«Όλα τα εφτάχρονα παιδιά αξίζει να έχουν σούπερ ήρωες. Απλώς έτσι είναι. Και όποιος δεν συμφωνεί είναι στην πραγματικότητα βλάκας. Έτσι λέει η γιαγιά της Έλσας».
Με αυτόν τον πρόλογο ο Φρέντρικ Μπάκμαν μπαίνει στην υπόθεση του μυθιστορήματός του με τον τίτλο Η γιαγιά μου σας χαιρετά και ζητάει συγγνώμη.
Μιλάει η Έλσα που είναι εφτά ετών, ενώ η γιαγιά της είναι εβδομήντα εφτά. Τις χωρίζουν εβδομήντα χρόνια, όμως η γιαγιά είναι η ηρωίδα της ζωής. Στα νιάτα της ήταν χειρουργός γιατρός και ταξίδευε συνεχώς όπου υπήρχαν παιδιά και την είχαν ανάγκη. Και το έκανε μέχρι που πήρε σύνταξη και τώρα λέει ιστορίες στη μικρή Έλσα, η οποία είναι διαφορετική από τα άλλα παιδιά της ηλικίας της αλλά και η γιαγιά είναι διαφορετική από τις άλλες γιαγιάδες της ηλικίας της. Κι επειδή οι γονείς της έχουν χωρίσει κι έχουν άλλες οικογένειες, η μοναδική της φίλη είναι η γιαγιά της, με της οποίας την καθοδήγηση διαβάζει Χάρι Πότερ και Άρχοντα των δαχτυλιδιών και γνωρίζει τα πάντα για τους Χ-Men. Κι ακόμα, για κάθε καινούρια λέξη που διαβάζει στα βιβλία, η Έλσα ανατρέχει στη Βικιπαίδεια για να την ερευνήσει. Αυτό το πλεονέκτημα κάποιοι άλλοι θέλουν να το θεωρούν μειονέκτημα. Κι εδώ είναι η αιτία που την κάνει «ατίθαση και αντιδραστική» στα μάτια των ενηλίκων. Γιατί όταν οι ενήλικες κάνουν λάθη, εκείνη τους διορθώνει κι ενοχλούνται. Και στο σχολείο τα ίδια. Οι συμμαθητές της τη μισούν επειδή είναι διαφορετική. Η Έλσα, βέβαια, έχει απάντηση για όλα, αλλά εξοργίζεται˙ όμως αγωνίζεται στις, όλο και περισσότερες, συνεδρίες που απαιτεί ο διευθυντής για να την πείσει να «ταιριάξει» περισσότερο και να μη διαβάζει τόσα βιβλία.
Και πού είναι το κακό με τα βιβλία – επειδή ανακαλύπτει τα λάθη τους; Ευτυχώς, όμως, ούτε η γιαγιά ταιριάζει μαζί τους. Η γιαγιά καπνίζει, φωνάζει, πυροβολεί με το paintball από το μπαλκόνι τους ανυποψίαστους γείτονες, κυρίως την ιδιόρρυθμη Μπριτ-Μαρί, πηδά τα κάγκελα του ζωολογικού κήπου και ελευθερώνει τις μαϊμούδες, τα βάζει με τους αστυνομικούς. Γενικά η συμπεριφορά της δεν ταιριάζει με την ηλικία της. Ταιριάζει όμως με της Έλσας. Οι δυο μαζί τα βρίσκουν μια χαρά. Και τις νύχτες, η γιαγιά λέει τις καλύτερες ιστορίες και ταξιδεύει την Έλσα στο κράτος της «Σχεδόν ξυπνητής Χώρας» και τον βασιλιά της, στο «Βασίλειο της Μιάμας», εκεί που όλοι είναι διαφορετικοί και κανείς κανονικός. Μόνο που αυτές οι ιστορίες της γιαγιάς είναι αλήθειες που άρχισε να τις λέει από τότε που η μαμά και ο μπαμπάς της Έλσας χώρισαν. Τότε ήταν που η γιαγιά την έχρισε ιππότη της Μιάμας και οι δυο μαζί άρχισαν πόλεμο με όλους τους «κακούς» που προσπαθούν να εξαφανίσουν από τη γη το θάρρος και το γέλιο. Η γιαγιά και η Έλσα, βεβαίως, δεν μπορούν να επιτρέψουν κάτι τέτοιο.
Ξαφνικά ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι αυτή δεν είναι μια ιστορία για παιδιά, αλλά ένα παραμύθι που κρύβει μια αλήθεια για τις σχέσεις των μεγάλων σε μια μικροκοινωνία, όπως είναι η πολυκατοικία […] Μια συγκινητική ιστορία για ανθρώπους που έχουν νιώσει την απώλεια και τη θλίψη και πρέπει, επιτέλους, να γνωρίσουν την αγάπη.
Όμως η γιαγιά είναι μεγάλη. Πώς θα ζήσει η Έλσα όταν η γιαγιά πεθάνει; Η παράξενη γιαγιά έχει φροντίσει˙ έχει αναθέσει αποστολή στην Έλσα, μετά τον θάνατό της, να παραδώσει τα γράμματα που έχει γράψει σε ανθρώπους που τους έχει πληγώσει και από τους οποίους ζητά συγγνώμη. Αυτό σηματοδοτεί την αρχή της μεγαλύτερης περιπέτειας για την Έλσα. Η Έλσα πρέπει να μαζέψει το θάρρος της και ως ιππότης της Μιάμας έχει χρέος να προστατεύει το κάστρο από τις δυνάμεις του σκότους. Η περιπέτεια αυτή θα την οδηγήσει σε ένα παραμύθι με μεθυσμένους, τέρατα, λυκόκαρδους, σκυλιά και αρκουδόσκυλα, αλλά στην πραγματικότητα θα την οδηγήσει μέσα στην ίδια την πολυκατοικία που ζει και, τότε, θα ανακαλύψει ποιοι είναι αυτοί οι «κακοί» του παραμυθιού. Το κάστρο είναι η πολυκατοικία! Και η πολυκατοικία είναι ιδιοκτησία της γιαγιάς και όλοι οι ένοικοι είναι φιλοξενούμενοι της γιαγιάς που και αυτοί είναι αλλιώτικοι. Καθένας με το πρόβλημά του. Η γιαγιά, με τα γράμματα που τους έγραψε, έχτισε γέφυρες φιλίας ανάμεσα σ’ αυτούς και την εγγονή της. Κι έτσι έρχονται στην επιφάνεια οι αλήθειες των παραμυθιών της γιαγιάς. Της αληθινής γιαγιάς που ήταν κρυμμένη πίσω από τη σούπερ γιαγιά.
Το μυθιστόρημα είναι μια ιστορία που διδάσκει τα παιδιά πώς να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα με τα παραμύθια, να ανακαλύπτουν την κρυμμένη αλήθεια, να εντοπίζουν τις αναλογίες των κινδύνων μέσα στο παραμύθι και στην αληθινή ζωή. Η Έλσα, μοιράζοντας τις επιστολές της γιαγιάς στους κατοίκους του κάστρου, δηλαδή στους συνένοικους στην πολυκατοικία, θα γίνει φίλη μ’ αυτούς τους ιδιόρρυθμους ανθρώπους, που όλοι έχουν τον λόγο τους που είναι όπως είναι. Ο Λυκόκαρδος, η ιδιότροπη Μπριτ-Μαρί, ο Κεντ, ο εσωστρεφής και μοναχικός Αλφ, η Μοντ και ο άνδρας της ο Λέναρντ, η γυναίκα και το παιδί με το σύνδρομο, ο άνθρωπος σκιά που παρακολουθεί τους άλλους, η Ουρλίκε και η μητέρα της Έλσας, ο αστυνομικός με τα πράσινα μάτια. Όλοι κομμάτια ενός μεγάλου παζλ που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται μεταξύ τους.
Η Έλσα θα συνεχίσει τη ζωή της με αυτούς τους ανθρώπους και εκείνοι μαζί της, γιατί οι άνθρωποι πρέπει να αποδέχονται και να κατανοούν τους άλλους για να ζουν αρμονικά σ’ έναν κόσμο, ένα κάστρο ή μια πολυκατοικία. Κι έτσι, αφού έρθει σε επαφή με όλους αυτούς τους ανθρώπους, θα δει το πρόβλημα του καθενός και με την εξυπνάδα της και την ευφυΐα της θα καταφέρει να τους ενώσει˙ και το κάστρο θα είναι ισχυρό και δεν θα κινδυνεύσει να πέσει.
Ξαφνικά ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι αυτή δεν είναι μια ιστορία για παιδιά, αλλά ένα παραμύθι που κρύβει μια αλήθεια για τις σχέσεις των μεγάλων σε μια μικροκοινωνία, όπως είναι η πολυκατοικία. Μια ιστορία που τη λέει ένα παιδί που θέλει να ζήσει σ’ έναν κόσμο συναδελφωμένο, με καταργημένους τους κακούς, όπως στα παραμύθια. Μια συγκινητική ιστορία για ανθρώπους που έχουν νιώσει την απώλεια και τη θλίψη και πρέπει, επιτέλους, να γνωρίσουν την αγάπη. Το μικρό άτακτο κορίτσι, αντίγραφο της μεγάλης άτακτης γιαγιάς, σαν τον άτακτο Κάλιμπαν του Σαίξπηρ, θααποκαταστήσει το Καλό στην κοινωνία και κυρίως θα τη διδάξει να μη στέκεται εχθρικά απέναντι στο διαφορετικό, γιατί ίσως κάτω από μια κακή συμπεριφορά να υπάρχει μια πικρή αιτία.
Το βιβλίο είναι πολυσέλιδο, όμως με το χιούμορ του και τις «αταξίες» των σούπερ ηρωίδων του διαβάζεται ευχάριστα και εύκολα. Και η ωραία μετάφραση του Γιώργου Μαθόπουλου κλείνει όπως άνοιξε: «Όλα τα εφτάχρονα παιδιά αξίζει να έχουν σούπερ ήρωες. Απλώς έτσι είναι. Και όποιος δεν συμφωνεί είναι στην πραγματικότητα βλάκας».
Η γιαγιά μου σας χαιρετά και ζητάει συγγνώμη
Fredrik Backman
Μετάφραση: Γιώργος Μαθόπουλος
Κέδρος
512 σελ.
ISBN 978-960-04-4825-2
Τιμή: €16,60
Fredrik Backman
Μετάφραση: Γιώργος Μαθόπουλος
Κέδρος
512 σελ.
ISBN 978-960-04-4825-2
Τιμή: €16,60
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου