Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ενήλικες του Ιδρύματος Ωνάση, ξεκινά στις 6 Δεκεμβρίου στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη ένας κύκλος από 4 διαλέξεις με θέμα «Οι διαμάχες στην ελληνική παιδεία και γλώσσα κατά την Τουρκοκρατία». Κωνσταντίνος Στάικος, Ελένη Κουρμαντζή, Μανώλης Πατηνιώτης, Γιώργος Μπαμπινιώτης: τέσσερις ομιλητές, τέσσερις διαφορετικές και πολύ ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις για τις πνευματικές διαμάχες στα χρόνια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Το θέμα των διαλέξεων κινείται από την τυπογραφία και το γλωσσικό ζήτημα στα επιστημονικά συγγράμματα και τη συνεισφορά των πεφωτισμένων και εύπορων Ελλήνων στην ανάπτυξη του πνεύματος, εστιάζοντας στις συγκρούσεις, τους ανταγωνισμούς και τις πολυμέτωπες ρήξεις στην παιδεία μεταξύ ριζοσπαστικών και συντηρητικών δυνάμεων, την εποχή του μεγάλου αγώνα για την ελευθερία.
Είσοδος ελεύθερη, απαραίτητη η προκράτηση θέσης στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..
Αναλυτικό πρόγραμμα
6 Δεκεμβρίου 2017
Τυπογραφία και ιδεολογία
Τετάρτη | 18:30-20:30
Το ουμανιστικό κίνημα στην Ιταλία, που χρονολογείται από τα τέλη του 14ου αιώνα, σκοπό είχε να αναδείξει τα επιτεύγματα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού ως πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που αναβαθμίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη στο πλαίσιο μιας οργανωμένης κοινωνίας. Απαραίτητο στοιχείο για την καλλιέργεια της ουμανιστικής φιλοσοφίας είναι η γνώση της ελληνικής φιλοσοφίας μέσα από τα αυθεντικά κείμενα και όχι από μεταφράσεις.
Ομιλητής: Κωνσταντίνος Στάικος – ιστορικός του βιβλίου, αρχιτέκτονας
Τυπογραφία και ιδεολογία
Τετάρτη | 18:30-20:30
Το ουμανιστικό κίνημα στην Ιταλία, που χρονολογείται από τα τέλη του 14ου αιώνα, σκοπό είχε να αναδείξει τα επιτεύγματα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού ως πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που αναβαθμίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη στο πλαίσιο μιας οργανωμένης κοινωνίας. Απαραίτητο στοιχείο για την καλλιέργεια της ουμανιστικής φιλοσοφίας είναι η γνώση της ελληνικής φιλοσοφίας μέσα από τα αυθεντικά κείμενα και όχι από μεταφράσεις.
Ομιλητής: Κωνσταντίνος Στάικος – ιστορικός του βιβλίου, αρχιτέκτονας
20 Δεκεμβρίου 2017
Τετάρτη | 18:30-20:30
Νεοελληνικός Διαφωτισμός – Παιδεία: Οι Σχολές των Ιωαννίνων μέσω των Διαθηκών (17ος - αρχές 19ου αιώνα)
Ξεπερνώντας τα λεγόμενα περί «Κρυφού Σχολειού» και μέσα από τη χρήση τεκμηρίων, στόχος είναι η προσέγγιση της εικόνας της Παιδείας κατά την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Εξαιρετικό προς αυτό το παράδειγμα των Ιωαννίνων, όπου ήδη από τον 17ο αιώνα αποτελούν κορυφαίο διαμετακομιστικό πόλο ολόκληρου του ελλαδικού χώρου. Γιαννιώτες έμποροι κινούνται δραστήρια προς τις ιταλικές ακτές, προς την καρδιά της Ευρώπης, αλλά και προς την όλο και πιο φιλόξενη Ρωσία, δημιουργώντας συμπαγείς παροικίες, διαπρέπουσες όχι μόνον στο εμπόριο αλλά και στα γράμματα. Η κοσμοπολιτική αυτή εμπορική τάξη, ξεφεύγει από τα κατεστημένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ παράλληλα επιδίδεται σε χορηγίες για την ίδρυση νεωτερικών σχολείων. Η ίδρυση των σχολών αυτών, αλλά και η διδασκαλία επιστημονικών μαθημάτων, είναι αποτέλεσμα τριών παραγόντων: προΰπαρξη άτυπα λειτουργούντων σχολείων, πνευματικό κεφάλαιο και οικονομική ευρωστία του «πεφωτισμένου» εμπόρου της ελληνικής Διασποράς.
Ομιλήτρια: Ελένη Κουρμαντζή – επισκέπτρια καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο «Άγ. Κύριλλος & Άγ. Μεθόδιος», Velico Tarnovo, Βουλγαρία
Τετάρτη | 18:30-20:30
Νεοελληνικός Διαφωτισμός – Παιδεία: Οι Σχολές των Ιωαννίνων μέσω των Διαθηκών (17ος - αρχές 19ου αιώνα)
Ξεπερνώντας τα λεγόμενα περί «Κρυφού Σχολειού» και μέσα από τη χρήση τεκμηρίων, στόχος είναι η προσέγγιση της εικόνας της Παιδείας κατά την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Εξαιρετικό προς αυτό το παράδειγμα των Ιωαννίνων, όπου ήδη από τον 17ο αιώνα αποτελούν κορυφαίο διαμετακομιστικό πόλο ολόκληρου του ελλαδικού χώρου. Γιαννιώτες έμποροι κινούνται δραστήρια προς τις ιταλικές ακτές, προς την καρδιά της Ευρώπης, αλλά και προς την όλο και πιο φιλόξενη Ρωσία, δημιουργώντας συμπαγείς παροικίες, διαπρέπουσες όχι μόνον στο εμπόριο αλλά και στα γράμματα. Η κοσμοπολιτική αυτή εμπορική τάξη, ξεφεύγει από τα κατεστημένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ παράλληλα επιδίδεται σε χορηγίες για την ίδρυση νεωτερικών σχολείων. Η ίδρυση των σχολών αυτών, αλλά και η διδασκαλία επιστημονικών μαθημάτων, είναι αποτέλεσμα τριών παραγόντων: προΰπαρξη άτυπα λειτουργούντων σχολείων, πνευματικό κεφάλαιο και οικονομική ευρωστία του «πεφωτισμένου» εμπόρου της ελληνικής Διασποράς.
Ομιλήτρια: Ελένη Κουρμαντζή – επισκέπτρια καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο «Άγ. Κύριλλος & Άγ. Μεθόδιος», Velico Tarnovo, Βουλγαρία
17 Ιανουαρίου 2018
Τετάρτη | 18:30-20:30
Οι Έλληνες λόγιοι του 18ου αιώνα και οι επιστήμες του Διαφωτισμού
Ο 18ος αιώνας σηματοδοτεί την εδραίωση της νεότερης επιστήμης. Με ποιο τρόπο οι ελληνόφωνοι λόγιοι των Βαλκανίων συνδιαλέγονται με τις νέες θεωρήσεις της φύσης; Πώς οικειοποιούνται τις μεθοδολογικές καινοτομίες της επιστημονικής επανάστασης; Σε ποιο βαθμό οι μετακινήσεις και η συμμετοχή τους στα δίκτυα του ευρωπαϊκού χώρου επηρεάζουν τον χαρακτήρα των επιστημονικών τους εγχειρημάτων; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν είναι απλές και σε πολλές περιπτώσεις υπερβαίνουν τα εσκαμμένα της συμβατικής ιστοριογραφίας που στηρίζεται στο δίπολο κέντρο-περιφέρεια.
Ομιλητής: Μανώλης Πατηνιώτης – αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας των επιστημών και των τεχνικών στους νεότερους χρόνους, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τετάρτη | 18:30-20:30
Οι Έλληνες λόγιοι του 18ου αιώνα και οι επιστήμες του Διαφωτισμού
Ο 18ος αιώνας σηματοδοτεί την εδραίωση της νεότερης επιστήμης. Με ποιο τρόπο οι ελληνόφωνοι λόγιοι των Βαλκανίων συνδιαλέγονται με τις νέες θεωρήσεις της φύσης; Πώς οικειοποιούνται τις μεθοδολογικές καινοτομίες της επιστημονικής επανάστασης; Σε ποιο βαθμό οι μετακινήσεις και η συμμετοχή τους στα δίκτυα του ευρωπαϊκού χώρου επηρεάζουν τον χαρακτήρα των επιστημονικών τους εγχειρημάτων; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν είναι απλές και σε πολλές περιπτώσεις υπερβαίνουν τα εσκαμμένα της συμβατικής ιστοριογραφίας που στηρίζεται στο δίπολο κέντρο-περιφέρεια.
Ομιλητής: Μανώλης Πατηνιώτης – αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας των επιστημών και των τεχνικών στους νεότερους χρόνους, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
24 Ιανουαρίου 2018
Τετάρτη | 18:30-20:30
Σταθμοί στην ιστορία τού γλωσσικού ζητήματος: Από το γλωσσικό ζήτημα στο γλωσσικό μας πρόβλημα
Αντίθετα προς ό,τι πιστεύεται ευρύτερα, γλωσσικό ζήτημα προκύπτει στην Ελλάδα μόλις περί τα τέλη του 18ου αι., για να εξελιχθεί μετά και να κορυφωθεί στα τέλη του 19ου αι. Ξεκινάει με τη διαμάχη Ιώσηπου Μοισιόδακα – Ευγένιου Βούλγαρη, συνεχίζεται με τη διαμάχη Αδαμαντίου Κοραή – Παναγιωτάκη Κοδρικά και κορυφώνεται στην αντίθεση Γιάννη Ψυχάρη – Γεωργίου Χατζιδάκη. Το ζήτημα επιλύεται πολιτικά το 1976. Τα τελευταία χρόνια δεν υφίσταται πλέον «γλωσσικό ζήτημα», αλλά ένα ευρύτερο πρόβλημα, το πρόβλημα της ποιότητας των Ελληνικών που μιλούμε και γράφουμε.
Ομιλητής: Γεώργιος Μπαμπινιώτης – ομότιμος και επίτιμος καθηγητής γλωσσολογίας και πρώην πρύτανης Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τετάρτη | 18:30-20:30
Σταθμοί στην ιστορία τού γλωσσικού ζητήματος: Από το γλωσσικό ζήτημα στο γλωσσικό μας πρόβλημα
Αντίθετα προς ό,τι πιστεύεται ευρύτερα, γλωσσικό ζήτημα προκύπτει στην Ελλάδα μόλις περί τα τέλη του 18ου αι., για να εξελιχθεί μετά και να κορυφωθεί στα τέλη του 19ου αι. Ξεκινάει με τη διαμάχη Ιώσηπου Μοισιόδακα – Ευγένιου Βούλγαρη, συνεχίζεται με τη διαμάχη Αδαμαντίου Κοραή – Παναγιωτάκη Κοδρικά και κορυφώνεται στην αντίθεση Γιάννη Ψυχάρη – Γεωργίου Χατζιδάκη. Το ζήτημα επιλύεται πολιτικά το 1976. Τα τελευταία χρόνια δεν υφίσταται πλέον «γλωσσικό ζήτημα», αλλά ένα ευρύτερο πρόβλημα, το πρόβλημα της ποιότητας των Ελληνικών που μιλούμε και γράφουμε.
Ομιλητής: Γεώργιος Μπαμπινιώτης – ομότιμος και επίτιμος καθηγητής γλωσσολογίας και πρώην πρύτανης Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου