KAROUSOS ART CRITICS: Η Ελένη Λιντζαροπούλου σε α΄ πρόσωπο

Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2017

Η Ελένη Λιντζαροπούλου σε α΄ πρόσωπο

Να πω την αλήθεια δεν ξέρω πώς μπορεί να γράφει κανείς σε «μη α΄ πρόσωπο», ακόμη κι όταν χρησιμοποιεί β΄ ή γ΄.

Τα ποιήματα και τα κείμενά μου, ακόμη κι όταν μιλούν για ιδέες, εμπειρίες και αισθήματα άλλων ή όταν τρέφονται αποκλειστικά από τη φαντασία και τη μυθοπλασία, είναι φιλτραρισμένα από το γεγονός του προσώπου. Του δικού μου προσώπου ως αιτία αλλά και ως καθρέφτη.

Γράφω κυρίως ποίηση. Άργησα να το παραδεχθώ. Έλεγα ότι γράφω «σκέψεις», δεν άντεχα την ευθύνη της ποίησης ή, αν το θέλετε, δεν άντεχα να κριθώ ως ποιήτρια. Φοβόμουν και, κυρίως, ντρεπόμουν. Έτσι έφτασα να εκδώσω σχετικά αργά ηλικιακά.

Το πρώτο ποιητικό μου βιβλίο, Ο πίθος των γυναικών, κυκλοφόρησε το 2013 όταν ήμουν ήδη 50 ετών και μάλιστα μετά από παρότρυνση της πεζογράφου Ελένης Λαδιά. Σε δύο μόλις χρόνια εκδόθηκε και το δεύτερο, Η εποχή των λέξεων, και τα δύο από τις Εκδόσεις των Φίλων.

Στην Ελένη Λαδιά χρωστώ όχι μόνο την είσοδό μου στον χώρο, αλλά και πολύ περισσότερα. Το έργο της με εμπνέει και με θρέφει, αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής μελέτης –η διπλωματική μου αναφέρεται στα θεολογικά ζητήματα που ανιχνεύονται στο έργο της– και πλοηγό της σκέψης μου.

Ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού και ευγνωμοσύνης το τρίτο μου ποιητικό βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αρμός, Η αναιδής σκιά, είναι αφιερωμένο σ’ εκείνην.

Η σκιά είναι αναιδής έτσι κι αλλιώς... Μας ακολουθεί απρόσκλητη ακόμη και υπό το ελάχιστο φως. Ίσως και η ποίηση να αποδεικνύεται πολλές φορές αναιδής όταν μας αποκαλύπτει απρόσκλητη την αλήθεια. Καλά μας κάνει. Εξάλλου μόνο όταν αληθεύει είναι πραγματική η ποίηση.

Γράφω προσηλωμένη σε αυτή τη σκέψη. Διορθώνω σε δεύτερη και τρίτη ανάγνωση τα ποιήματά μου. Παίρνω χρονική απόσταση από αυτά για να μπορέσω να τα «δω» με ψύχραιμο μάτι. Αν δεν τα αισθάνομαι εγώ ολοκληρωμένα, ότι δηλαδή δεν «σηκώνουν» άλλο διόρθωμα, τότε δεν θέλω να τα βλέπει κανείς. Συνεχίζω να ντρέπομαι.

Βεβαίως το ίδιο αισθάνομαι και για όσα ποιήματα έχουν εκδοθεί. Δεν μπορώ να μιλώ γι’ αυτά ή να τα διαβάζω παρουσία τρίτων, δεν μου είναι εύκολο.

Νόμιζα ότι με τα πεζά που εκδόθηκαν πρόσφατα, πάλι από τον Αρμό, τα Κείμενα μικρά σχεδόν ανήλικα, θα ήταν πιο εύκολο, νόμιζα ότι δεν με αποκαλύπτουν τόσο όσο τα ποιήματα και δεν θα αισθανόμουν αμήχανα να αφήνω τους άλλους να κοιτάζουν, διαβάζοντάς τα, μέσα μου. Λάθος.

Και σε αυτά η ρίζα είναι ποιητική, στα περισσότερα τουλάχιστον, απλώς ετούτα ξέφυγαν γιατί είχαν κάτι να αφηγηθούν με λίγο περισσότερες εικόνες και λέξεις.

Κείμενα «μικρά» γιατί είναι μικρά σε έκταση, αφού η μικρή φόρμα και η συμπύκνωση είναι «αρετές» του κειμένου που μου ταιριάζουν, και κείμενα «σχεδόν ανήλικα» γιατί η έμπνευσή τους πηγάζει, νομίζω, από την οδυνηρά ανήλικη πλευρά του ενήλικου εαυτού μας.

Μερικές φορές τα κείμενα αυτά τα αισθάνομαι σαν τα πειράματα ζωής που κάναμε έφηβοι, σαν «πρόβες» για την οδυνηρή πραγματικότητα.

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στις φίλες μου. Σε εκείνες που έφυγαν και εκείνες που είναι ακόμη εδώ. Με αυτές μοιράζομαι φανερά αυτό το ανήλικο κομμάτι που ώρες ώρες με προσπερνάει και αποτυπώνεται στο χαρτί.

Χαίρομαι όταν αρέσουν τα κείμενα και τα ποιήματά μου, ποιος δεν χαίρεται; Χαίρομαι να διαβάζονται κι ακόμη περισσότερο όταν αισθάνομαι ή μου λένε ότι τους αγγίζει μια φράση ή κάποιος στίχος, όταν αυτά που γράφω αφορούν και άλλα πρόσωπα κι όχι μόνο εμένα.

Συνεχίζω να γράφω ποίηση σε καιρούς που, ενώ χαρακτηρίζονται αντιποιητικοί, εντούτοις η ποίηση αυξάνει ερήμην τους. Της παραδινόμαστε αλλά δεν μας χαρίζεται. Κρατά αυτό που θέλει για την αιωνιότητα – αν υπάρχει αυτή, κρατά αυτούς που θέλει για την αθανασία. Τα οχήματά της ποικίλλουν. Άλλοτε είναι η μουσική ως φορέας των λέξεων, άλλοτε η αναγνώριση των προσώπων, άλλοτε οι αγώνες, οι νίκες και οι ήττες, κυρίως όμως είναι οι εποχές.

Όσο πιο ευτυχείς και παραδομένες στην ευμάρεια, τόσο πιο άδοξα «πέφτουν» οι γράφοντες. Γιατί μάλλον είναι αλήθεια ότι σε εποχές που διακυβεύονται σπουδαία ζητήματα γράφονται και σπουδαία έργα.

Από τον κανόνα αυτό εξαιρούνται οι μεγάλοι δημιουργοί, εκείνοι που έχουν συνείδηση της ευθύνης και του προορισμού τους.