Ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, χάρη στον διάσημο ήρωά του, τον Σέρλοκ Χολμς, είναι δημοφιλής σε όλο τον κόσμο και τα βιβλία του τυπώνονται και ανατυπώνονται με ταχείς ρυθμούς. Σε αυτό έχουν συμβάλει και οι μεταφορές τους στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Ωστόσο, ο Ντόιλ δεν έγραψε μόνο ιστορίες με ήρωα τον Χολμς, αλλά και διηγήματα μυστηρίου και αστυνομικά χωρίς αυτόν. Πρόσφατα εκδόθηκαν από τον Gutenberg στη σειρά Aldina (στην υποσειρά «Μυστήριο») δύο σχετικά βιβλία σε μετάφραση του μελετητή του Ντόιλ, του εκλιπόντα Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου: Ο ασημένιος καθρέφτης και άλλες ιστορίες και Ο βραζιλιάνικος αγριόγατος και άλλες ιστορίες. Από τον Μίνωα εκδόθηκαν Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς (μετ. Ντ. Σάπκα – Γ. Μπαρουξής), ενώ από το Μεταίχμιο κυκλοφορεί η σειρά του Άντριου Λέιν Οι περιπέτειες του νεαρού Σέρλοκ Χολμς (μετ. Α. Μιχαηλίδης).
Ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ (1859-1930) είχε μια περιπετειώδη ζωή. Πήγε σε καθολικό σχολείο, δημοτικό και γυμνάσιο, αλλά το περιβάλλον δεν ήταν κατάλληλο γι’ αυτόν, με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να αναπτύξει εκεί τις τεράστιες ικανότητές του, οι οποίες αποδείχτηκαν αργότερα. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου γνώρισε έναν σπουδαίο καθηγητή, τον δόκτορα Τζόζεφ Μπελ, του οποίου οι διαγνώσεις, οι σχετικές με το ιστορικό των ασθενών του, τον ενέπνευσαν στη δημιουργία του θρυλικού του ήρωα, του Σέρλοκ Χολμς. Στη διάρκεια των σπουδών του, ανακάλυψε την αγάπη του για το γράψιμο κι επειδή δεν ανήκε σε εύπορη οικογένεια αποφάσισε να γράψει διηγήματα για να τα πουλάει σε περιοδικά και να έχει ένα μικρό εισόδημα, όμως η συγκεκριμένη δουλειά δεν ήταν αποδοτική.
Με σκοπό την εξοικονόμηση χρημάτων, ταξίδεψε ως ναυτικός και με την ειδικότητα του γιατρού σε δύο καράβια: ένα φαλαινοθηρικό που πήγαινε στην Αρκτική κι ένα φορτηγό που μετέφερε εμπορεύματα στη δυτική Αφρική. Όταν επέστρεψε, εργάστηκε ως βοηθός γιατρού. Ήταν αθλητικός τύπος: ικανός πυγμάχος, καλός ποδοσφαιριστής και λάτρης του κρίκετ. Το 1885 παντρεύτηκε τη Λουίζ Χόκινς, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Όταν η γυναίκα του πέθανε αργότερα από φυματίωση, παντρεύτηκε την Τζιν Λέκλι και απέκτησε τρία ακόμα παιδιά.
Και, ξαφνικά, συνάντησε την επιτυχία, χάρη στην ιδέα του να γράψει μια αστυνομική ιστορία. Βασισμένος στον πρώτο ήρωα-ανιχνευτή (detective) της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τον Ογκίστ Ντιπέν του Έντγκαρ Άλαν Πόε, πρωταγωνιστή στο διήγημα «Οι φόνοι της οδού Μοργκ» (1841), ο Χολμς εμφανίστηκε στον λογοτεχνικό κόσμο της βικτωριανής Αγγλίας το 1887, στο μυθιστόρημα Σπουδή στο κόκκινο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Strand –το ομότιτλο βιβλίο απορρίφθηκε από πολλούς εκδότες. Έκτοτε αυτός ο ευφυής, μα εκκεντρικός ντετέκτιβ, ο οποίος λύνει με τη λογική διάφορα προβλήματα, ιδίως φόνους και εγκλήματα, καθιερώθηκε ως ο εμβληματικότερος ήρωας της αστυνομικής λογοτεχνίας όλων των εποχών.
Ωστόσο, ο Ντόιλ δεν ενδιαφερόταν για τις αστυνομικές ιστορίες, θεωρούσε τον εαυτό του «σοβαρό» συγγραφέα, που έπρεπε να γράφει «σοβαρά» βιβλία. Έτσι, τον Δεκέμβριο του 1894, στο διήγημα «Το τελικό πρόβλημα» που περιλαμβάνεται στη συλλογή Τα απομνημονεύματα του Σέρλοκ Χολμς, «σκότωσε» τον Χολμς, ρίχνοντάς τον σ’ ένα καταρράκτη στην Ελβετία μαζί με τον θανάσιμο εχθρό του, τον πρώην καθηγητή Μοράιερτι, και νόμισε πως απαλλάχτηκε από έναν ενοχλητικό ήρωα.
Με τα «σοβαρά» βιβλία του ο Ντόιλ προσδοκούσε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα βρετανικά λογοτεχνικά πράγματα, ελπίζοντας ν’ αποκτήσει φήμη και δόξα που θα διευκόλυναν την είσοδό του στην πολιτική. Η πρώτη του εμπλοκή με τα δημόσια πράγματα έγινε το 1900 στον πόλεμο των Μπόερς, όταν βρέθηκε στη Νότια Αφρική ως γιατρός και παρείχε τις υπηρεσίες του σε μια νοσοκομειακή μονάδα. Για τον πόλεμο εκείνο έγραψε κι ένα βιβλίο, εκφράζοντας τις απόψεις του για τη διεξαγωγή του από τα αγγλικά στρατεύματα. Παρά τις άοκνες προσπάθειές του, δεν τα κατάφερε με την πολιτική. Στις γενικές εκλογές του 1900 απέτυχε να εκλεγεί στο Εδιμβούργο, απέτυχε και το 1906, μολονότι το 1902 είχε χριστεί ιππότης από τον βασιλιά Εδουάρδο για τις υπηρεσίες που προσέφερε στο Στέμμα και την πατρίδα του στον πόλεμο των Μπόερς.
Η πολιτική δεν του ταίριαζε, τη λογοτεχνία όμως δεν μπορούσε να την αφήσει. Ο θάνατος του Χολμς προκάλεσε τη δυναμική αντίδραση των πολυπληθών αναγνωστών του, μα και των εκδοτών του, οι οποίοι του έκαναν δελεαστικές οικονομικές προτάσεις, οπότε αναγκάστηκε να τον επαναφέρει στη ζωή. Το 1902 εξέδωσε και το τρίτο του μυθιστόρημα, το Σκυλί των Μπάσκερβιλ, μία ακόμα περιπέτεια του Σέρλοκ Χολμς, όπου ο ήρωας «ανασταίνεται εκ νεκρών» και λύνει τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει ένας υπερφυσικός θρύλος.
Η φήμη του Σέρλοκ Χολμς είχε εξαπλωθεί σε όλο τον αγγλοσαξονικό κόσμο και αλλού, κυρίως στην Αγγλία και την Αμερική, ερήμην του Ντόιλ. Ήδη το 1893 είχε δοθεί στο London Court Theatre μια παράσταση με θέμα αυτό τον δημοφιλή ήρωα, και στη συνέχεια πήραν τη σκυτάλη ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση. Ο Χολμς ήταν ο πρώτος ιδιωτικός ντετέκτιβ του κινηματογράφου: πρωταγωνίστησε στην αμερικανική ταινίαSherlock Holms Baffled του 1903. Το 1915 εκδόθηκε το τέταρτο και τελευταίο μυθιστόρημά του με τον Χολμς, το Η Κοιλάδα του φόβου.
O θρύλος γύρω από το όνομα του Χολμς οδήγησε κι άλλους συγγραφείς να γράψουν τις δικές τους ιστορίες με αυτόν πρωταγωνιστή. Το 1954 ο γιος του Κόναν Ντόιλ, ο Άντριαν, έγραψε σε συνεργασία με τον Τζον Ντίξον Καρ δώδεκα διηγήματα με τον Χολμς που εκδόθηκαν με τον τίτλο Τα κατορθώματα του Σέρλοκ Χολμς. Ο Στίβεν Κινγκ το 1993 δημοσίευσε το διήγημα «Η υπόθεση του γιατρού» με ήρωες τον Χολμς και τον Γουάτσον. Επίσης έχουν γραφτεί παρωδίες των περιπετειών του Χολμς και γυρίστηκαν ταινίες με ανάλογο περιεχόμενο. Το 2009 η Λίντσεϊ Φέι εξέδωσε το μυθιστόρημα Σκόνη και σκιά, όπου ο Χολμς και ο Γουάτσον καταδιώκουν τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη. Ο κατάλογος με τις ιστορίες του Σέρλοκ Χομς που γράφτηκαν από νεότερους συγγραφείς είναι μακρύς. Θυμίζουμε πως τον Δεκέμβριο του 1913 το περιοδικό Ελλάς, κάτω από την επικεφαλίδα «Από τα νεότατα κατορθώματα του Σέρλοκ Χολμς», άρχισε να δημοσιεύει σε συνέχειες το μυθιστόρημα Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον με χώρο δράσης το Λονδίνο. Δεν υπήρχε όνομα συγγραφέα, πράγμα που σημαίνει πως γράφτηκε από κάποιον Έλληνα.
Σήμερα, το μουσείο που φέρει το όνομα του Χολμς στην Μπέικερ Στριτ 221Β στο Λονδίνο (υποτίθεται πως εκεί έζησε με τον Γουάτσον, τον αχώριστο σύντροφο και συνεργάτη του), το επισκέπτονται καθημερινά πλήθος τουρίστες. Επίσης, έξω από τον σταθμό του μετρό της Μπέικερ Στριτ βρίσκεται το άγαλμα του Χολμς, η γνωστή φιγούρα με το κυνηγετικό καπέλο και την πίπα. Έτσι, ένας ήρωας της αστυνομικής λογοτεχνίας που τον αρνήθηκε ο δημιουργός του επιβιώνει μέσα στον χρόνο: ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ που έκανε πειράματα με τα πνεύματα, προσπαθώντας ν’ αποδείξει ότι υπάρχει μετά θάνατον ζωή, και γι’ αυτό έγινε φίλος με τον μάγο-απατεώνα Χουντίνι, δεν μπόρεσε να προβλέψει το μέλλον του ιδιοφυούς ντετέκτιβ που έπλασε ο ίδιος και που έμεινε αθάνατος. Όπως σημειώνει ο Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος στην Εισαγωγή του βιβλίου Ο βραζιλιάνικος αγριόγατος, ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ μέχρι τις τελευταίες μέρες του πίστευε αμετακίνητα στα μεταθανάτια ζωή και στο πνευματιστικό κίνημα· στο μεταξύ, οι επικριτές του αδυνατούσαν να καταλάβουν πώς ο δημιουργός του ρεαλιστή και λογικού Χολμς ήταν τόσο εύπιστος ως προς τα αποκαλούμενα «θαύματα» του πνευματισμού.
Φίλιππος Φιλίππου Δημοσιεύτηκε 08 Ιουλίου 2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου