Μαραθών – Σαλαμίς του Παύλου Καρρέρ στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 2.500 χρόνων από την μάχη του Μαραθώνα, η Εθνική Λυρική Σκηνή, παρουσίασε την όπερα του Παύλου Καρρέρ «Μαραθών-Σαλαμίς».

Η μουσική του Παύλου Καρρέρ θα έλεγα ότι είναι κακός Βέρντι, επιεικώς. Τίποτα το νεωτεριστικό για την εποχή του. Ο Καρρέρ συνέθεσε ένα έργο χαμένο στον εντυπωσιακό πλούτο των Ιταλικών οπερών των οποίων είναι μια απομίμηση. Το θέμα λίγο έχει να κάνη με το ηρωικό έπος των μαχών για την Ελευθερία των Ελλήνων, και κακώς ο συνθέτης επέλεξε αυτό τον τίτλο που παραπέμπει σε τόσο σημαντικές στιγμές της ιστορίας της ανθρωπότητας όλης όχι μόνο της Ελλάδος.

Η μουσική διεύθυνση του Βύρωνος Φιδετζή ήταν πολύ καλή με έμφαση στα δυναμικά μέρη του έργου. Τα κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ δεν παρέπεμπαν στην Ελληνική αρχαιότητα, αλλά επειδή ούτε η μουσική και το θέμα δεν παρέπεμπαν δεν ενόχλησε πολύ. Η μεσόφωνος Μαρισία Παπαλεξίου ως Μυρτώ είχε κάποια προβλήματα στις πολύ ψηλές νότες αλλά ήταν πειστική στον ρόλο της. Η σοπράνο Σοφία Κυανίδου ως Φεντίμα ήταν άρτια φωνητικά. Ως Ξέρξης ο βαθύφωνος Δημήτρης Κασιούμης χρειάζονταν ακόμα δουλειά στην διάπλαση και στήριξη της φωνής του. Ως Θεμιστοκλής ο βαρύτονος Κύρος Πατσαλίδης ήταν πάρα πολύ καλός και φαίνεται ότι θα κάνει μια ενδιαφέρουσα καριέρα. Ως Αλέξανδρος ο τενόρος Αντώνης Κορωναίος ήταν ξερός και έδειχνε κάπως αδιάφορος. Ως Αρχιερέας ο μπασοβαρύτονος Τάσος Αποστόλου είχε καλή σκηνική παρουσία, όπως επίσης και ως Πυθία η σοπράνο Άρτεμις Μπόγρη.

Η Σκηνοθεσία του Ισίδωρου Σιδέρη ήταν περίεργη. Άνοιξε την όπερα με την χορωδία σε διαζώματα και μπροστά ένα μπαλέτο να χορεύει σε χορογραφίες κατά τα άλλα καλές του Κυριάκου Κοσμίδη. Ως ποιητής εμφανίσθηκε η Μαργαρίτα Βαρλάμου σε ρόλο πρόζας με άσπρο φουστάνι και μια ισπανίζουσα βεντάλια στα μαλλιά. Την Μυρτώ την παρουσίασε πάνω σε ένα ανάκλιντρο με μαξιλάρια τα οποία τα πετούσε κάτω στο πάτωμα. Όταν εμφανίστηκε μπροστά της η Φεντίμα τις έβαλε να παλεύουν και να σπρώχνονται σαν καρικατούρες, χρησιμοποιώντας και τα μαξιλάρια. Στο τελευταίο μέρος της όπερας φυσικά δεν έφταιγε αυτός που η πρωταγωνίστρια δεν πέθαινε αλλά ο συνθέτης και το αλλόκοτο λιμπρέτο, όταν επιτέλους πέθανε ανακουφιστήκαμε διπλά γιατί τέλειωσε και η όπερα.

Η τετράπρακτη όπερα Μαραθών – Σαλαμίς ολοκληρώθηκε το 1886 με σκοπό να εγκαινιάσει το Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας (1888), παρέμεινε όμως άπαιχτη επί 115 χρόνια. Πρωτοπαρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Θέατρο Ολύμπια μόλις το 2003. Βασίζεται σε ιταλικό ποιητικό κείμενο του Μέμνονα Μαρτζώκη. Η υπόθεση διαδραματίζεται πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.).

Στον απόηχο της νίκης των Ελλήνων επί των Περσών στον Μαραθώνα, η Φεντίμα από την Περσία ερωτεύτηκε τον Αλέξανδρο, έναν Μακεδόνα στρατιώτη. Τον ακολούθησε ως την Ελλάδα, αλλά εκείνος την εγκατέλειψε. Την ώρα που τον αναζητά στην Αθήνα μαζί με το παιδί, καρπό του έρωτά τους, ο Αλέξανδρος αναγγέλλει στους Αθηναίους πως ο Ξέρξης προτείνει ειρήνη. Ο Θεμιστοκλής του λέει ότι οι Έλληνες προτιμούν το θάνατο παρά τη σκλαβιά. Η Μυρτώ, κόρη του Θεμιστοκλή, ερωτεύεται αμέσως τον Αλέξανδρο. Έτσι, η Φεντίμα απελπίζεται, όμως ο Θεμιστοκλής την περιθάλπει.

Πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, η Φεντίμα προσχωρεί στο περσικό στρατόπεδο και πείθει τον Ξέρξη πως οι Έλληνες έχουν χάσει κάθε ελπίδα. Λίγο μετά ο Αλέξανδρος επιτίθεται στη Φεντίμα με ένα στιλέτο, αποκαλώντας την «οχιά που δάγκασε τα στήθη που την έθρεψαν». Αργοπεθαίνοντας, εκείνη του λέει ότι δεν πρόδωσε τον Θεμιστοκλή: Ο ίδιος ο στρατηγός την έστειλε στον Ξέρξη για να τον παραπλανήσει. Τότε ο Μακεδόνας βυθίζει το στιλέτο στη δική του καρδιά…
Οι Έλληνες θριαμβεύουν. Ο Θεμιστοκλής, μαζί με τη Μυρτώ και το παιδί της Φεντίμας, βλέπουν το νεκρό Αλέξανδρο και τη νεαρή Περσίδα ετοιμοθάνατη. Η Φεντίμα λέει πως ξεψυχά ευτυχισμένη πλάι στον αγαπημένο της και πως το παιδί της βρήκε επιτέλους πατέρες, αφού η Ελλάδα έχει νικήσει.