη αποφυγής ενός νέου διχασμού. Αν και οι εξελίξεις μετά την Απελευθέρωση δεν επέτρεψαν σε αυτές τις φωνές να επιβληθούν επί των άκρων, ο λόγος του και η συνολική του παρουσία σφράγισε τα χρόνια αυτά και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη χάραξη ενός εναλλακτικού δρόμου για το μέλλον.
Τι σημαίνει το όνομα Γεώργιος Καρτάλης για τους Έλληνες σήμερα;
Ο Γεώργιος Καρτάλης επανέρχεται συχνά στη δημόσια σφαίρα κυρίως ως ο νέος εκείνος πολιτικός που αν δεν πέθαινε τόσο πρόωρα (σε ηλικία μόλις 49 ετών) θα μπορούσε να αποτελέσει την ιδανική ηγεσία για τον χώρο του Κέντρου από τα μέσα της δεκαετίας του ’50.
Γεώργιος Καρτάλης
Χρήστος Χρηστίδης
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
σ. 360
ISBN: 978-618-5154-62-2
Τιμή: 18,00€
Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, συγγραφέας
https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/21526-hristos-hristidis-sinenteuxi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου