Η Άννα Κουππάνου σε α΄ πρόσωπο

Ο Αλέξης Σωτηριάδης γεννήθηκε μέσα από πολλά πρόσωπα και πολλές εμπειρίες και πολλές συναντήσεις. Η πρώτη πηγή για τη δημιουργία αυτού του ήρωα ήταν ένα παιδί που συνάντησα σε ένα σχολείο. Οι συναντήσεις συγγραφέων με παιδιά στα σχολεία γίνονται πολλές φορές υπό πίεση – τόσα προγράμματα πρέπει να προσαρμοστούν το ένα στο άλλο, τόσα πράγματα να χωρέσουν, τόσοι στόχοι να συγκεραστούν. Και το ζητούμενο είναι πάντοτε να βρεθεί εκείνος ο πολύτιμος χρόνος που θα επιτρέψει μια αληθινή κουβέντα. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, που όλα αυτά γίνουν, οι συναντήσεις γίνονται κι αυτές πολύ προσωπικές και εξομολογητικές. Έτσι κι αλλιώς, κάθε συζήτηση για τη συγγραφή και την ανάγνωση είναι και συζήτηση για τη δημιουργικότητα, και κάθε συζήτηση για τη δημιουργικότητα είναι και συζήτηση για το ποιοι είμαστε και πού θέλουμε να πάμε. Σε μία από αυτές τις συναντήσεις, λοιπόν, γνώρισα ένα παιδί που περίμενε με πολλή υπομονή να τελειώσουν οι κουβέντες με όλα τα υπόλοιπα παιδιά για να έρθει και να μου εξομολογηθεί ότι έχει γράψει ένα βιβλίο –και τι γίνεται άραγε τώρα;– και να μου πει ότι συγκέντρωσε τα αναγκαία χρήματα για την έκδοση –και πόσα να χρειάζονται;– και πως το βιβλίο θέλει και εικονογράφηση, αλλά ποιος θα το κάνει;

Υπήρχε μια απελπισία στα μάτια αυτού του παιδιού και στη φωνή του και στις κινήσεις του. Ήταν φανερό πως πίστευε ότι η έκδοση ενός βιβλίου κάνει πολύ περισσότερα από το να απελευθερώσει ένα βιβλίο στον κόσμο. Φεύγοντας από το σχολείο, πήρα μαζί μου αυτή την απελπισία, και στην αρχή προσπάθησα να φανταστώ τι υπήρχε πίσω από αυτήν. Ο ήρωας του δικού μου βιβλίου, λοιπόν, δημιουργήθηκε στην προσπάθειά μου να αποτυπώσω αυτό το πάθος για τη συγγραφή που βρέθηκε απρόσμενα σε ένα παιδί, και με οδήγησε όμως σε ένα κείμενο πιο χιουμοριστικό, πιο μαγικό και πιο παραμυθιακό, το οποίο δεν αποτύπωνε όλη εκείνη την ένταση που είχα δει. Η απάντηση στο πρόβλημα ήρθε με την αλλαγή στην ηλικία του ήρωα. Αλλάζοντας την ηλικία, άλλαξαν και όλα τα υπόλοιπα, και έτσι προέκυψε ο Αλέξης, η φωνή του, ο κόσμος του όλος, και όλα όσα τον πνίγουν. Όλα στον Αλέξη έγιναν έντονα, αλλά η απελπισία για τη συγγραφή ενός βιβλίου μετατράπηκε πλέον σε απελπισία για την ανάγνωση ενός βιβλίου που δεν λέει να εκδοθεί.

Δεν ήμουν ποτέ θαυμάστρια με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά η σύνδεση μεταξύ του προσώπου που έγραψε και του αντικειμένου που γράφτηκε μου φαινόταν πάντοτε μαγική, ότι το ένα χτίζει το άλλο, και ότι συγγραφέας και βιβλίο δένονται σε ένα μυστήριο παιχνίδι αλληλο-εφεύρεσης, που πολλές φορές δεν είναι γνωστό ούτε και στους ίδιους.

Καμιά φορά αναρωτιέμαι πώς έγινε αυτή η μεταστροφή και πού να βρίσκονται τα άλλα υλικά που οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου και όχι ενός άλλου. Με την ολοκλήρωση όμως του βιβλίου θυμήθηκα ένα ταξίδι για το φεστιβάλ βιβλίου του Εδιμβούργου που μου επέτρεψε να ανταλλάξω δυο λόγια με τη Zadie Smith, και ένα ταξίδι στο Παρίσι που οδήγησε σε μια συνομιλία με τον Bernard Stiegler, τον φιλόσοφο του οποίου τη σκέψη μελετούσα για χρόνια και ακόμη μελετώ. Τέλος, θυμήθηκα ακόμη ένα πιο πρόσφατο ταξίδι για την έκθεση βιβλίου της Μπολόνια, εκεί όπου γλίστρησα χωρίς ειδική άδεια σε μια εκδήλωση για άτομα με ειδική άδεια, με σκοπό να ακούσω τη Veronica Roth να μιλά για τον τρόπο που γράφει. Σε ένα σημείο του βιβλίου ένα πρόσωπο λέει: «Τα βιβλία μιλούν από μόνα τους. Τι τη θέλετε τη συγγραφέα;». Ας αφήσουμε την ερώτηση να αιωρείται.

Δεν ήμουν ποτέ θαυμάστρια με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά η σύνδεση μεταξύ του προσώπου που έγραψε και του αντικειμένου που γράφτηκε μου φαινόταν πάντοτε μαγική, ότι το ένα χτίζει το άλλο, και ότι συγγραφέας και βιβλίο δένονται σε ένα μυστήριο παιχνίδι αλληλο-εφεύρεσης, που πολλές φορές δεν είναι γνωστό ούτε και στους ίδιους. Αυτό το θέμα της σύνδεσης, της κατασκευής, αλλά και το θέμα του τυχαίου και της συνάντησης που φέρνει μια ιστορία κοντά στην άλλη, ένα πρόσωπο κοντά στο άλλο, μια καινούρια λέξη σε ένα υποτιθέμενα ολοκληρωμένο κείμενο, έγιναν θέμα του βιβλίου, τεχνική και τρόπος αφήγησης. Σε κάποιο σημείο λέει η συγγραφέας που ψάχνει ο Αλέξης, δηλαδή η αινιγματική Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου: «Ποιος ξέρει πώς γεννιέται μια ιστορία και σε ποιου το κεφάλι; Μια ιστορία δε γεννιέται ποτέ αρτιμελής. Πάντα της λείπουν τα χέρια, τα πόδια. Στην αρχή έχει μόνο καρδιά».

Αυτές οι συνδέσεις και οι συνειρμοί που δένουν μια ιστορία με άλλες ιστορίες γίνονται μέσα στο κεφάλι του Αλέξη, αλλά και μέσα στο ίδιο το βιβλίο που φέρνει κοντά διάφορα υλικά και συγκροτείται σιγά σιγά σε αυτό που είναι, ώστε να δώσει απαντήσεις. Κάποιοι φίλοι με ρωτούν αν αυτή η απελπισία και όλα όσα έγιναν εκείνο το καλοκαίρι μπορεί να είναι ρεαλιστικά για την ιστορία ενός δεκατετράχρονου αγοριού. Η απάντησή μου προς το παρόν είναι ότι δεν ξέρω τι θα έκανε ένα οποιοδήποτε δεκατετράχρονο αγόρι, αλλά ξέρω τι θα έκανε ο Αλέξης. Ξέρω ότι θα έριχνε τον εαυτό του σε αυτό το κυνήγι, όπως τον ρίχνει κάποιος που θέλει να μάθει κάτι και που ψάχνει μια απάντηση που θα του σώσει τη ζωή. Και αν μπορούσα να τον συναντήσω, θα του έλεγα ότι κάτι τέτοιο θα έκανα και εγώ. 

Η εξαφάνιση της Κ. Παπαδάκου και τι έγινε εκείνο το καλοκαίρι
Άννα Κουππάνου
Πατάκης
158 σελ.
ISBN 978-960-16-7408-7
Τιμή: €7,50

diastixo.gr