KAROUSOS ART CRITICS: Η Χριστίνα Κόλλια σε α΄ πρόσωπο

Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2017

Η Χριστίνα Κόλλια σε α΄ πρόσωπο

Συγκεντρώνοντας το οριστικό υλικό της ποιητικής συλλογής Ψυχοδρόμιο, έφτασαν στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο, συμπτωματικά ή και όχι, τα εξής λόγια του Μποντλαίρ: «Έχω περισσότερες αναμνήσεις από όσες αν ήμουν χιλίων ετών». Και μολονότι προσμετρώ ικανές αναδύσεις και καταδύσεις σε απόπειρες γραφής –τόσο προσωπικές όσο και συλλογικές από την εμψύχωση εργαστηρίων δημιουργικής και θεραπευτικής γραφής–, η διαπίστωση του Μποντλαίρ ήταν μια επιπλέον αποκάλυψη που ήρθε να υπογραμμίσει τον άρρηκτο συσχετισμό της μνήμης και της ποίησης.

Επαναλαμβανόμενα δρώμενα και δράματα αποτελούν το υλικό έμπνευσης της ποιητικής συλλογής Ψυχοδρόμιο, τα οποία εκπορεύονται από την πρωταρχική κοινωνική μας μήτρα, την οικογένεια. Εκεί όπου σηματοδοτείται η εκκίνηση της οδύσσειας πορείας μας και στον καθένα παραδίδεται η σμίλη ή η σκαπάνη της διαμόρφωσης των πτυχών του εαυτού.

Κι αυτός ο συσχετισμός δεν είναι τίποτα περισσότερο από τα φέροντα σήματα και τα φερόμενα ολισθήματα των άδηλων εσωτερικών διεργασιών μας, που αποζητούν να ποιήσουν μια έξοδο μέσω του λόγου, με σκοπό να ελευθερώσουν και να αποκαταστήσουν τα συσσωρευμένα του ανήλικου, ενήλικου και άχρονου χρόνου. Μια εγγενής αναγκαιότητα που ποθεί να δώσει μορφή και σχήμα σε αιθέρες μας ανομολόγητους. Να φιλοτεχνήσει αιχμηρά βιωματικά πετρώματα. Να χαρτογραφήσει τα αδήλωτα πολύτιμα ορυκτά μας. Να διαχωρίσει την ήρα από το στάρι στο ψυχικό μας έδαφος και υπέδαφος, συναινώντας στην κάθαρση του παρόντος και του μέλλοντος εξωτερικού τόπου και εσωτερικού τοπίου.

Γιατί όπως επιβεβαιώνουν ο Παράσχος και ο Σεφέρης: «η ποίηση είναι ένα βίωμα που έγινε μαγικός λόγος», ακόμα κι αν «η μνήμη πονεί όπου κι αν την αγγίξεις».

Επαναλαμβανόμενα δρώμενα και δράματα αποτελούν το υλικό έμπνευσης της ποιητικής συλλογής Ψυχοδρόμιο, τα οποία εκπορεύονται από την πρωταρχική κοινωνική μας μήτρα, την οικογένεια. Εκεί όπου σηματοδοτείται η εκκίνηση της οδύσσειας πορείας μας και στον καθένα παραδίδεται η σμίλη ή η σκαπάνη της διαμόρφωσης των πτυχών του εαυτού, όπως ποιητική αδεία σκιαγραφούνται στις έξι ενότητες του βιβλίου:

Ο ενοχικός εαυτός εγκλωβίζεται σε κατασκευασμένα δεσμά και εγωπάθειες: «Θα καείς χωρίς τη σκιά μου. / Θα μαραθείς χωρίς τις αχτίδες μου».

Ο θυμωμένος εαυτός εξαγριώνεται με την απαλλοτρίωση του ηλιοστασίου του: «Πώς να ξεχάσεις; / Γιατί να ξεχάσεις;»

Ο ασύνειδος εαυτός ταλανίζεται στις αναπόφευκτες συγκρούσεις του: «Λέξεις με φωταψίες αιχμηρές: / “Σ’ αγαπώ” / “Σε μισώ”».

Ο ηρωικός εαυτός εκτοξεύεται σε υπερβάσεις, διεκδικώντας το μερίδιο της ταυτότητάς του: «Είχα ξεχάσει πως / με σιγαστήρα/πετροβολάς τα αστέρια».

Ο συντετριμμένος εαυτός αποκαθηλώνεται στην ατραπό της αυτεπίγνωσής του: «Ο κόσμος μπορεί ν’ αλλάξει και αύριο / Σήμερα είναι νωρίς».

Ο συνειδητός εαυτός αξιοποιεί τη γνώση του βιώματος κι ανασυντίθεται. Απελευθερώνεται και λυτρώνεται:

[…] Όμως, εσύ,
τώρα ξέρεις.
Κι αποζητάς
την ωφελιμότητα της βροχής.
Κι εμπιστεύεσαι
την απειρότητα της φωτοσύνθεσης
την ευεργεσία της ανασύνθεσης.
Κι ότι το θαύμα
είναι στο τραύμα [...]

Γιατί στα έγκατα της ψυχής, όπως και στη σκηνή του κόσμου, περισσεύει ο θόρυβος αλλά και η μουσική. Το σκοτάδι μα και το φως. Τα τραύματα και τα θαύματα.

[…] «Εδώ!
Οι παρθένες υδάτινες μήτρες.
Στις πιο βαθιές σου ρωγμές.
Κοίτα!
Τα έγκατα των ψυχών
τολμούν να ελευθερώσουν
αναδυόμενους ήλιους.
Περπάτα, μαζί τους!
Πέτα!»
Ίσως να ήταν ο Φρόυντ.
Ίσως ο Γιούνγκ.
Ίσως ο Φουκς.
Μπορεί κι ο Γλάρος Ιωνάθαν.
Ξύπνησες.
Τόλμησες.

Είσαι εσύ […]

Την αυλαία της ποιητικής συλλογής ανοίγει ο καθηγητής μου Κώστας Μωρόγιαννης, ψυχίατρος και ομαδικός αναλυτής, τον οποίο ευχαριστώ θερμά για την ιδιαίτερη τιμή, παραθέτοντας ένα απόσπασμα του προλόγου του:

[…] Το Ψυχοδρόμιο μας θυμίζει ομάδα ψυχοθεραπευτική, όπου ανάλογα με την εστίαση του ακροατή και τη δυναμική του λόγου μπορείς να κινηθείς «ανοδικά» σα να ακολουθείς ένα σπιράλ από συνδεδεμένα αλλεπάλληλα επίπεδα ή πάλι να κινηθείς «καθοδικά» σαν σε μετεωρική κατάδυση, στα προηγούμενα, στα πρώτα και τα θεμελιώδη της ψυχής... και όλα αυτά, βεβαίως, άχρονα, αλλά και συγχρονικά […]

*Θερμές ευχαριστίες στον εκδότη μου, καθώς και στον Δημήτρη Ζαραφωνίτη για την ευγενική παραχώρηση της φωτογραφίας του εξωφύλλου.