Mια συνάντηση στο Δημαρχείο Περάματος της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ

Από τη θεωρία στην πράξη, από τα πανεπιστημιακά έδρανα στο πεδίο των προκλήσεων - Να συγχαρούμε τους καθηγητές και τους φοιτητές για αυτή την συνάντηση εργασίας με τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης, τον Αντιπεριφερειάρχη Πειραιά Γ. Γαβρίλη και τον Δήμαρχο Περάματος Γ. Λαγουδάκη .

Mια διαφορετική συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 4.12.2018 στο Δημαρχείο Περάματος. Περίπου 170 φοιτητές (3ου και 4ου έτους σπουδών) της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ, επισκέφθηκαν μαζί με τους καθηγητές τους την πόλη του Περάματος, ενημερώθηκαν, συζήτησαν και διαπίστωσαν, ιδίοις όμμασι, τα προβλήματα και τις προκλήσεις που η πόλη θέτει σε κάθε επιστήμονα χωροτάκτη, πολεοδόμο και τελικά σε κάθε πολίτη.
Το Πέραμα στη σημερινή μου μορφή αποτελεί το χαρακτηριστικό παράδειγμα πως μπορεί να προκύψει μια μεγάλη πόλη χωρίς κανέναν πολεοδομικό σχεδιασμό, πως σε μια περιοχή μπορούν για δεκαετίες να εγκαθίσταται πλήθος από οχλούσες και επικίνδυνες χρήσεις.
Η απουσία κάθε σχεδιασμού, συνιστούσε τελικά ένα σχέδιο. Ένα «άλλο σχέδιο» που αποτύπωσε ένα μοντέλο άναρχης ανάπτυξης, χωρίς κανόνες, όρους και προϋποθέσεις βιωσιμότητας, με συγκεκριμένο ταξικό και κοινωνικό πρόσημο. Πάνω σ’ αυτή το «μη σχέδιο» αθροίστηκαν μικρά και μεγάλα συμφέροντα, πολυποίκιλες πολιτικές και μικροπολιτικές σκοπιμότητες, πελατειακές σχέσεις, αδιαφορία αλλά ένα δίκτυο εξυπηρετήσων, φωτογραφικών ρυθμίσεων, εξαιρέσεων.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι όλα τα «Σχέδια» που εκπονήθηκαν τη δεκαετία του ’80 για την περιοχή κατέληξαν και παραμένουν ανεφάρμοστα.
Αυτή η εικόνα, η σκληρή και αντιφατική πραγματικότητα, συνιστά για τους νέους επιστήμονες μια πρόκληση: όχι μόνο να αναζητήσουν λύσεις επί χάρτου, ως μια «άσκηση» σε λευκό χαρτί, αλλά ως την αναζήτηση λύσεων που θα εφαρμοστούν και θα κατατείνουν να αναστρέψουν τη σημερινή εικόνα. Η πρόκληση καθίσταται μεγαλύτερη δεδομένου ότι ζούμε μια περίοδο που η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού και τα επιχειρηματικά σχέδια της Cosco διευρύνουν, μεγεθύνουν το λιμάνι, επεκτείνουν το λιμάνι προς στεριά και θάλασσα, διογκώνουν υφιστάμενες και προσθέτουν νέες χρήσεις.
Κοιτάζοντας προς τη θάλασσα ή προς την πόλη οι νέοι επιστήμονες καλούνται να εφαρμόσουν τη θεωρία στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα. Να διαχειριστούν το χώρο και τους ανθρώπους με ευαισθησία και διορατικότητα, να διαβάσουν κάθε οικοδομική ή ρυμοτομική γραμμή, κάθε νέα ή παλιά χρήση και με όρους πολιτικής. 

Η επίσκεψη των φοιτητών στο Πέραμα αναδεικνύει και μια άλλη αντίληψη για τη σχέση που πρέπει να έχει η εκπαίδευση με την κοινωνία. Από την κυρίαρχη καταστροφική νεοφιλελεύθερη αντίληψη ότι η εκπαίδευση πρέπει να υπηρετεί την αγορά, στην ζωντανή σχέση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και τις πραγματικές ανάγκες της.
Μπορεί το Πέραμα να αλλάξει;
Απαντάμε Ναι και εργαζόμαστε γι αυτό.
Το ΕΜΠ μπορεί με το κύρος, την εμπειρία, την ευαισθησία και το προοδευτικό προσανατολισμό του να γίνει ο καταλύτης, για μια νέα προσέγγιση στην πόλη και στους ανθρώπους της.

Γιώργος Γαβρίλης