Giles Milton: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Τζάιλς Μίλτον γεννήθηκε στο Μπάκιγχαμσιρ το 1966 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Είναι ιστορικός και συγγραφέας των επιτυχιών The Riddle and the Knight, White Gold, Samurai William, καθώς και του βιβλίουΧαμένος Παράδεισος (εκδόσεις Μίνωας, 2008), το οποίο αποτελεί μια συγκλονιστική μαρτυρία για την καταστροφή της Σμύρνης και έχει ξεπεράσει τα 25.000 αντίτυπα στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Τα βιβλία του έχουν σημειώσει διεθνή επιτυχία και έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες. Ακόμα, έχει γράψει τρία παιδικά βιβλία, εκ των οποίων τα δύο έχει εικονογραφήσει η σύζυγός του Αλεξάντρα. Είναι δημοσιογράφος και ειδικεύεται στην ιστορία των ανακαλύψεων – άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στις περισσότερες βρετανικές εφημερίδες, καθώς επίσης και σε πολλές ξένες. Κατά τη διάρκεια των ερευνών του, ταξίδεψε στην Ευρώπη και την Ανατολή. Ζει στο νότιο Λονδίνο με τη σύζυγο και τις τρεις κόρες του. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Μίλτον και για εκτενή βιβλιογραφία το κοινό μπορεί να επισκεφθεί τον προσωπικό του ιστότοπο, καθώς και το blog surviving-history, όπου σε εβδομαδιαία βάση δημοσιεύει παράξενα και λιγότερο γνωστά γεγονότα και περιστατικά της ιστορίας.

Οι αναγνώστες στην Ελλάδα σας ξέρουν από το βιβλίο σας Χαμένος Παράδεισος. Πώς νιώθετε που το βιβλίο σας αυτό σημείωσε εκδοτική επιτυχία στη χώρα μας;

Η επιτυχία του βιβλίου μου στην Ελλάδα ήταν ένα γεγονός πολύ κολακευτικό για μένα που δεν είμαι Έλληνας και με εξέπληξε, καθώς δεν μάσησα τα λόγια μου εξιστορώντας τα γεγονότα που έλαβαν χώρα. Στην πραγματικότητα ήμουν αρκετά επικριτικός σε σχέση με τους Έλληνες της Σμύρνης, όποτε νόμιζα ότι έτσι έπρεπε. Κανένα έθνος δεν συμπεριφέρθηκε σωστά στα τρομερά γεγονότα του Σεπτέμβρη του 1922: η απόβαση των Ελλήνων ήταν ένα φιάσκο που θα μπορούσε να αποφευχθεί και οι βιαιότητες, μαζί με τους εμπρησμούς, από τη μεριά των Τούρκων ήταν πράξεις φρικτές. Αυτό που με σόκαρε πραγματικά ήταν η συμπεριφορά των Ευρωπαίων και Αμερικανών παρατηρητών, οι οποίοι επέλεξαν να μείνουν απαθείς απέναντι στην ανθρωπιστική καταστροφή που εξελισσόταν μπροστά στα μάτια τους. Για μέρες τα πολεμικά πλοία παρέμεναν αγκυροβολημένα στον κόλπο της Σμύρνης, κι όμως οι κυβερνήτες τους επέλεξαν να μην κάνουν τίποτα για να σώσουν τις ζωές των άμαχων πολιτών. Ένα τόσο επίμαχο ζήτημα χρειαζόταν ίσως να αντιμετωπιστεί από κάποιον ουδέτερο, ούτε Έλληνα ούτε Τούρκο. Χάρηκα πραγματικά που το βιβλίο κυκλοφόρησε και στις δυο χώρες. Ο Τούρκος εκδότης μού είπε ότι δεν συμφωνούσε με τα συμπεράσματά μου, αλλά ένιωθε ότι το βιβλίο έπρεπε να αποδοθεί όπως ήταν στους Τούρκους αναγνώστες. Πήγα ακόμα και στο φεστιβάλ βιβλίου της Κωνσταντινούπολης για να το προωθήσω.

Στο μυθιστόρημα Ο άνθρωπος από τη Γροιλανδία πλάθετε μια καταιγιστική περιπέτεια. Γιατί την τοποθετείτε στην εποχή του Β’ Παγκόσμιου πολέμου;

Υπάρχει μια αληθινή ιστορία, πραγματικά εξαιρετική, στην οποία βασίζεται το μυθιστόρημα Ο άνθρωπος από τη Γροιλανδία. Στη διάρκεια του B’ Παγκόσμιου πολέμου, υπήρχε σ’ αυτή τη χώρα ο μικρότερος στρατός του κόσμου, μόλις δώδεκα άτομα, ωστόσο αυτοί οι στρατιώτες είχαν απέναντί τους μια σειρά από προκλήσεις πολύ δύσκολες, καθώς προσπαθούσαν να εντοπίσουν και να εξολοθρέψουν τους ναζί που βρίσκονταν σε μυστικές βάσεις στις ακτές της χώρας. Θα αναρωτιέστε για ποιο λόγο επιθυμούσαν οι Γερμανοί να κατέχουν μια βάση στη Γροιλανδία. Ο λόγος ήταν ότι η περιοχή αποτελούσε ένα από τα ελάχιστα σημεία όπου μπορούσαν να εξετάσουν προχωρημένα μοντέλα καιρού σχετικά με τον βόρειο Ατλαντικό και, συνακόλουθα, να κάνουν ακριβείς προβλέψεις. Ο κύριος σταθμός των ναζί στη Γροιλανδία καταστράφηκε το 1943 με καταστροφικές συνέπειες για τους Γερμανούς. Μην έχοντας πρόσβαση σε ατμοσφαιρικά δεδομένα δεν μπόρεσαν να προβλέψουν τη μικρή ανάπαυλα καλοκαιρίας στις 6 Ιουνίου του 1944 (D-Day), που επέτρεψε στους Συμμάχους να αποβιβαστούν στη βόρεια Γαλλία αιφνιδιάζοντας πλήρως τους αντιπάλους τους.

Ο Τζακ Ρέιβεν είναι ένας Άγγλος ιατροδικαστής-αρχαιολόγος, ο οποίος καλείται στην Αμερική από μια εταιρεία που ειδικεύεται στην κρυογονική. Κατά πόσο είναι ανεπτυγμένη αυτή η επιστήμη σήμερα;

Η κρυογονική αναπτύσσεται συνεχώς κι έχει προχωρήσει πολύ από τότε που ο πρώτος ασθενής καταψύχθηκε μ’ αυτή τη μέθοδο το 1967. Το αίμα μπορεί να καταψυχθεί σήμερα χωρίς αυτή η διαδικασία να καταστρέφει τα κύτταρα, μια κρίσιμη εξέλιξη που σημαίνει ότι τα εσωτερικά όργανα παραμένουν άθικτα. Ελάχιστη πρόοδος έχει επιτευχθεί, ωστόσο, στη διαδικασία επανάκτησης σωμάτων που έχουν διατηρηθεί κρυογονικά και υπάρχουν ακόμα πολλά περίπλοκα προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν. Η ανάκτηση ζωής από σώματα που έχουν πεθάνει είναι το αγαπημένο θέμα των συγγραφέων εδώ και αιώνες. Η ιστορία του επιστήμονα που παριστάνει τον θεό είναι φυσικά η κεντρική ιδέα του Φρανκενστάιν της Μέρι Σέλεϊ. Νομίζω ότι το θέμα θα εμπνεύσει όλο και περισσότερους στο μέλλον, καθώς η γενετική επιστήμη μάς επιτρέπει να επανασχεδιάσουμε και να ξαναχτίσουμε το ανθρώπινο σώμα. Η επιστημονική φαντασία γίνεται ήδη επιστημονική πραγματικότητα.  

Το βιβλίο θα μπορούσε να χρησιμέψει ως μια έγκαιρη προειδοποίηση για όλους όσοι ασχολούνται με την κρυογονική. Το πρόβλημα είναι απλό: ποτέ δεν ξέρεις τι ακριβώς φέρνεις πίσω στη ζωή.

Η συνεργασία του με τους επικεφαλής της AKRON δεν τυγχάνει και των καλύτερων συνθηκών, ενώ το πτώμα του Αμερικανού στρατιώτη δεν φαίνεται να έχει κάποια ιδιαίτερη σπουδαιότητα. Ποια στοιχεία όμως διακρίνει ο Τζακ και επιμένει να εξετάσει το πτώμα;

Ενθουσιάζεται με την ιδέα ότι μπορεί να εξετάσει ένα τέλεια διατηρημένο πτώμα. Είναι επιστήμονας μέχρι το μεδούλι και ιατροδικαστής ταυτόχρονα. H ιδέα ενός σώματος ανέγγιχτου που διατηρήθηκε μέσα στον πάγο και καλύπτεται από μυστήριο είναι ακριβώς αυτό που θα ήθελε να ερευνήσει.

Όταν ο Ρέιβεν βρει την άκρη του νήματος, που πηγαίνει πίσω στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, θα συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Έχει τις συνέπειές της η κάθε ανακάλυψη;

Φυσικά και οι ανακαλύψεις έχουν συνέπειες και, μάλιστα, τεράστιες. Αν οι ναζί κατάφερναν να εξάγουν από τη Γροιλανδία ακριβείς προβλέψεις για τον καιρό, οι Σύμμαχοι δεν θα κατόρθωναν να αποβιβαστούν επιτυχώς, η μοίρα όλου του κόσμου ήταν σε κίνδυνο!

Κρυμμένα μυστικά για πάνω από μισό αιώνα και μια σειρά από δολοφονίες θα φέρουν τον Τζακ σ’ ένα κυνήγι με τον χρόνο. Γιατί μερικά μυστικά όταν μαθευτούν προκαλούν αναταράξεις;

Η πλοκή βασίζεται σε μυστήρια και ψέματα. Τα ανώτερα στελέχη της AKRON πρέπει να παραπλανήσουν τον Τζακ πείθοντάς τον ότι το πτώμα ανήκει σ’ έναν Αμερικανό στρατιώτη τον Φέρις Κλαρκ. Όμως ο Τζακ έχει τις αμφιβολίες του από την αρχή. Υπερτερεί σε εξυπνάδα των αντιπάλων του, που δεν καταλαβαίνουν ότι έχουν να κάνουν μ’ έναν τόσο λαμπρό ερευνητή. Πρέπει να θυμάστε ότι είναι ένας από τους καλύτερους ιατροδικαστές στον κόσμο. Αξίζει να υπενθυμίσω ότι η υπόθεση βασίζεται έστω και χαλαρά σε μια αληθινή ιστορία. Ανέφερα νωρίτερα ότι ο στρατός της Γροιλανδίας, γνωστός ως «Οι Φρουροί με τα Έλκηθρα», έδινε μάχη πραγματική με τους ναζί.

Η επαναφορά κάποιου που ζούσε στο παρελθόν φέρνει πολλά προβλήματα. Μήπως όταν ο παρελθόν γίνεται παρόν απειλεί το μέλλον;

Ναι, το βιβλίο θα μπορούσε να χρησιμέψει ως μια έγκαιρη προειδοποίηση για όλους όσοι ασχολούνται με την κρυογονική. Το πρόβλημα είναι απλό: ποτέ δεν ξέρεις τι ακριβώς φέρνεις πίσω στη ζωή. Ο Άνθρωπος από τη Γροιλανδία οφείλει σίγουρα την ιδέα στον Φρανκενστάιν της Μέρι Σέλεϊ. Πρέπει να είσαι προσεκτικός όταν παριστάνεις τον θεό! Κι αυτό ακριβώς είναι που κάνουν οι άνθρωποι της AKRON. Προσπαθούν να επαναφέρουν στη ζωή ένα μυστηριώδες σώμα και σίγουρα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν αγνοώντας πλήρως τις συνέπειες των πράξεων τους.

Η πλοκή καθηλώνει τον αναγνώστη. Πώς καταφέρνετε και κρατάτε αμείωτο το ενδιαφέρον μας;

Ήταν σημαντικό για μένα να κρατήσω σε αγωνία τον αναγνώστη. Υπάρχει στην υπόθεση μια σειρά από μικρότερα μυστήρια εντός του μεγαλύτερου γρίφου. Υπάρχουν ακόμα ένα επιστημονικό κι ένα ιστορικό μυστήριο και στην καρδιά της πλοκής κυκλοφορεί ελεύθερος ένας επικίνδυνος δολοφόνος. Η δημιουργία αληθοφανών χαρακτήρων ήταν επίσης σημαντική: υπάρχει μια ανθρώπινη, θέλω να πιστεύω, πλευρά στους Τζακ και Τάμυ. Ο Τζακ έχει τις αδυναμίες του, με τις οποίες πρέπει να πορευτεί, και η Τάμυ είναι εξαιρετικά ευάλωτη, μια μητέρα που πρέπει να μεγαλώσει μόνη τα δυο μικρά παιδιά της. Για να είμαι ειλικρινής, θα ήθελα να ερωτευτούν, όμως στην πραγματική ζωή δεν είναι όλα τόσο όμορφα.

Ο δικός μου κανόνας είναι απλός: γράφε κάθε μέρα, είτε έχεις διάθεση είτε όχι. Είναι πάντοτε ευκολότερο να ξαναγράφεις κάτι –ακόμα κι αν είναι μια ανοησία– από το να ξεκινάς έχοντας μια λευκή σελίδα μπροστά σου.

Την ίδια χρονιά, το 2017, εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα και άλλα δύο βιβλία: ένα για τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, Ο ανορθόδοξος πόλεμος του Ουίνστον Τσόρτσιλ, και ένα με τον τίτλο Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας, όπου σταχυολογείτε εκατό μικρές αφηγήσεις από τα ψιλά γράμματα της ιστορίας συνδυάζοντας το συναρπαστικό με το παράδοξο. Μπορείτε να πείτε μερικά λόγια και για τα δυο αυτά βιβλία;

Το Churchill’s Ministry of Ungentlemanly Warfare είναι μια θαυμάσια αληθινή ιστορία: έχει να κάνει με μια ομάδα Άγγλων που έγιναν αντάρτες και σχεδίασαν μια σειρά από εντυπωσιακές δολιοφθορές στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο έχοντας προετοιμάσει και όλο τον υποστηρικτικό μηχανισμό για την επίτευξη αυτών των χτυπημάτων. Ένα από τα κεφάλαια τοποθετείται στην Ελλάδα κι έχει να κάνει με την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, μια σπουδαία ενέργεια που σενετέλεσε στην οριστική ήττα του Ρόμελ στη βόρεια Αφρική. Όλα τα πολεμοφόδια του Ρόμελ έφταναν στη βόρεια Αφρική διαμέσου της κεντρικής Ελλάδας: μεταφέρονταν με τη βοήθεια πενήντα τρένων που κατέφταναν κάθε μέρα. Οι αντάρτες στο βιβλίο μου κατανόησαν ότι, ανατινάζοντας τη γέφυρα, θα σταματούσαν όλη αυτή τη ροή. Το σαμποτάζ στέφθηκε από επιτυχία συντελώντας στη νίκη της Όγδοης Βρετανικής Στρατιάς στη βόρεια Αφρική.

Τα Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας είναι μια συλλογή ξεχασμένων αλλά αληθινών ανεκδότων που έχω ανακαλύψει στα αρχεία. Υπάρχει στο βιβλίο η εντυπωσιακή ιστορία που αφορά τον εθισμό του Χίτλερ στα ναρκωτικά, σύμφωνα με το ημερολόγιο του γιατρού του. Υπάρχει ακόμα η αξιοσημείωτη ιστορία του Γιαπωνέζου στρατιώτη που συνέχιζε να πολεμά μέχρι το 1974 στην απομακρυσμένη ζούγκλα των Φιλιππίνων. Και υπάρχει και η αγαπημένη μου ιστορία σχετικά με κάποιον φούρναρη που επέβαινε στον Τιτανικό και ήπιε δυο μποτίλιες ουίσκι προτού βυθιστεί στα παγωμένα νερά του βόρειου Ατλαντικού. Με κάποιον τρόπο κατάφερε να επιζήσει για να μας πει την ιστορία του!

Όσον αφορά αυτό το βιβλίο, ξόδεψα πολύ χρόνο ψάχνοντας τα αρχεία κι ακόμα ξεθάβω ιστορίες πολύ ενδιαφέρουσες. Όταν ανακαλύπτω κάτι ασυνήθιστα ενδιαφέρον, έχω την αίσθηση ότι και οι άλλοι θα το βρουν εξίσου ελκυστικό. Πολλές από τις ιστορίες του βιβλίου Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας αφορούν συνηθισμένους ανθρώπους που βρέθηκαν κάτω από συνθήκες εντελώς ασυνήθιστες. Το βιβλίο μιλά για το πώς επιβίωσαν και πώς αντιμετώπισαν αυτές τις καταστάσεις. Αυτές οι ιστορίες είναι πάντα ενδιαφέρουσες, γιατί προκαλούν πάντα την ίδια σκέψη: τι θα έκανα εγώ αν ήμουν στη θέση τους;

Γιατί ο Τσόρτσιλ θεωρείται από τους πιο σπουδαίους Άγγλους πολιτικούς; Πώς τον έχει κρίνει η ιστορία;

Σχετικά πρόσφατα έγινε μια δημοσκόπηση στην Αγγλία για το ποιος θεωρείται ο πιο σημαντικός Βρετανός. Ο Τσόρτσιλ κέρδισε με άνεση, χάρη στον ηγετικό του ρόλο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Αποτελεί σταθερά ένα από τα αγαπημένα θέματα των παραγωγών. Τους τελευταίους μήνες παρουσιάστηκε μια σειρά από ταινίες και σειρές με κεντρικό θέμα τον Τσόρτσιλ. Πολλές αρετές αλλά και μέγιστα ελαττώματα μπορούν να βρεθούν στην προσωπικότητά του. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πλευρά της ζωής του ήταν η εμμονή του με τη χρήση βιολογικών και χημικών όπλων. Ως υπουργός πολέμου απαγόρεψε τη χρήση τους εναντίον των μπολσεβίκων το 1919, αλλά επιθυμούσε να χρησιμοποιηθούν εναντίον των φυλάρχων που είχαν εξεγερθεί στη βόρεια Ινδία. Ο ρόλος του επίσης ήταν καθοριστικός στην ανάπτυξη βιολογικών όπλων τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον των ναζί. Βοήθησε με κάθε τρόπο στην ανάπτυξη μιας τρομερής βόμβας άνθρακα προορισμένης να εξοντώσει όλο το ζωικό κεφάλαιο της Γερμανίας. Δοκιμές που έγιναν στη Σκοτία αποκάλυψαν ότι ήταν εξαιρετικά θανατηφόρα ακόμα και σε μικρές δόσεις, αφού εξόντωσε τεράστιους αριθμούς προβάτων.

Όταν ανακαλύπτω κάτι ασυνήθιστα ενδιαφέρον, έχω την αίσθηση ότι και οι άλλοι θα το βρουν εξίσου ελκυστικό. Πολλές από τις ιστορίες του βιβλίου Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας αφορούν συνηθισμένους ανθρώπους που βρέθηκαν κάτω από συνθήκες εντελώς ασυνήθιστες.

Πέρα από συγγραφέας είστε και δημοσιογράφος. Βοηθά η μία ιδιότητα την άλλη;

Ναι, σου επιβάλλει την πειθαρχία. Γνωρίζω ένα σωρό συγγραφείς απελπισμένους να προλάβουν τις προθεσμίες, προκαλώντας την έντονη ενόχληση των εκδοτών. Αν έχεις δουλέψει ως δημοσιογράφος ξέρεις πώς είναι να γράφεις για μια συγκεκριμένη προθεσμία. Ξέρεις επίσης πώς να οργανώνεις τη μέρα σου. Ο δικός μου κανόνας είναι απλός: γράφε κάθε μέρα, είτε έχεις διάθεση είτε όχι. Είναι πάντοτε ευκολότερο να ξαναγράφεις κάτι –ακόμα κι αν είναι μια ανοησία– από το να ξεκινάς έχοντας μια λευκή σελίδα μπροστά σου.

Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία και σας έκανε εντύπωση;

Πρόσφατα διάβασα το Sapiens, μια παγκόσμια επιτυχία, και μου άρεσε κάθε σελίδα του. Προκαλεί το ενδιαφέρον, διαβάζεται εύκολα κι ακόμα καταπιάνεται με θέματα που απασχόλησαν και μένα στον Άνθρωπο από τη Γροιλανδία.

Έχετε επισκεφτεί την Ελλάδα;

Πολλές φορές! Αγαπώ την Ελλάδα, και τη νησιωτική και την ηπειρωτική. Έχω γράψει για τον Μιστρά, την Αθήνα, την Κεφαλλονιά, την Πάτμο και το Άγιο Όρος, όπου πέρασα μερικές αξέχαστες μέρες. Μόλις πριν από λίγους μήνες επισκέφτηκα την Τήνο και τη Σαντορίνη, γράφοντας για την εξέλιξη της μαγειρικής σ’ αυτά τα δύο νησιά. Έφαγα και ήπια για πάνω μια βδομάδα, συνδυάζοντας δουλειά και διασκέδαση με τον ιδανικό τρόπο και, παρεπιμπτόντως, τα κρασιά της Σαντορίνης είναι θαυμάσια! 

Ευχαριστίες για τη μετάφραση στον συγγραφέα Απόστολο Σπυράκη.

Ο άνθρωπος από τη Γροιλανδία
Τζάιλς Μίλτον
Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης
Μίνωας
496 σελ.
ISBN 978-618-02-0670-8
Τιμή: €16,99 

Ο ανορθόδοξος πόλεμος του Τσόρτσιλ
Η μυστική ομάδα που σχεδίασε την πτώση του Χίτλερ
Τζάιλς Μίλτον
Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης
Μίνωας
464 σελ.
ISBN 978-618-02-0848-1
Τιμή: €19,99 

Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας
Τζάιλς Μίλτον
Μετάφραση: Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου
Πατάκης
558 σελ.
ISBN 978-960-16-6944-1
Τιμή: €18,80 

Ο άνθρωπος από τη Γροιλανδία
Τζάιλς Μίλτον
Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης
Μίνωας
496 σελ.
ISBN 978-618-02-0670-8
Τιμή: €16,99

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, συγγραφέας.

http://diastixo.gr/