Η Άννα Κοντολέων γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε θεατρολογία και υποκριτική κι εργάστηκε για πολλά χρόνια ως θεατρολόγος στην εκπαίδευση στην Αθήνα και στην Κρήτη. Έχει μεταπτυχιακό στο e-learning και είναι σήμερα υπεύθυνη εκπαιδευτικών δράσεων του Συλλόγου για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ. Έχει σχεδιάσει και συντονίσει εκπαιδευτικά προγράμματα φιλαναγνωσίας και επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, και παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής. Από το 1993 ασχολείται με τη συγγραφή και τη μετάφραση λογοτεχνικών βιβλίων. Έχει εκδώσει παραμύθια και μυθιστορήματα για παιδιά και εφήβους κι έχει μεταφράσει βιβλία από τα αγγλικά και τα γαλλικά. Για έργα και μεταφράσεις της έχει τιμηθεί από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα – ΙΒΒΥ) και την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας, ενώ βιβλία της έχουν συμπεριληφθεί σε διεθνείς τιμητικούς πίνακες και λίστες.
Πώς επηρέασε η οικογενειακή σας παράδοση στη λογοτεχνία την τελική σας κλίση προς τη γραφή αντί για την υποκριτική;
Η οικογενειακή παράδοση με μύησε από μικρή στον χώρο του βιβλίου. Η αγάπη για την ομαδική δουλειά με μύησε στον χώρο του θεάτρου. Όμως στο επάγγελμα υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός και ναρκισσισμός και η ομαδική δουλειά καταλήγει πεδίο μάχης. Είμαι άνθρωπος υπερευαίσθητος, οι συγκρούσεις με κάνουν και υποφέρω. Επιπλέον, ο ηθοποιός έχει ως εργαλείο τον εαυτό του. Δεν γίνεται να είσαι ηθοποιός και να μη σου αρέσει το βλέμμα των άλλων πάνω σου. Αποδέχτηκα (όχι εύκολα) ότι είμαι εσωστρεφής και ανασφαλής. Η μοναχικότητα της γραφής μού παρέχει ασφάλεια. Ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με το δημιούργημά μου, όχι με εμένα την ίδια. Αυτό είναι κάτι που μπορώ να διαχειριστώ πολύ καλύτερα.
Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη μετάφραση και ποιο είδος κειμένων σάς τραβά περισσότερο το ενδιαφέρον;
Ξεκίνησα να μεταφράζω ως φοιτήτρια για να κερδίζω κάποια χρήματα. Με δύο σχολές παράλληλα, μπορούσα να προσαρμόζω τη μετάφραση στον διαθέσιμο χρόνο που είχα. Προτιμώ τα κείμενα με τα οποία συνδέομαι, όπου νιώθω να δίνω φωνή στον ήρωα. Αν το πρωτότυπο είναι γραμμένο σε γλώσσα που ρέει, δεν είναι δύσκολη η μετάφρασή του. Αν είναι στρυφνό το πρωτότυπο, είναι πολύ πιο δύσκολη και η μεταφορά στη νέα γλώσσα.
Ποιες νομίζετε πως είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για έναν μεταφραστή λογοτεχνίας σήμερα, με την ταχύτητα των τεχνολογικών αλλαγών;
Τα μεταφραστικά εργαλεία μπορούν να μεταφράσουν πιστά ένα κείμενο, αλλά δεν μπορούν να αποδώσουν τις ιδιαίτερες αποχρώσεις του και σε καμία περίπτωση μεταφορές και ιδιωματισμούς. Είναι τόσες πολλές οι λέξεις που αποδίδουν το ίδιο νόημα με διαφορετικό τρόπο. Αυτή τη διάκριση δεν μπορεί (ακόμα;) να την κάνει η τεχνητή νοημοσύνη. Βέβαια, έχει διευκολύνει τη δουλειά μας μειώνοντας εντυπωσιακά τον χρόνο για να ερευνήσεις έναν ιδιωματισμό ή μια αναφορά του συγγραφέα σ’ ένα ιδιαίτερο αντικείμενο ή έναν άγνωστο τόπο. Με μια αναζήτηση στο google έχεις άμεση πρόσβαση στην πληροφορία. Και μέσω εικόνων και βίντεο, η πληροφορία γίνεται εμπειρία.
Οι ιστορίες αγάπης εξυμνούν την αξία της συνάντησης. Είναι στη φύση μας αυτή η συνάντηση. Και όχι μόνο στη σωματική της διάσταση, που είναι το κύριο αίτημα των ημερών.
Πώς ισορροπείτε μεταξύ της ακρίβειας προς το πρωτότυπο κείμενο και της δημιουργικής ελευθερίας στη μετάφραση;
Κάνω μια πρώτη μετάφραση στην οποία ασχολούμαι κυρίως με την πιστότητα της μεταφοράς του κειμένου από τη μία γλώσσα στην άλλη. Πολλές φορές καταγράφοντας και δύο ή τρεις διαφορετικές εκδοχές. Αφού τελειώσω την πρώτη γραφή, αφήνω στην άκρη το πρωτότυπο και ασχολούμαι μόνο με το μεταφρασμένο κείμενο, προσπαθώντας να το λειάνω ώστε να ρέει, να μη σκοντάφτει η γλώσσα. Κάνω τέλος μια τρίτη ανάγνωση, συχνά δυνατά, όπου με ενδιαφέρει η προφορικότητα του κειμένου. Κάπως έτσι νιώθω ότι διασφαλίζω την πιστότητα στο πρωτότυπο και τη δημιουργική ελευθερία στην απόδοση.
Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για το έργο Γη και Ουρανό; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας και τι θέλετε να μεταφέρετε μέσω αυτού;
Μεγαλώσαμε με παραμύθια που εξυμνούσαν τον έρωτα. Συνήθως υπήρχε η παραδοσιακή εικόνα του πρίγκιπα που έκανε τα πάντα για να βρει την πριγκίπισσα των ονείρων του, με την οποία θα περνούσε την υπόλοιπη ζωή του. Μετά το «έζησαν αυτοί καλά» δεν μάθαμε ποτέ τι γινόταν. Με αυτά τα παραμύθια γαλουχηθήκαμε ολόκληρες γενιές. Τα κορίτσια ονειρευόμασταν τον πρίγκιπά μας και τα αγόρια ίσως να έψαχναν πώς να χωρέσουν στον ρόλο για τον οποίο τους προόριζε η κοινωνία. Ύστερα ο κόσμος άλλαξε. Προσγειωθήκαμε σε μια νέα πραγματικότητα. Χωρίς πρίγκιπες και πριγκίπισσες, όπου το «έζησαν αυτοί καλά» αποκτά ημερομηνία λήξης. Είναι πολλά τα παιδιά που μεγαλώνουν σε χωριστά σπίτια, αλλά διαβάζουν ακόμα τις ίδιες ιστορίες. Οι γυναίκες, αν και χειραφετημένες, συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε εκείνον που θα γυρίσει γη και ουρανό για την αγάπη μας. Ίσως και οι άντρες να ονειρεύονται κάτι αντίστοιχο. Νομίζω ότι έγραψα ένα «σύγχρονο παραδοσιακό» παραμύθι που εξερευνά τη φύση του έρωτα με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, καταλήγοντας σ’ ένα φιλοσοφικό συμπέρασμα. Καμιά φορά, ό,τι κι αν κάνουμε (ή δεν κάνουμε), τον τελευταίο λόγο τον έχει η ίδια η ζωή. Αυτό που είναι να γίνει θα γίνει, όταν είναι η ώρα του.
Γιατί επιλέξατε να συνδυάσετε δύο διαφορετικά είδη λογοτεχνικής έκφρασης, ποίηση και πεζογραφία, στο βιβλίο σας αυτό;
Στην πρώτη γραφή υπήρχε μόνο η ποιητική φόρμα, ο βασικός κορμός της ιστορίας, που εξυπηρετεί το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό. Όμως κάτι έλειπε. Εκείνη την περίοδο ο γιος μου, 8-9 χρονών τότε, μου έκανε αναπάντεχα μια ερώτηση: «Μαμά, πώς ερωτευόμαστε;». Τότε ένιωσα ότι βρήκα αυτό που έλειπε για να ολοκληρωθούν οι αρχικές μου προθέσεις και έγραψα το δεύτερο επίπεδο, που είναι η συζήτηση περί έρωτα του πατέρα με τον γιο. Σε γενικές γραμμές μού αρέσει να πειραματίζομαι με αφηγηματικές φόρμες και εγκιβωτισμένες ιστορίες.
Ποιον ρόλο παίζουν οι ιστορίες αγάπης στην ανάπτυξη των συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών;
Νομίζω στην εποχή μας τα παιδιά μεγαλώνουν κοντά σε γονείς με φόβους σύνδεσης και έκφρασης για λόγους διαφορετικούς απ’ ό,τι στο παρελθόν, όπου η ευαισθησία δεν ταίριαζε με την παραδοσιακή εικόνα ενός άντρα. Όμως τότε οι άντρες δεν φοβόντουσαν να συνδεθούν. Σήμερα έχουν μαλακώσει, δεν είναι το ίδιο αγέρωχοι, δεν αντέχουν τον πόνο. Την ίδια στιγμή οι γυναίκες έχουμε γίνει πολύ πιο σκληρές, πιο επιθετικές. Στον βωμό της χειραφέτησής μας έχουμε χάσει κάθε τρυφερότητα. Γινόμαστε παράλογα κτητικές, ενώ ταυτόχρονα βιώνουμε έναν εξίσου έντονο φόβο σύνδεσης, που συχνά αγγίζει τα όρια του πανικού. Οι ιστορίες αγάπης εξυμνούν την αξία της συνάντησης. Είναι στη φύση μας αυτή η συνάντηση. Και όχι μόνο στη σωματική της διάσταση, που είναι το κύριο αίτημα των ημερών. Συνάντηση σημαίνει άγγιγμα ψυχής. Αυτό προϋποθέτει άνοιγμα, αλήθεια, διαφάνεια και τόλμη. Μια ιστορία αγάπης μάς μυεί σε αυτά τα στοιχεία, πιστεύω.
Πώς αξιολογείτε την επίδραση της λογοτεχνίας στις ζωές των ανθρώπων, ειδικά των παιδιών, με βάση την πείρα σας;
Η λογοτεχνία μάς δίνει τη δυνατότητα να ζήσουμε διαφορετικές ζωές μέσα από ήρωες με τους οποίους μπορεί να ταυτιστούμε ή να μην ταυτιστούμε, σίγουρα όμως θα τους κατανοήσουμε. Η κοινωνία μας απαρτίζεται από διαφορετικούς ανθρώπους, που ζουν διαφορετικές καταστάσεις. Είναι δύσκολο να εντρυφήσουμε στις ζωές τους. Η λογοτεχνία μάς δίνει αυτή τη δυνατότητα. Βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου. Διευρύνει τα όρια της αποδοχής και του σεβασμού στην ετερότητα. Βασικά στοιχεία στη συγκρότηση ενός υγιούς κοινωνικού συνόλου.
Αυτή είναι η μεγάλη δύναμη της λογοτεχνίας: Προσφέρει μια βιωματική διάσταση της γνώσης.
Σε τι βαθμό το παραμύθι σας Ο μικρός μαχητής βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν και να αποδεχτούν την έννοια της διαφορετικότητας;
Το παραμύθι προσπαθεί να φωτίσει τις διαδρομές που οδηγούν στη διαφορετικότητα, σημαντικές για την κατανόησή της. Οι άνθρωποι δεν πέφτουμε από τα δέντρα. Έχουμε ιστορίες. Έχουμε βιώματα. Έχουμε συγκροτηθεί μέσα από χαρές και λύπες. Φέρουμε όνειρα, ματαιώσεις, ατυχίες, προσδοκίες, επιθυμίες, δικαιώματα. Η στάση μας απέναντι στη διαφορετικότητα συχνά εξαντλείται σε μια καθωσπρέπει συμπεριφορά, όπως την επιβάλλει η πολιτική ορθότητα. Βλέπουμε τον άλλο γι’ αυτό που εκπροσωπεί και όχι γι’ αυτό που είναι. Το αποτέλεσμα μπορεί να φαίνεται το ίδιο, αλλά δεν είναι. Κάθε ένας από εμάς είναι διαφορετικός. Αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να βελτιώσει την κατανόησή μας.
Ποια ήταν η μέθοδος εργασίας σας, για να εξασφαλίσετε την ακρίβεια και την εγκυρότητα των πληροφοριών που παρουσιάζονται στο βιβλίο σας;
Έρευνα και κυρίως κατανόηση. Έβαλα τον εαυτό μου στη θέση του μικρού αναγνώστη και προσπάθησα να βρω τι χρειάζεται για να κατανοήσω εγώ η ίδια καλύτερα τα πράγματα. Ως εκπαιδευτικός έχω πειραματιστεί πολύ στη διδασκαλία μέσω μεταφορών και αλληγοριών. Αυτή είναι άλλωστε η μεγάλη δύναμη της λογοτεχνίας: Προσφέρει μια βιωματική διάσταση της γνώσης.
Πώς περιγράφετε συνοπτικά τις εκπαιδευτικές δράσεις που οργανώνετε μέσω του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ και τον τρόπο με τον οποίο αυτές συμβάλλουν στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των μαθητών;
Όταν βρέθηκα ως υπεύθυνη εκπαιδευτικών δράσεων στον σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ, τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, γνώριζα ελάχιστα για τη βιολογία του είδους και τους κινδύνους που το απειλούν. Ακολούθησα και εκεί την ίδια μέθοδο όπως και στον Μικρό μαχητή. Ερεύνησα, διάβασα, ρώτησα, έμαθα, συγκέντρωσα όλες τις πληροφορίες που με συνάρπαζαν εμένα προσωπικά (και είναι πολλές) και ύστερα έστησα ένα πρόγραμμα που τις μεταφέρει στους μαθητές μέσα από μεταφορές και αλληγορίες, για να τις κατανοήσουν καλύτερα. Για να διδάξεις πιστεύω ότι πρέπει πρώτα να λειτουργήσεις ως μαθητής και ύστερα να μεταδώσεις την κατακτημένη γνώση, διατηρώντας την ανάμνηση του ενθουσιασμού που ένιωσες όταν την ανακάλυψες.
Καθώς προσθέτετε ένα ακόμη βιβλίο στη σειρά «Οι Κατάσκοποι της Γεωγραφίας» των Εκδόσεων Διόπτρα, θα μας κάνετε μια επισκόπηση της νέας αυτής περιπέτειας;
Η ιστορία της έκτης αυτής περιπέτειας διαδραματίζεται στη Γαλλία, όπου ο ήρωάς μου ο Νάνος ταξιδεύει μαζί με τη μητέρα του για μια παράστασή της. Εκεί κάνει δύο νέους φίλους, τη λιγομίλητη Μιόβη και τον πολυλογά Ορέστη. Μαζί επισκέπτονται το κάστρο των Επισκόπων για να παρακολουθήσουν ένα εντυπωσιακό θέαμα με αρπακτικά πουλιά. Στο κάστρο φυλασσόταν κάποτε ο Θυρεός των Επισκόπων με τους πολύτιμους λίθους του, που χάθηκαν μυστηριωδώς. Η παράσταση με τα αρπακτικά πουλιά εξελίσσεται με απρόσμενο τρόπο, τα πουλιά πετούν ξαφνικά ψηλά στον ουρανό και εξαφανίζονται. Τα τρία παιδιά, προκειμένου να λύσουν το μυστήριο, καταλήγουν με ένα παλιό τρενάκι στην καρδιά ενός πυκνού δάσους, όπου ανακαλύπτουν ένα μυστικό. Ένα μυστικό που θα τα βοηθήσει να λύσουν όχι ένα, αλλά δύο μυστήρια μαζί.
Γη και Ουρανό
Άννα Κοντολέων
εικονογράφηση: Carla Cartagena
Κόκκινη Κλωστή Δεμένη
σ. 40
ISBN: 978-618-5482-58-9
Τιμή: 14,90€
Ο μικρός μαχητής
Άννα Κοντολέων
εικονογράφηση: Ευτυχία Ηλιάδου
Εκδόσεις Καστανιώτη
σ. 88
ISBN: 978-960-03-7000-3
Τιμή: 15,00€
Οι Κατάσκοποι της Γεωγραφίας: Το μεσαιωνικό κάστρο και οι Γίγαντες του Ουρανού
Άννα Κοντολέων
εικονογράφηση: Λίλα Καλογερή
Διόπτρα
σ. 112
ISBN: 978-618-220-536-5
Τιμή: 13,30€
Κωνσταντίνα Δρακουλάκου, δημοσιογράφος
https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/22204-anna-konotleon-sinentefxi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου