Ομιλία του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Υπουργικό Συμβούλιο

Αθήνα, 31/08/2018

Κυρίες και Κύριοι Υπουργοί,

Σήμερα είναι η πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου μετά το τέλος του προγράμματος προσαρμογής και, βεβαίως, μετά την καθαρή έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια.

Βρισκόμαστε σε μια νέα φάση αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις, αλλά και με νέα σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου. Θέλω, λοιπόν, να καλωσορίσω τις νέες και τους νέους υπουργούς και να ευχηθώ καλή δύναμη και καλή δουλειά στα νέα σας καθήκοντα.

Καθήκοντα που δεν θα είναι εύκολα. Διότι η έξοδος της χώρας από τα Μνημόνια γεμίζει τον ελληνικό λαό με εύλογες προσδοκίες για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής του, για ανακούφιση από τα βάρη της λιτότητας, για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας. Αλλά πάνω από όλα, τον γεμίζει τον ελληνικό λαό με προσδοκίες. Προσδοκίες να πορευτούμε από εδώ και στο εξής με σύνεση, αλλά και με σχέδιο, ώστε να μην ξαναγυρίσει ποτέ πίσω η χώρα σε μια τέτοια ή παρόμοια περιπέτεια με αυτή που ζήσαμε τα προηγούμενα οκτώ χρόνια. Την περιπέτεια της χρεοκοπίας. Αλλά και προσδοκίες να καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε τα μεγάλα πλεονεκτήματα, τις μεγάλες δυνατότητες του τόπου μας.

Όλο το προηγούμενο διάστημα, με σκληρή δουλειά και με δύσκολες αποφάσεις, καταφέραμε εντέλει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο αύριο για τον τόπο μας. Τώρα καλούμαστε να οραματιστούμε, να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια νέα ελπιδοφόρα προοπτική για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Ελπιδοφόρα, γιατί με τον κύκλο των Μνημονίων έχει κλείσει και ο κύκλος της δημοσιονομικής προσαρμογής, ιδιαίτερα σκληρής σε ορισμένες περιόδους. Έχει κλείσει ο κύκλος της επιτροπείας, ο κύκλος των μειώσεων και των περικοπών και μπορεί πλέον να ανοίξει ο κύκλος των αναγκαίων ελαφρύνσεων, των πολιτικών κοινωνικής στήριξης, ο ενάρετος κύκλος της δίκαιης ανάπτυξης. Πάντοτε, βεβαίως, με σύνεση και σωφροσύνη, χωρίς να επαναλάβουμε τα μεγάλα λάθη του παρελθόντος, που οδήγησαν τη χώρα στη μνημονιακή περιπέτεια, αλλά και την παρακμή, με σεβασμό στο δημοσιονομικό μονοπάτι που έχουμε συμφωνήσει με τους δανειστές μας, ώστε να μπορούμε να αποπληρώνουμε το χρέος μας, τόσο άμεσα, όσο όμως και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Αλλά και την ίδια στιγμή, όμως, με καθαρή τη δυνατότητα να  μπορούμε πλέον περισσότερο να μεριμνούμε για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, που σήκωσε στις δικές της τις πλάτες το βάρος της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας. Το βάρος για την παραμονή της χώρας στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης. 

Στο πολιτικό μας σχέδιο βασικός μας στόχος είναι η στήριξη ακριβώς αυτών των κοινωνικών δυνάμεων, στις οποίες αναφέρθηκα πιο πριν, που σήκωσαν δηλαδή δυσανάλογο βάρος. Και φρονώ ότι αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία. Πρώτα και κύρια με την ανάκτηση της εργασίας με αξιοπρεπείς αμοιβές και σε αξιοπρεπείς συνθήκες.

Τα τελευταία χρόνια, παρά τις δυσκολίες, παρά το ό,τι ολοκληρώναμε αυτά τα τρία χρόνια τον τελευταίο κύκλο μνημονιακών υποχρεώσεων, εντούτοις καταφέραμε κάτι πολύ σημαντικό: Να μειώσουμε την ανεργία από το 27%, 27,5% που είχε φτάσει κάποια στιγμή στα τέλη του 2014,  στο 19,5% σήμερα και να αντιστρέψουμε την πορεία απορρύθμισης της αγοράς εργασίας.

Έχουμε, όμως, ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε για να ανασυγκροτηθεί η μισθωτή εργασία στη χώρα μας. Και γνωρίζετε καλά ότι η στήριξη της μισθωτής εργασίας, η βελτίωση της θέσης των εργαζομένων, δεν είναι το αποτέλεσμα της ανάπτυξης της οικονομίας, αλλά, αντιθέτως με ό,τι πιστεύουν οι νεοφιλελεύθεροι, είναι η προϋπόθεση για την ανάπτυξη της οικονομίας. Τονώνει και ενισχύει την ανάπτυξη.

Για αυτόν ακριβώς τον λόγο θέτουμε σε πρώτη προτεραιότητα τη ρύθμιση της αγοράς εργασίας και την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Ήδη, οι βασικές αρχές των συλλογικών διαπραγματεύσεων έχουν επανέλθει,  η παραβατικότητα στην αγορά εργασίας έχει μειωθεί. Όμως, έχουμε ακόμη μπροστά μας πολλή δουλειά για να καταπολεμήσουμε την παθογένεια της μαύρης εργασίας, που όχι μόνο εξαθλιώνει τους μισθωτούς, αλλά δημιουργεί και όρους αθέμιτου ανταγωνισμού και λειτουργεί ως αντικίνητρο για την καινοτομία.

Την ίδια στιγμή, όμως, οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε ότι προϋπόθεση για την ανάκτηση της εργασίας στη χώρα μας, που είναι ο βασικός μας στόχος, προϋπόθεση για την ανάκτηση της εργασίας, είναι η δημιουργία ενός φιλοεπενδυτικού περιβάλλοντος.

Είναι η διοικητική αποτελεσματικότητα, είναι η καταπολέμηση των εστιών διαφθοράς στον διοικητικό μηχανισμό, που λειτουργούν αποτρεπτικά για επενδύσεις, είτε ξένες είτε ελληνικές.

Ο δρόμος, λοιπόν, των μεταρρυθμίσεων, ο δρόμος των μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση και στην οικονομία, όχι μόνο δεν έχει τελειώσει, αλλά τώρα είναι που πρέπει να επιταχυνθεί και να βαθύνει. Αξιοποιώντας την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχουμε αποκτήσει, να αποδείξουμε ότι έχουμε την πολιτική βούληση να συνεχίσουμε στον δρόμο που έχουμε χαράξει για να φτιάξουμε επιτέλους ένα κράτος σύγχρονο και ανταποδοτικό.

Μεταρρυθμίσεις κομβικής σημασίας για μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, όπως για παράδειγμα, το κτηματολόγιο, οι δασικοί χάρτες, το περιουσιολόγιο, η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, η απλοποίηση των διαδικασιών για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων, η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, η  επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης, η εμπέδωση των αρχών της διαφάνειας στα δημόσια έργα και στις προμήθειες.

  Όλες αυτές δεν είναι μεταρρυθμίσεις των μνημονίων. Αντιθέτως, είναι μεταρρυθμίσεις δικές μας. Είναι μεταρρυθμίσεις που αν είχαν γίνει πριν τα μνημόνια, ίσως και να τα αποφεύγαμε ή έστω να μην πληρώναμε τόσο βαρύ τίμημα. Και σε τελική ανάλυση, είναι μεταρρυθμίσεις που μόνο εμείς μπορούμε να υλοποιήσουμε. Γιατί τις πιστεύουμε, γιατί δεν έχουμε δεσμεύσεις διαπλοκής με κατεστημένα συμφέροντα, γιατί είμαστε αξιόπιστοι, σε ό,τι αφορά τις προθέσεις μας στην ελληνική κοινωνία, και άρα μπορούμε να δημιουργήσουμε συνθήκες ευρύτερης κοινωνικής συναίνεσης σε αυτές τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που πρέπει –επαναλαμβάνω- να συνεχιστούν, να βαθύνουν και να ολοκληρωθούν.

 Διότι, σε τελική ανάλυση, εκεί θα κριθεί και η δυνατότητα της χώρας να προσελκύσει επενδύσεις μαζικά το επόμενο διάστημα. Η δυνατότητα της χώρας να δημιουργήσει κλίμα ασφάλειας στους επενδυτές και άρα, η δυνατότητα της χώρας να αφήσει πίσω της οριστικά τον φαύλο κύκλο της κρίσης και της ανεργίας.

Όμως, επιτρέψτε μου να πω ότι η ανάκτηση της εργασίας, που είναι ο βασικός μας στόχος, δεν αφορά μόνο τους μισθωτούς. Αφορά και τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους, τους αγρότες, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις . Εκεί πρέπει να δώσουμε μεγάλο βάρος. Να ακούσουμε τα σήματα και τα αιτήματα τις αγοράς. Να βρούμε τους συγκεκριμένους τρόπους για την ελάφρυνση αυτών των κοινωνικών κατηγοριών μέσα στα πλαίσια τα δημοσιονομικά που σήμερα έχουμε, αλλά να δώσουμε και ευκαιρίες. Ευκαιρίες καινοτομίας με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων: από τα ευρωπαϊκά προγράμματα μέχρι τις μικροπιστώσεις και τον προσανατολισμό της αναπτυξιακής τράπεζας, έχουμε χρέος να κατανείμουμε τους πόρους με αποτελεσματικότητα, με διαφάνεια και με δικαιοσύνη.

Άλλος σημαντικός άξονας του πολιτικού μας σχεδίου είναι η οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού κράτους. Εκεί που κρίνεται σε μεγάλο βαθμό και το πρόσημο της πολιτικής μας. Στα πεδία της κοινωνικής ασφάλισης, της πρόνοιας, της υγείας και της παιδείας έχουμε ήδη κάνει, είναι αλήθεια, μεγάλα βήματα:  από την ενοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος, που για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες είναι πλεονασματικό, με εξασφαλισμένη τη βιωσιμότητα του, μέχρι την αύξηση και τον εξορθολογισμό των κοινωνικών επιδομάτων. Και από την ελεύθερη πρόσβαση στους ανασφάλιστους συμπολίτες μας στο σύστημα υγείας, την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών με ενίσχυση υποδομών και προσωπικού, την δημιουργία τοπικών μονάδων της πρωτοβάθμιας φροντίδας, μέχρι την ποιοτική και ουσιαστική αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου και την ενίσχυση της έρευνας. Έχουμε κάνει σημαντικά βήματα.

Όμως, αυτά τα βήματα αποτελούν την αρχή μόνο ενός μεγάλου πολιτικού στόχου: του στόχου δηλαδή να αποκτήσει η χώρα ένα κοινωνικό κράτος που θα απαντά στις σύγχρονες ανάγκες και θα εξασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής για όλους, ανεξαρτήτως των οικονομικών τους δυνατοτήτων. Και αυτή, αν θέλετε, η προοπτική κοινωνικής δικαιοσύνης είναι ακριβώς που μας διαφοροποιεί, όλους εμάς που βρισκόμαστε σε αυτό το υπουργικό τραπέζι, αριστερούς, οικολόγους, κεντροαριστερούς αλλά και κεντροδεξιούς. Αυτή η προοπτική της κοινωνικής δικαιοσύνης, στην οποία όλοι μας πιστεύουμε εδώ, είναι που μας διαφοροποιεί από τις δυνάμεις του ακραίου νέου φιλελευθερισμού, που πέραν όλων των άλλων ευθυνών για την πορεία της οικονομίας, έχουν ακέραια και την ευθύνη για την άνοδο της ακροδεξιάς, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας στον τόπο μας.

Οι παραπάνω προτεραιότητες, που σας ανέλυσα, δεν εξαντλούν φυσικά τους στόχους του κυβερνητικού μας έργου. Περιγράφουν, απλώς, κάποιες από τις μεγάλες μάχες που έχουμε να δώσουμε την επόμενη περίοδο: ανάκτηση της εργασίας, επενδύσεις, οικοδόμηση κοινωνικού κράτους.

Τα πεδία όμως και τα καθήκοντα της κυβερνητικής πολιτικής είναι σχεδόν ανεξάντλητα. Να συνεχίσουμε, για παράδειγμα, την πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική μας πολιτική για να εμπεδώσουμε την εικόνα μιας χώρας – παράγοντα σταθερότητας και παράγοντα λύσεων στα διεθνή προβλήματα. Να διευρύνουμε, ακόμη περισσότερο, τα ατομικά δικαιώματα και τις ελευθερίες. Να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πολιτών, γιατί  η ασφάλεια, όπως πολύ σωστά δήλωσε η νέα υπουργός, είναι όντως λαϊκό δικαίωμα. Να διαχειριστούμε την προσφυγική κρίση με ανθρωπιά, αλλά και με αποτελεσματικότητα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην εξάλειψη των αιτιών της. Να δουλέψουμε για την περιφερειακή σύγκλιση στηρίζοντας τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές της χώρας. Να δουλέψουμε για τον εκδημοκρατισμό των θεσμών προχωρώντας το επόμενο διάστημα και τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης. Να δουλέψουμε ώστε ο πολιτισμός να γίνει κτήμα όλων των συμπολιτών μας και ιδιαίτερα των λαϊκών στρωμάτων.

Με βάση τα αποτελέσματα σε όλα τα παραπάνω πεδία θα κριθούμε τόσο εμείς, όσο και η πορεία της χώρας. Και μπορούμε σήμερα να πούμε ότι είμαστε επιτέλους σε καλό δρόμο, παρά τις κινδυνολογικές κραυγές και την καταστροφολογία, την διαρκή προεξόφληση της αποτυχίας από την αντιπολίτευση και όσους τη στηρίζουν, βλέπουμε όχι μόνο ότι οι Κασσάνδρες διαψεύστηκαν παταγωδώς, αλλά βλέπουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί σήμερα καλή είδηση σε ένα διεθνές περιβάλλον που κάθε άλλο από σταθερό μπορεί κανείς να το χαρακτηρίσει. Τα οικονομικά προβλήματα και οι αναταράξεις στις γειτονικές μας χώρες, στην Τουρκία, στην Ιταλία, αλλά και στην Αργεντινή, είναι γνωστά. Αυτά, όμως, τα προβλήματα, αυτοί οι εξωγενείς παράγοντες φαίνεται, αποδεικνύεται ότι δεν μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία ανασύνταξης της χώρας και της οικονομίας. Γιατί καταφέραμε να περάσουμε τον κάβο –να μιλήσω με ναυτικούς όρους- να περάσουμε τον κάβο, πριν χαλάσει ο καιρός στα ανοιχτά. Και αυτό είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση.

Με την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, με δικλείδα ασφαλείας το χρηματοδοτικό μαξιλάρι, αυτό που εξασφαλίσαμε για την κάλυψη των αναγκών μας για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και με όπλο μας την πολιτική σταθερότητα και την διαρκή μας βούληση για μεταρρυθμίσεις, εμπεδώνουμε πλέον τη θέση της χώρας στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Και προχωράμε με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα προς το μέλλον.

Από την άλλη, όμως, θέλω να σας επισημάνω και κάτι: είναι, όντως, ώρα για περισσότερη αισιοδοξία. Δεν είναι όμως ώρα για εφησυχασμό. Τα καλά αποτελέσματα, δεν έρχονται από μόνα τους και το γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό δουλεύοντας σκληρά όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δεν υπάρχει αυτόματος πιλότος. Η προϋπόθεση για τα καλά αποτελέσματα είναι η σκληρή δουλειά.

Και θέλω σήμερα εδώ με την ευκαιρία της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου υπό τη νέα του σύνθεση, να υπενθυμίσω σε όλες και σε όλους ότι η υπουργική θέση, η ιδιότητα του μέλους της κυβέρνησης δεν είναι αξίωμα. Ούτε προνόμιο, αλλά ευθύνη. Δεν μας χρωστάει ο λαός, αλλά εμείς του χρωστάμε. Από την δική του εξουσία πηγάζει η δική μας ευθύνη. Και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ.

Στην βαριά καθημερινότητα μας πρέπει πάντοτε να υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας ότι δίνουμε εξετάσεις καθημερινά. Εξετάσεις αποτελεσματικότητας, αλλά και εξετάσεις ευπρέπειας, κοινωνικής ευαισθησίας και κατανόησης. Εξετάσεις –θα έλεγα- ηθικής και πολιτικής ποιότητας. Και εξεταστής και κριτής μας δεν είναι άλλος από τον ελληνικό λαό, από τους ανθρώπους του μόχθου και της δουλειάς, χάρη στους οποίους βρισκόμαστε σήμερα εδώ.

Αλαζονικές συμπεριφορές, κλειστές πόρτες και κλειστά αυτιά, αίσθηση αυτάρκειας, άρνηση συντονισμού, προσωπικές στρατηγικές: όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά των υπουργών και των κυβερνήσεων που χρεοκόπησαν τη χώρα. Δεν έχουν θέση στη δική μας κυβέρνηση. Σε μια κυβέρνηση που όχι μόνο έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια, αλλά και που πολεμά καθημερινά προκειμένου να ακυρώσει και τις αιτίες που οδήγησαν τη χώρα σε αυτά.

Με σχέδιο λοιπόν για τη μεταμνημονιακή προοπτική και την αναγέννηση της πατρίδας μας, με συναίσθηση της ευθύνης να στηρίξουμε, τώρα που μπορούμε, όσους σήκωσαν δυσανάλογα βάρη και με το ηθικό πλεονέκτημα της σεμνότητας, της ανιδιοτέλειας, της εντιμότητας, σας καλώ να εργαστούμε σκληρά, ώστε να ανοίξουμε μια νέα αισιόδοξη προοπτική για τη πατρίδα μας και το λαό μας. Που το αξίζει.

Σας εύχομαι, λοιπόν, καλή δύναμη και καλή επιτυχία!

 [ΣΥΡΙΖΑ Βικτώρια]