Τατιάνα Ζωγράφου: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

Η Τατιάνα Ζωγράφου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Αγγλία με αντικείμενο τη Μουσική στην Εκπαίδευση (Master in Music Education, University of Reading). Παράλληλα σπουδάζει κλασικό τραγούδι στο Ωδείο Κόνταλυ. Το 2007 πήρε Πτυχίο Μονωδίας με καθηγητή της τον Κώστα Πασχάλη και τον Ιούνιο του 2012 πήρε Δίπλωμα Μονωδίας με καθηγήτριά της τη Χριστίνα Γιαννακοπούλου. Από το 1998 εργάζεται ως μουσικός στο Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού και συνθέτει τραγούδια για μικρούς και μεγάλους έχοντας στο ενεργητικό της μέχρι σήμερα επτά δισκογραφικές εργασίες, Στα τραγούδια της συμμετέχουν σπουδαίοι ερμηνευτές, όπως η Μαρία Φαραντούρη, η Νένα Βενετσάνου, η Σαβίνα Γιαννάτου, ο Βασίλης Παπακωσταντίνου, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Βαγγέλης Γερμανός, η Ειρήνη Δερέμπεη, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Κώστας Θωμαΐδης, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Ηλίας Λιούγκος, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Γιώργος Νταλάρας, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, κ.ά. Ως ερμηνεύτρια συνεργάζεται με διαπρεπείς Έλληνες μουσικούς σε αφιερώματα στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, όπως η Ντόρα Μπακοπούλου, ο Θόδωρος Κοτεπάνος, ο Δημήτρης Μπουζάνης, ο Νίκος Πλατύραχος, ο Κώστας Χάρδας κ.ά. Τον Νοέμβριο 2016 κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο για παιδιά με τίτλο Τι θα έκανα αν ήμουν Αϊ-Βασίλης (Καλέντης, 2017). 

Πλησιάζουν οι γιορτές και μας ήλθατε και πάλι, κυρία Ζωγράφου. Κι αυτή τη φορά μέσα σε ένα κατακίτρινο Ντεσεβό… Τι ταξίδια μας επιφυλάσσει αυτή η βόλτα μαζί σας;

Θέλω να ανέβουν πολλά – πάρα πολλά παιδιά στο 2CV μου, μικρά και μεγάλα, και να πάμε εκεί που μπερδεύονται τα παραμύθια και δεν υπάρχει μία αλήθεια! Φαντάζομαι ότι γνωρίζετε πως στ’ αλήθεια κυκλοφορώ με ένα ντεσεβό, μόνο που είναι σε άλλο χρώμα! Αυτός ο δίσκος είναι ένα μελωδικό ταξίδι μέσα από στίχους – ιστορίες που έχουν αναπάντεχη εξέλιξη.

Μες στη γλύκα όλα τα τραγούδια του δίσκου σας αλλά το ωραιότερο, νομίζω, είναι το πρώτο, το «Φόραγε κίτρινο σκουφί»…

Χαίρομαι που σας άρεσε! Η Νεφέλη Φασούλη σήκωσε στους λεπτεπίλεπτους ώμους της το promo τραγούδι-video clip του δίσκου, ερμηνεύοντας τους ευφυέστατους στίχους του Μάκη Τσίτα με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο. Η Νεφέλη είναι ένα νέο κορίτσι, σπουδάζει τραγούδι, σπουδάζει στη Νομική, τραγουδάει σε συναυλίες και είναι όλη η ζωή μπροστά της. Η ίδια της η παρουσία επιβεβαιώνει τις ανατροπές των στίχων. Όλα είναι «ανοιχτά», όλα είναι πιθανά, δεν υπάρχει μία διαδρομή αλλά πολλές και διαφορετικές. Μια ολόφρεσκη ερμηνεία που μας ταξιδεύει σε μια άλλη κοκκινοσκουφίτσα που φόραγε κίτρινο σκουφί και δεν συνάντησε κανέναν λύκο! Τα υπόλοιπα στο τραγούδι!

Από τα δικά μου τραγούδια με έχω απολύσει! Βρίσκω τόσο πιο ενδιαφέρον να μην ελέγχω ολοκληρωτικά το τραγούδι μου. Πάντα οι «άλλοι» τραγουδιστές φτιάχνουν με τις ερμηνείες τους νοήματα που δεν είχα φανταστεί. Για μένα είναι ελευθερία αυτό που προκύπτει από τη συνεργασία με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους και φωνές.

Μέσα στους συντελεστές ανταμώνουμε και πάλι έναν κλασικό σας φίλο, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, και όχι μόνο.

Αυτό που θα πω δεν το ξέρει ούτε ο Λαυρέντης, ντρέπομαι να του το πω. Όμως να το γράψω μου είναι πιο εύκολο. ΤΟΝ ΑΓΑΠΩ! Μια αγάπη-συμπάθεια, που στηρίζεται στην εκτίμηση αλλά και σε αυτό που είναι ο ίδιος ο Λαυρέντης. Είναι ένας γενναιόδωρος άνθρωπος με τους νέους και, πέρα από επιτυχημένος τραγουδοποιός, είναι ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος ερμηνευτής. Φέτος το καλοκαίρι είχαμε την τύχη όσοι παραθερίζουμε στη Σέριφο να τον απολαύσουμε σε ένα πολύ ιδιαίτερο πρόγραμμα με συνοδοιπόρο του τον κιθαρίστα Παναγιώτη Μάργαρη. Έχω ακόμη στα αυτιά μου το «Ω, καλή μου ξανθιά» του Χατζιδάκι με τον Λαυρέντη ερμηνευτή. Με αυτό άνοιξε τη συναυλία του. Ελπίζω να καταλαβαίνεται τι σημαίνει μια τέτοια επιλογή. Θα έρθει και στην παρουσίαση στον Ιανό, 23 Δεκεμβρίου στις 13.00 να τραγουδήσει live το τραγούδι μου «Χωρίς φεγγάρι» σε στίχους της Βεατρίκης Κάντζολα Σαμπατάκου.

Βλέπω ότι και σε αυτόν τον δίσκο, σας συνδράμουν επώνυμοι ερμηνευτές, όπως λ.χ. η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης αλλά και άλλοι – λιγότερο γνωστοί τραγουδιστές.

Νιώθω πολύ τυχερή που σε όλες τις δισκογραφικές μου εργασίες συμμετέχουν σπουδαίοι ερμηνευτές. Ξέρετε, δεν είναι λίγο πράγμα αυτό, ούτε τόσο απλό. Μου αρέσει να ανακατεύω τα πράγματα και τους ανθρώπους. Πιστεύω ότι έτσι βγαίνουν πιο αληθινοί οι δίσκοι. Προφανώς οι διάσημοι ερμηνευτές προσδίδουν κύρος στους δίσκους μου αλλά, το πιο σπουδαίο, συγκλονιστικές ερμηνείες, όπως αυτή της Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο «Στη χώρα που δεν έχει χρόνο» σε στίχους της Ιουλίτας Ηλιοπούλου ή το συγκινητικό τραγούδισμα του Γιώργου Νταλάρα στο «Παραμύθια κι απόψε» σε στίχους της Στέλλας Τζίβα. Ωστόσο, στην πλειοψηφία των τραγουδιών μου σε αυτόν τον δίσκο συμμετέχουν έξοχοι λυρικοί τραγουδιστές μας, καταξιωμένοι στον χώρο τους και μας χαρίζουν εκπληκτικές ερμηνείες, όπως αυτή του Τάσου Αποστόλου στον «Έρωτα του γρύλου» ή «Στο μαγαζί των παιχνιδιών» ή της υπέροχης Δάφνης Πανουργιάς στο blues που μας μιλάει για τον απραγματοποίητο έρωτα του βασιλιά Αλφόνσο για την Έμμα, που όμως ακολούθησε την καρδιά της κι όχι τον βασιλιά! Και τι να πει κανείς για τον Κωστή Ρασιδάκι και τον Κώστα Ζαμπούνη που ερμηνεύουν μοναδικά τη «Χαμένη Ατλαντίδα» με την Παιδική Χορωδία των Αρσακείων – Τοσιτσείων σχολείων. Όλοι οι ερμηνευτές, ένας ένας, γνωστοί και λιγότερο γνωστοί, σφραγίζουν με τις ερμηνείες τους όλα τα τραγούδια μου και ανεπιφύλαχτα τα απογειώνουν.

Εσείς όμως είσαστε και τραγουδίστρια ή ίδια. Έχετε δίπλωμα στην όπερα... Εδώ συμμετέχετε μόνο σε ένα τραγούδι, στο «Της Σταχτοπούτας» με τον νεαρό Θωμά Μασούρα. Γιατί δεν τραγουδάτε περισσότερα;

Από τα δικά μου τραγούδια με έχω απολύσει! Βρίσκω τόσο πιο ενδιαφέρον να μην ελέγχω ολοκληρωτικά το τραγούδι μου. Πάντα οι «άλλοι» τραγουδιστές φτιάχνουν με τις ερμηνείες τους νοήματα που δεν είχα φανταστεί. Για μένα είναι ελευθερία αυτό που προκύπτει από τη συνεργασία με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους και φωνές. Τραγουδάω όμως συστηματικά τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, που τα αγαπώ ιδιαίτερα. Βέβαια ο Χατζιδάκις δεν ζει. Μπορεί να με είχε απολύσει και αυτός από τα δικά του!

Πείτε μας δυο λόγια για τους μουσικούς με τους οποίους συνεργάζεστε. Βλέπω εδώ παντού το όνομα του συνθέτη Νίκου Πλατύραχου, του μαέστρου Δημήτρη Μπουζάνη αλλά και μια συμμετοχή του μόνιμου συνεργάτη του Μάνου Χατζιδάκι στη φυσαρμόνικα, του Μάνου Αβαράκη...

Στο γκρουπ μας είμαστε σταθερά κάποιοι άνθρωποι. Ο Βαγγέλης Ζωγράφος, κοντραμπασίστας της συμφωνικής ορχήστρας της ΕΡΤ, ο τσελίστας Μιχάλης Πορφύρης, ο Λευτέρης Γρίβας με το ακορντεόν του, ο άντρας μου Πάνος Κανελλόπουλος με το μαντολίνο του, η φλαουτίστα Αμαλία Κουντούρη, ο Κώστα Παπαγεωργίου στην κλασική κιθάρα και όχι μόνο, ο Μιχάλης Ζαρμακούπης στην ακουστική κιθάρα αλλά και οι διακεκριμένοι σολίστ Κυριάκος Γκουβέντας και Πάνος Δημητρακόπουλος με το βιολί και το κανονάκι αντίστοιχα. Επίσης, ανάλογα με την ενορχήστρωση συμμετέχουν και κάποιοι εξωτερικοί συνεργάτες. Η όλη εργασία βασίστηκε στις ενορχηστρώσεις του Δημήτρη Μπουζάνη, του Νίκου Πλατύραχου και του Πάνου Κανελλόπουλου. Μου έλεγε κάποτε χαριτολογώντας ο Θόδωρος Κοτεπάνος ότι είμαστε το γκρουπ των ενορχηστρωτών! Και πραγματικά έτσι είναι. Όλοι βοηθάνε και μοιραζόμαστε μεταξύ μας πολλές μουσικές ιδέες. Και ναι, πράγματι σε ένα τραγούδι που ερμηνεύει η Ασπασία Στρατηγού «κεντάει» με τη φυσαρμόνικά του ο Μάνος Αβαράκης. Επίσης μας χάρισε ωραιότατους αυτοσχεδιασμούς στο ακορντεόν του ο Κώστας Βόμβολος. Η εξαιρετική ηχογράφηση έγινε με την επιμέλεια του φίλου μου Νίκου Πλατύραχου.

Βασικό ρόλο παίζουν όμως και οι στιχουργοί, δεν είναι έτσι; Χωρίς αυτούς;

Τον μέγιστο. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει τραγούδι. Είναι συν-δημιουργοί. Εγώ δεν «φοράω μουσικές» σε στίχους. Αντιθέτως, εμπνέομαι κυριολεκτικά από τον λόγο. Και επιτρέψτε μου να πω ότι ακριβώς σε αυτό με διακρίνει μια εντιμότητα απέναντι στα παιδιά. Επιλέγω στίχους που είναι εύληπτοι για τους μικρούς μου φίλους χωρίς όμως να τους χειραγωγούν. Συνεπώς, επιλέγω στίχους που συγκινούν πρώτα πρώτα εμένα την ίδια. Τα ποιήματα αυτή τη φορά μιλούν για αλλιώτικα παραμύθια, ξεχωριστούς μύθους και φεγγάρια. Η Ιουλίτα, η Φίλια, η Στέλλα, η Ελισάβετ, η Βεατρίκη, η Μαριάννα και ο Μάκης είναι όλοι φίλοι στιχουργοί. Τους ευχαριστώ όλους μέσα από την καρδιά μου για την εμπιστοσύνη τους.

Πόσο σας παίρνει να ολοκληρώσετε έναν δίσκο; Εξακολουθείτε να δουλεύετε –ίσως πιο χαλαρά– τα καλοκαίρια στη Σέριφο;

Δεν δουλεύω στη Σέριφο. Στη Σέριφο μόνο τεμπελιάζω και ξεκουράζομαι. Γράφω συνήθως όμως τα κείμενά μου όταν πια έχει τελειώσει ένας δίσκος μου. Επίσης γεμίζω τις μπαταρίες μου για τα μελλοντικά τραγούδια μου!

Όπου η Σέριφος δεν είναι τόπος καταγωγής, αλλά δικός σας αγαπημένος προορισμός;

Έτυχε να έχουμε ένα πολύ μικρό σπιτάκι στο χωριό Ράμμος με απέραντη θέα στη θάλασσα. Είμαστε πολύ τυχεροί γι’ αυτό. Έχω αγαπήσει πολύ αυτόν τον τόπο, τόσο εγώ όσο και η οικογένειά μου. Επίσης το σχολικό έτος 2013-’14 γνώρισα όλα τα παιδιά του δημοτικού σχολείου Σερίφου και κάναμε μια συναυλία παρέα στα πλαίσια του 2ου Φεστιβάλ Σερίφου. Έζησα εκείνη την περίοδο καί χειμώνα στο νησί. Από τότε συνδέθηκα ακόμη περισσότερο με τον τόπο αυτό. Είναι σπουδαία τα νησιά μας και οι νησιώτες μας.

Δουλεύετε στο Αρσάκειο Ψυχικού (που είναι και το παλιό, παλιό δικό μου σχολείο) ως δασκάλα μουσικής. Η σχέση σας με τα παιδάκια σάς βοηθά –να υποθέσω– στο γράψιμο τόσο αισθαντικά παιδικών τραγουδιών;

Ω! Σας ευχαριστώ για το «αισθαντικών τραγουδιών». Ναι. Σίγουρα. Είμαι είκοσι ολόκληρα χρόνια δασκάλα μουσικής μικρών παιδιών. Εμπνέομαι από τα παιδιά και την αθωότητά τους. Νομίζω η μητρότητα και οι μαθητές μου έχουν παίξει έναν καθοριστικό ρόλο, κυρίως στον τρόπο που σκέφτομαι. Η μουσική είναι ένας άλλος τρόπος να αποκαλύπτουμε τη σκέψη μας.

Έχετε δυο κόρες. Την Κατερίνα, δεκατριών χρονών, και τη μικρή Λεωνή, έξι! Πώς τα χωράει μια απλή μέρα όλα αυτά; Οικογένεια, σχολείο, στούντιο κλπ.; Δεν «φλιπάρετε» ώρες ώρες;

Άλλοτε τα χωράει, άλλοτε καταρρέω από την κούραση, αλλά συνήθως υπάρχουν φάσεις στη ζωή μου. Φάσεις που επικεντρώνομαι μόνο στην οικογένεια, άλλοτε που δίνομαι πιο πολύ στο σχολείο και στους μαθητές μου και περίοδοι που χάνομαι από όλους και από όλα, όταν ηχογραφώ τους δίσκους μου. Ο σύντροφός μου, ο μπαμπάς της Κατερίνας και της Λεωνής –κι ο ίδιος ενεργός μουσικός και εκπαιδευτικός– στηρίζει όλη αυτή την προσπάθεια και του είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Το πιο δύσκολο στους γάμους και τις οικογένειες είναι να έχουν όλα τα μέλη προσωπικό χρόνο και χώρο χωρίς αυτό να είναι εις βάρος του ενός απέναντι στον άλλον. Θέλω να μεγαλώσουν τα παιδιά μου με αυτή την αρχή. Εκεί παίζεται όλο το παιχνίδι. Φυσικά δεν το καταφέρνουμε πάντα. Προσπαθούμε όμως...

Τα δικά σας κορίτσια σάς βοήθησαν όμως τούτη τη φορά και στο γύρισμα του βίντεο κλιπ, καθώς και σε ένα τραγουδάκι.

Η Κατερίνα ερμηνεύει το «Κουβαράκι» μαζί με τα άλλα τα παιδάκια της χορωδίας του σχολείου μου υπό την καθοδήγηση της εμπνευσμένης μαέστρου Χριστίνας Βαρσάμη και παίζει πιάνο στο γύρισμα με τον Ζερβουδάκη και τον Λύκο του! Η Λεωνή συμμετέχει στο χιπ-χοπ και σπικάρει μαζί με τον καταπληκτικό Δημήτρη Ζερβουδάκη το τραγούδι «Λύκε, λύκε!» που συνυπογράφουμε με τον Μάκη Τσίτα τους στίχους. Κάναμε μαζί με τα κορίτσια, την ανιψιά μου Αριάδνη και τον ανιψιό του Ζερβουδάκη, τον Αλέξανδρο, και γύρισμα γι’ αυτό το τραγούδι. Ας είναι καλά ο φίλος σκηνοθέτης Γιάννης Χριστοφόρου!

Χριστούγεννα προ των πυλών. Σας συγκινεί αυτή η γιορτή ή σας θλίβει λιγάκι;

Δεν με θλίβει. Πέρυσι κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλέντη ένα βιβλίο μου, το Τι θα έκανα αν ήμουν Αϊ-Βασίλης σε εικονογράφηση της Μάριας Μπαχά. Αυτό ακριβώς προσπάθησα να γράψω και εκεί. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια για συγκινήσεις. Ας προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση των άλλων και ας βοηθήσουμε όλοι, ο καθένας όπως μπορεί, τους πιο αδύναμους από τους συνανθρώπους μας. Τα παιδιά εκείνα που ζορίζονται. Αυτό είναι όλο. Να κάνουμε τα Χριστούγεννα μια γιορτή να χαίρεται όλος ο κόσμος.

Τίνα Πανώριου, δημοσιογράφος.

http://diastixo.gr/