Ομιλία του Κώστα Καρούσου πρόεδρου της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών στο ΑΙΤΙΟΝ για το βιβλίο «Πολίτης του κόσμου»

Ομιλία του Κώστα Καρούσου πρόεδρου της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών στο ΑΙΤΙΟΝ [ Ακρόπολη ] 12/12/2018 για το βιβλίο «Πολίτης του κόσμου»-ποιητικό εκδ. ΔΡΟΜΩΝ, Αθήνα 2018

Του... Γ..Ι..Α..Ν..Ν..Η..... Γ..Ε..Ρ..Ο..Γ..Ι..Α..Ν..Ν..Η..

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,φίλες-φίλοι,σας ευχαριστώ για την παρουσία σας.

Διαβάζοντας το βιβλίο, με τα πολλά στάσιμα – σκέψεις – συλλογισμούς και συγκρίσεις άλλων και τωρινών εποχών ιστορικής και πνευματικής ευμάρειας της χώρας, ρωτήθηκα γιατί ο τίτλος «πολίτης του κόσμου» να υπάρχει σε ποιητικό πόνημα. Δύο λέξεις, πολίτης και κόσμος, κόσμος και πολίτης που συνταξιδεύουν τόσες χιλιετίες στον ελλαδικό και στον παγκόσμιο χώρο της ηθικής, του δικαίου και της αρετής, της ελευθερίας και της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ο Γ. Γερογιάννης κάνει άμεσα και έμμεσα ποιητική του αφετηρία την ιστορική πραγματικότητα του φωτός, της φύσης, της ποίησης και της ύπαρξής μας, τον λόγο, τον ανθρώπινο λόγο, που σ’ αυτόν ακουμπήσαμε όλες τις αξίες της ζωής, που διασώθηκαν και υπάρχουμε! Το ελληνοκεντρικό στοιχείο κάθε πραγμάτωσης και συνέχειας, όλων των αξιών που μας συνέχουν ως κοινωνία, είναι και το άμεσα αντιληπτό ποιητικό και ιδεόμορφο πεδίο της ποίησής του. 

Γράφει:

«Κρατήσαμε το χιόνι στην καρδιά μας» σελ. 10

«Διασώσαμε σήμερα υγρασία και μνήμη

μια σταγόνα απ’ της πατρίδας το μυρωμένο κύμα» σελ. 11

«Φόρεσες προβιά του ήλιου στο πρόσωπο

ανεμόπτερο η σκέψη, γρανάζι της μοίρας

στα καράβια φορτώνεις τα όνειρα

και κρεμάς φυλαχτό του τη μνήμη» σελ. 15

«Τις νύχτες γύριζες στις ερημιές μετρώντας άστρα,

τις μέρες έδιωχνες τους ίσκιους και φύτευες γνώση» σελ. 16

Ένας ύμνος στο αρχαίο θέατρο, στον αρχαίο τόπο, στην κληρονομιά μας και στο πνεύμα που διασώθηκε του λόγου, της ποίησης και της μουσικής. Γράφει (σελ. 21):

«Βαδίζοντας λεύτερος προς του ήλιου τη δύση

στον πυρόξανθο τόπο… έδειχναν το δρόμο

…σφαγμένο κριάρι κι ένα κρανίο στ’ αρχαίο πηγάδι

…αντήχηση χρόνου και τόπου κι ο λόγος καθάριος».

Εδώ η μαστοριά του ήχου, του στίχου, του μέτρου, του 15σύλλαβου. Προωθημένη γραφή ποιητικής ευεξίας, με Σολωμική διάσταση ιδεών για την πατρίδα και τον άνθρωπο. Η ωδή επιβεβαιώνει την στιχουργική του τεχνική όσο και την ποιητική του αντίληψη και την εκφραστική του τόλμη. Ένας απόηχος δημοτικοφανούς στίχου που συγκινεί και θέλγει με την ωδή του στον Διονύσιο Σολωμό (πρώτο βραβείο, Διαγωνισμός UNESCO Ζακύνθου). Επαναφέρει τα ελλειπτικά στοιχεία της εποχής «όμορφος κόσμος, ηθικός» κ.λπ. αλλά πόσο το ζήτημα της ελευθερίας το πρώτο και υπαρξιακό της οντότητας του πολίτη του κόσμου, ακουμπάει και μυρώνει και αισθαντικά ξαναγεννάει τον άνθρωπο ή το άτομο, τον δημιουργό πολίτη, τον κοινωνικό, τον τραγουδοποιό, τον πατριδολάτρη, το φυσιοκρατικό πρόσωπο μιας ανοιχτόκαμπης κοινωνίας, πλαστουργούν και περιμένουν με τα νάματα της ιστορικής μας πορείας και της παπαδιαμάντειας ηθικής. Γράφει (σελ. 53):

ΤΕΘΛΑΣΜΕΝΕΣ

«Πυρωμένο το κορμί σου και τα μάτια θάλασσα

…Άπειρο το πρόσωπό σου, το κορμί σου ζωγραφιά

…Είσαι άγαλμα και κύμα, είναι όνειρο κι αυγή

Είσαι ο ήλιος που φωτίζει την καρδιά και την ψυχή!»

Ένας ερωτικός απόηχος αναθάλλει και οδοιπορεί αισιόδοξα την καθημερινότητα. Το τεθλασμένο ιδεών και ονείρων, της προσκαιρότητας του σήμερα στο ποιητικό παρόν του Γ. Γερογιάννη δρασκελίζει την βιωμένη μας πραγματικότητα, μ’ ένα θαλερό πνεύμα αναγαλλίασης και φωτισμένης αναλαμπής – διαθεσιμότητας και παρουσίας, για νέες προσμετρήσεις και νέες αφετηρίες ψυχικής ευδιαθεσίας και παρουσίας στη ζωή.

Όσο κι αν η πατριδοφιλία πολλών ποιημάτων του ενέχει τη ματωμένη μνήμη, την ιστορική προσέγγιση, τον κατακλυσμό της απώλειας προσώπων, στοχαστών και φιλοσόφων, έρχεται το απαλό και μουσικό ερωτικό στοιχείο να επισκιάσει το μαρτυρικό παρελθόν και να δώσει νέα φτερά και ζωντάνια στο παρόν και στο αύριο. Η θάλασσα, η αρμύρα, ο Αίολος, η πλώρη της ζωής και τα δειλινά, η αρμύρα της ζωής, το πέλαγος της καθημερινής παλινδρόμησης των γεγονότων, ο αγέρας και τα μυστικά του, η χώρα της πέτρας κι ο ανθός των βράχων, τα ιερά μάρμαρα κι ο πλαντασμός της προσφυγιάς και του ξενιτεμού, το Αριστοτέλειο έπος της φιλοσοφίας και της πνευματικής μας οδήγησης, ο άσμιχτος ουρανός της ψυχής, της ποίησης και της πατρίδας, με ξεχερσωμένες τις επαρχίες της χώρας μας, η προσμονή της ζωής και του θανάτου, μπρος στ’ ανέλπιστα αναχώματα της βιωτής, ο ηλιοκαμένος στίχος του Σολωμού, του Σεφέρη και των άλλων, σφυροκοπούν ανελέητα την ποίηση, παράγοντας φως και ποίηση ψυχής.

Άλλοτε ο ποιητής παρηγορητικά και ευφρόσυνα, αλλά με δέος πατριδοθρεμμένης προσμονής και εγκαρτέρησης, άλλοτε με πάθος μιας ελληνικής γλωσσικής και πολιτιστικής αναγέννησης, άλλοτε με το σφρίγος μιας ατιθάσευτης αγάπης για τον μέλλοντα δημιουργό, γράφει (σελ. 55):

«Τα σωθικά μας αλεσμένα με αρμύρα

…Μουλιάζει η σκέψη και ο ήλιος μας τρελαίνει

…Κωπηλατούμε την ζωή σαν κολασμένοι

…Μες στα κοχύλια η ψυχή μας κολυμπάει

και γράφει στίχους της θαλάσσης ο αφρός

…και μεις τραγούδι στο γαλάζιο και στο φως».

Ο θαυμασμός του προς τη φύση γίνεται τραγούδι ποίησης κι αναθαρρέματος πνοή. Ο θαυμασμός του προς τον άνθρωπο στυλοβάτης του δίκαιου και της αρετής, γίνεται μοχλός οραματικής και ταξιδιάρικης ποιητικής και λυρικής δικλείδας στο έργο του. Ο θαυμασμός του σε προγενέστερες ομορφιές προσώπων –φιλοσόφων, ποιητών, στοχαστών–, γίνεται το ακατάβλητο εφαλτήριο ψυχικής και πνευματικής ανθοφορίας και ποιητικής ευφρόσυνης παρουσίας και αποδοχής. Ο θαυμασμός του στις αστείρευτες δυνάμεις του ανθρώπου έχει πατρογονικές ρίζες, αξιών, ηθικής πρωτοπορίας και εθνικής πολιτιστικής αναγέννησης του τόπου. Γράφει (σελ. 32):

Ημέρα γυναίκας (Υπατίας)

«Είμαι αυτή που σκότωσαν οι βάρβαροι

…Είμαι η Ηθική και η Υπόσταση

η γνώση των Ελλήνων

…Είμαι του αστρολάβου η γνώση κι η εξέλιξη

του Απολλώνιου οι κανόνες και ο κώνος

Είμαι η ομορφιά της φύσης και η σεμνότητα».

Το πυρωμένο παρελθόν ακροβατεί εναγωνίως και ισοσταθμίζει την ποίησή του. Έτσι η ποίηση του εκλεκτού φίλου, συντοπίτη, Ξηρομερίτη Γιάννη Γερογιάννη, γροικά τη ζωή, πάντα μέσα από το πρίσμα της καθολικότητας των αξιών που μας προσφέρει η παράδοση και η Ιστορία. Το κοινωνικό γίγνεσθαι, πρισματικά και πνευματικά γονιμοποιεί την ποιητική του ενδοχώρα, πλούσια, ευγενικά, με ελληνότροπο δέος και ελληνότροπη σκέψη. Νοιάζεται για την πορεία του Νεοέλληνα. Πορεύεται αξιοπρεπής, ειλικρινής, Παπαδιαμαντικός ως προς τους ξωμάχους, με πλήθος από Σολωμικές ποιητικές αξίες –ελευθερίας, έκφρασης και θυσίας– στους στίχους του, όταν γράφει στο «Αριστοτέλειο Έπος» (σελ. 27):

«Άγγιξα τη μνήμη κι οι πέτρες ευωδίασαν

Έπλυνα τα χέρια μου στον Ιλισσό

προσκύνησα την πέτρα // ξεδίψασα στη βιβλιοθήκη».

Ένα ακόμη στοιχείο αξιοσημείωτης προσήλωσης στο ιστορικό κατακτημένο, με προεκτάσεις βέβαια και στο ιστορικό παρόν. Ο «Πολίτης του κόσμου» γίνεται το μέτρο της προσωπικής στάσης και δημιουργίας του καθένα μας, γίνεται το ποιητικό αποτύπωμα στα καθημερινά μας δρώμενα, όπως ο Γιάννης Γερογιάννης το στοχάστηκε και το αναζήτησε, το απελευθέρωσε ψυχικά, το ύμνησε ποιητικά και το πραγμάτωσε κοινωνικά! Τον ευχαριστούμε.

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε !!
Κώστας Καρούσος πρόεδρος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών
κρτικ.λογοτ.--δοκ/φος--εικαστικός. Αθήνα, 12/12/2018