«Ο έγκλειστος του πύργου (Σαλβαντόρ Νταλί)» του Πέτρου Γκάτζια

Ο άνδρας με το λεπτό παράξενο μουστάκι, ντυμένος σαν δανδής, με ένα μπαστούνι άλλων εποχών στα χέρια και ένα διαπεραστικό βλέμμα, κατεβαίνει με αργά βήματα προς το χωριό που βρίσκεται στις παρυφές του πύργου. Το βελούδινο ριγέ σακάκι με τα μεγάλα πέτα δείχνει ξένο πάνω του. Τα τελευταία χρόνια έχει αδυνατίσει αρκετά. Ο άνθρωπος αυτός περνάει σχεδόν όλη την ημέρα του στον πύργο, στο Pubol, στην Ισπανία, όταν όμως αποφασίσει να κατέβει στο χωριό είναι είδηση.

Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Ο Νταλί σ’ αυτό το σπάνιο φωτογραφικό ντοκουμέντο, βρίσκεται ανάμεσα σε κόσμο και κάνει αυτό που αγαπάει περισσότερο: να δείχνει στα παιδιά πώς να σχεδιάζουν, να ζωγραφίζουν. Δίπλα του, γονείς, κάτοικοι και τουρίστες παρακολουθούν τον τρόπο που εκείνος διδάσκει.

Ο καλλιτέχνης βρίσκεται πια στη δύση της ζωής του, αλλά όχι και της Τέχνης του.
Στα χρόνια που προηγήθηκαν έγινε θρύλος όχι μόνο λόγω της ζωγραφικής του αλλά και λόγω της προσωπικής του ζωής.

Ο Νταλί αγόρασε τον πύργο στο Pubol για την αιώνια μούσα του, τη σύζυγό του Γκαλά, την οποία έκλεψε από τον ποιητή Πολ Ελιάρ, και τον μετέτρεψε σε ένα τεράστιο εργαστήριο. Εκεί χανόταν για ώρες, δημιουργώντας, με την Γκαλά να περιφέρεται στα τεράστια δωμάτια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της εποχής, δεν ήταν και τόσο απλό το να τη συναντήσει. Εκείνη είχε μια παράξενη επιρροή πάνω του, κυριαρχούσε στο μυαλό και το κορμί του. Για να τη δει, λοιπόν, έπρεπε να υποβάλει γραπτό αίτημα.

Λέγεται πως η σχέση τους έφθανε τόσο πολύ στα άκρα, που κάποια η στιγμή η Γκαλά στεκόταν στην άκρη ενός γκρεμού και ο Νταλί απελπισμένος της φώναζε: «Μα τι θέλεις επιτέλους από μένα;». Για να πάρει την απάντηση: «Θέλω να με σκοτώσεις!».

Το περιοδικό Vanity Fair έγραφε το 1998, πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του ζευγαριού, πως η Γκαλά, ακόμη και όταν είχε πατήσει τα ογδόντα, συνήθιζε να φέρνει στον πύργο τους εραστές της. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Τζεφ Φένχολτ, πρωταγωνιστής του διάσημου τότε μιούζικαλ Jesus Christ Superstar, ο οποίος είχε φτιάξει εκεί και ένα στούντιο ηχογραφήσεων.

Η Γκαλά προκαλούσε πάθη αν και ήταν τουλάχιστον δέκα χρόνια μεγαλύτερη από τον Νταλί. Ο Ελιάρ, παρά τον τρόπο του χωρισμού τους, δεν κατάφερε ποτέ πραγματικά να την ξεπεράσει. Ήταν μάλιστα και μάρτυρας στον γάμο του ζευγαριού, ενώ έχουν μείνει στην ιστορία οι καυτές ερωτικές επιστολές που της έστελνε.

Η ζωή του Νταλί ήταν πάντοτε αντισυμβατική, από τότε που εγκατέλειψε τη Σχολή Καλών Τεχνών στις τελικές εξετάσεις λέγοντας: «Κανείς από τους καθηγητές δεν είναι ικανός να με κρίνει. Αποσύρομαι!», με τον ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, στενό του φίλο, να τρέχει πίσω του για να του αλλάξει γνώμη, μέχρι τα χρόνια του πύργου, τα οποία γι’ αυτόν ήταν τα πιο ευτυχισμένα της ζωής του.

Οι γραμματείς του τον περιέγραφαν ως έναν άνθρωπο ο οποίος ήταν σαν να έδινε καθημερινά μια παράσταση, αλλά επί της ουσίας ένιωθε μόνος, πολύ μόνος.

Τα πρώτα χρόνια δεν τους έδινε χρήματα, παρά μόνο σημειώματα, κάτι σαν πρόχειρες συναλλαγματικές, με υποσχέσεις ότι στο μέλλον θα πληρώνονταν αδρά. Μόνο που η ζωή τον δικαίωσε. Όλες τους πήραν, πολλά χρόνια αργότερα, τεράστια ποσά ως αποζημίωση.

Ο Νταλί, άλλωστε, δεν ήταν που έλεγε «Δεν χρειάζομαι τα ναρκωτικά! Είμαι ο ίδιος ναρκωτικό!»;

Πέτρος Γκάτζιας, δημοσιογράφος και συγγραφέας.

http://diastixo.gr/