Οι εκδόσεις Διάμετρος κυκλοφόρησαν το 2016 ένα πολύ ενδιαφέρον, συναρπαστικό και πολύ επίκαιρο βιβλίο, το εν τίτλω (μετάφραση: Παυλίνα Δηράνη), που ασχολείται με την τζιχαντιστική βία του καιρού μας. Τζιχάντ είναι αραβική λέξη που σημαίνει γενικά αγώνας, προσπάθεια. Ειδικότερα για τους μουσουλμάνους σημαίνει τον αγώνα για τον Θεό. Τζιχαντισμός, επομένως, είναι το κίνημα αυτού του αγώνα, που στις μέρες μας έγινε συνώνυμο της βίας. Συγγραφέας του βιβλίου είναι ο Πέτερ Νόιμαν, καθηγητής για θέματα ασφάλειας στο Τμήμα Πολιτικών Σπουδών του King’s College του Λονδίνου και διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου για τη Μελέτη της Τρομοκρατίας. Είναι ίσως ο καταλληλότερος άνθρωπος για να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο για τους Νέους Τζιχαντιστές, που η δράση τους ξεκινά το 2011, μετά τη δολοφονία του αρχηγού της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Αν και ορισμένοι εμπειρογνώμονες μετά απ’ αυτή τη δολοφονία πίστεψαν ότι πλησίαζε το τέλος της Αλ Κάιντα, οι περισσότεροι δεν θεώρησαν κιόλας ότι αυτός ο θάνατος θα οδηγούσε στην αποδυνάμωση της τρομοκρατίας. Τεκμήριο αυτής της εκτίμησης είναι οι μέχρι σήμερα επανειλημμένες τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλη την Ευρώπη, και όχι μόνο. Από το 2010, μάλιστα, δημιουργήθηκαν 19 ακόμη τρομοκρατικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και το «Ισλαμικό Κράτος» (IS), και ο αριθμός των τζιχαντιστών υπερδιπλασιάστηκε. Έτσι, όχι μόνο δεν αποδυναμώθηκε η τρομοκρατία, αλλά η Ευρώπη, κατά τoν συγγραφέα, βρίσκεται στην αρχή μιας νέας περιόδου τρομοκρατίας που είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί, καθώς οι τρομοκράτες στρατολογούνται από τους μουσουλμανικούς, και όχι μόνο, πληθυσμούς όλων των χωρών. Ο κίνδυνος για την Ευρώπη γίνεται ακόμη μεγαλύτερος, γιατί η τρομοκρατία πολώνει τις κοινωνίες μας με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η δύναμη των κομμάτων της άκρας δεξιάς, πράγμα που δυσκολεύει τη συμβίωση των ανθρώπων διαφορετικής θρησκευτικής πίστης και διαφορετικού χρώματος.
Το φαινόμενο βέβαια της τρομοκρατίας δεν είναι νεοφανές. Και πριν από τους τζιχαντιστές υπήρχαν τρομοκρατικές ομάδες από το τέλος του 19ου αιώνα. Ο Αμερικανός ιστορικός Ντέιβιν Ράποπορτ, του οποίου τη «θεωρία των κυμάτων» χρησιμοποιεί ο Νόιμαν για να περιγράψει το ιστορικό πλαίσιο του φαινομένου, διακρίνει τέσσερα κύματα τρομοκρατίας που το καθένα κράτησε όσο τα χρονολογικά όρια μιας γενιάς, δηλαδή 25-30 χρόνια: «αναρχικό», «αντιαποικιακό», «Νέα Αριστερά» και «θρησκευτικό». Όλα αυτά περιγράφει και αναλύει ο Νόιμαν στο πρώτο μέρος του βιβλίου του.
Ειδικότερα, οι αναρχικοί στα χρόνια μεταξύ 1880 και 1905 δολοφόνησαν πολλά και σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής, όπως την αυτοκράτειρα της Αυστρίας, τον βασιλιά της Ιταλίας, Γάλλους και Αμερικανούς πολίτες και πολιτικούς στοχεύοντας, ουτοπικά βέβαια, σε μια διεθνή επανάσταση. Δολοφόνησαν επίσης, μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες, και τον τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο Β’ (1η Μαΐου 1881), γεγονός που σηματοδότησε την αρχή του τέλους της τρομοκρατικής οργάνωσης Narodnaja Wolja (Θέληση του Λαού), αφού η τσαρική κυβέρνηση κινητοποίησε ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό και εξουδετέρωσε την παραπάνω οργάνωση. Ύστερα απ’ αυτά ο Ρώσος αναρχικός Πιοτρ Κροπότκιν έγραψε: «Οι επαναστάσεις δεν στηρίζονται σε ατομικές ηρωικές πράξεις. Οι επαναστάσεις είναι κινήματα του λαού. Αυτό ήταν το λάθος των αναρχικών του 1881».
Το αντιαποικιοκρατικό κύμα, το οποίο εμφανίστηκε το 1930 και κράτησε μέχρι το 1950, σε σύγκριση με το αναρχικό, ήταν πιο αποτελεσματικό και είχε αρκετές πολιτικές συνέπειες. Οι ομάδες βίας σκόπευαν να οδηγήσουν τις αποικιοκρατικές δυνάμεις να συνειδητοποιήσουν ότι το κόστος μιας αποικίας ήταν μεγαλύτερο από το κέρδος της. Παντού είχαν δημιουργηθεί εθνικιστικά κινήματα κατά της ξένης κυριαρχίας. Το Δικαίωμα της Αυτοδιάθεσης των Λαών, το οποίο είχε εισαγάγει το 1918 ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, αποτέλεσε γενική αρχή της διεθνούς πολιτικής, Για παράδειγμα: μέσα σ’ ένα κλίμα άκρως πολωτικό μεταξύ Γαλλίας και Αλγερίας, στην οποία δρούσε τρομοκρατικά το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (FLN), και μετά από πολύ μεγάλες εκατέρωθεν ακρότητες και απώλειες, οι Γάλλοι κατανόησαν ότι δεν μπορούσαν να πληρώνουν ένα τόσο υψηλό τίμημα για να παραμένει αποικία τους η Αλγερία. Αν και η Γαλλία είχε στρατιωτικά επιβληθεί, ο στρατηγός Ντε Γκολ αναγνώρισε την ανεξαρτησία της.
Όχι μόνο δεν αποδυναμώθηκε η τρομοκρατία, αλλά η Ευρώπη, κατά τoν συγγραφέα, βρίσκεται στην αρχή μιας νέας περιόδου τρομοκρατίας που είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί, καθώς οι τρομοκράτες στρατολογούνται από τους μουσουλμανικούς, και όχι μόνο, πληθυσμούς όλων των χωρών.
Γρήγορα την τακτική του FLN ακολούθησε και η Οργάνωση Απελευθέρωσης Παλαιστίνης (PLO) του Γιάσερ Αραφάτ με κατάληψη αεροσκάφους των Ισραηλινών Αερογραμμών, για να ακολουθήσουν και πολλές άλλες, αλλά και άλλου είδους τρομοκρατικές ενέργειες (π.χ. η απαγωγή 11 Ισραηλινών στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Μόναχο, 1972). Την ίδια τακτική ακολούθησε και ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός ενάντια στη βρετανική κυριαρχία. Ασφαλώς, σε όλες τις περιπτώσεις έγιναν λάθη κι από τις δύο πλευρές, αλλά εκείνο που εξισορροπούσε τα πράγματα στο τέλος ήταν η εκτίμηση για το κόστος και την ωφέλεια.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση που κάνει ο Νόιμαν στην περιγραφή της τρομοκρατίας της Νέας Αριστεράς, που άρχισε με τα φοιτητικά κινήματα τη δεκαετία του ’50 και έφτασε στην κορύφωσή της το 1968. Στόχος της ήταν η δημιουργία μιας κοινωνικά δίκαιης κοινωνίας με αντι-αυταρχικό χαρακτήρα. Στρεφόταν ενάντια στον καπιταλισμό αλλά εξίσου και στον υπαρκτό σοσιαλισμό. Καθοδηγητές αυτών των κινημάτων ήταν Γάλλοι υπαρξιστές φιλόσοφοι, όπως ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, καθώς και φιλόσοφοι της λεγόμενης Σχολής της Φρανκφούρτης, όπως, και κυρίως, ο Χέρμπερτ Μαρκούζε και ο Θεοντόρ Αντόρνο. Στο πλαίσιο αυτής της ιδεολογίας έδρασαν η γερμανική RAF και οι Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία.
Η αρχή της θρησκευτικής βίας τοποθετείται από τον Νόιμαν στις αρχές της δεκαετίας του ’70 με αφορμή την υπόθεση των αμβλώσεων και την «πνευματική σήψη», όπως ισχυρίζονταν σημαίνοντα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης Army of God, της αμερικανικής κοινωνίας. O αρχηγός της Πολ Χιλ διεκδίκησε εκ μέρους της οργάνωσης στις δεκαετίες του ΄80 και ’90, την ευθύνη για 8 δολοφονίες, 41 εκρήξεις και 173 εμπρησμούς.
Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναφέρεται στη δράση της Αλ Κάιντα στη δεκαετία της δεκαετίας του ’90 που κορυφώνεται με το χτύπημα της 11 Σεπτεμβρίου 2001 στους δίδυμους πύργους και με το οποίο κορυφώνεται η τζιχαντιστική καριέρα του Μπιν Λάντεν. Μετά το 2011 τα ηνία του τζιχαντισμού ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος, που αποτελεί μια «επίδοξη αυτοκρατορία που κηρύσσει εχθρό της ολόκληρο τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα βρίσκει παντού στον κόσμο υποστηριχτές. Από εδώ και πέρα αρχίζει η δράση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, των νέων τζιχαντιστών.
Στο δεύτερο, λοιπόν, μέρος του βιβλίου του ο Νόιμαν ασχολείται με το νέο κύμα τρομοκρατίας και θεωρεί ότι η εμφάνισή του σχετίζεται άμεσα με την Αραβική Άνοιξη και περισσότερο με τον πόλεμο στη Συρία και το Ιράκ. Η δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους ενθάρρυνε δεκάδες χιλιάδες νεαρούς μουσουλμάνους να πάρουν τα όπλα και να τεθούν στην υπηρεσία του. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι ότι σ’ αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και πάνω από 4.000 Δυτικοευρωπαίους, που εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους κι πήγαν ως εθελοντές μαχητές του IS. Αυτοί είναι οι Νέοι Τζιχαντιστές, που έχουν δώσει απανωτά χτυπήματα τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη (Παρίσι, Βρυξέλλες, Βερολίνο κ.α). Διευκρινίζει όμως ο συγγραφέας ότι όλοι αυτοί οι στρατολογημένοι μαχητές δεν προέρχονται από την κοινότητα των μέσων μουσουλμάνων, αφού ο Ισλαμισμός δεν μπορεί να καταδικαστεί συλλήβδην ως βίαιος, «αλλά κυρίως από μια “θορυβώδη” και πολύ μικρή μειοψηφία: τους “σαλαφιστές”», οι οποίοι ασπάζονται το Ισλάμ με μεγάλη αυστηρότητα και ακραίο πουριτανισμό, ιδίως στη Δύση, και που θεωρούν το επιθετικό Τζιχάντ ως νόμιμη έκφραση του Ισλάμ εναντίον όσων θεωρούν εχθρούς του.
Στο συνέχεια ο Νόιμαν περιλαμβάνει πληροφορίες για τη δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους, τη στρατολόγηση μαχητών τζιχάντ στην Ευρώπη (και μέσω ακόμη του διαδικτύου), για τις χώρες προέλευσής τους και τα κίνητρά τους, για τους τρόπους αναχώρησης και άφιξής τους στα εδάφη του Ισλαμικού Κράτους, για τον ρόλο των γυναικών μαχητριών κ.ά. Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας προτείνει μεθόδους πρόληψης του φαινομένου και τρόπους αντιμετώπισης αυτού του νέου κύματος τρομοκρατίας που απειλεί να πνίξει την Ευρώπη.
Στόχος του νέου ιδεολογήματος είναι να ενωθούν όλοι οι μουσουλμάνοι, να αποτελέσουν ένα Χαλιφάτο, χωρίς σύνορα, μια ενιαία αγορά, ένα νόμισμα, ένα σύνταγμα, μια κυβέρνηση. Έχει τις ρίζες του στον θρησκευτικό τζιχαντισμό.
Οι νέοι τζιχαντιστές
Ισλαμικό κράτος, Ευρώπη και το επόμενο κύμα τρομοκρατίας
Πέτερ Ρ. Νόιμαν
Μετάφραση: Παυλίνα Δηράνη
Διάμετρος
278 σελ.
ISBN 978-618-82444-1-2
Τιμή: €14,90
Ισλαμικό κράτος, Ευρώπη και το επόμενο κύμα τρομοκρατίας
Πέτερ Ρ. Νόιμαν
Μετάφραση: Παυλίνα Δηράνη
Διάμετρος
278 σελ.
ISBN 978-618-82444-1-2
Τιμή: €14,90
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου