Θα περίμενε κανείς ότι οι πανεπιστημιακοί καθηγητές αποτελούν την αφρόκρεμα της κοινωνίας, όμως η πραγματικότητα, σύμφωνα με όσα λέει ο καθηγητής Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, είναι εντελώς διαφορετική: οι πανεπιστημιακοί καθηγητές είναι στις περισσότερες περιπτώσεις άτομα άβουλα, μικρόψυχα, ιδιοτελή, χωρίς πυγμή, χωρίς αρχές και χωρίς δημοκρατικές ευαισθησίες, αλλάζουν πολύ εύκολα στάση και θέση ανάλογα με το περιβάλλον, κινούνται μέσα σε καθεστώς απόλυτης ασυδοσίας, καθώς ο έλεγχος που τους ασκείται είναι σχεδόν ανύπαρκτος, εποπτεύουν οι ίδιοι τον χώρο τους στελεχώνοντας τις υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, πολλές φορές κατέχουν κυβερνητικές θέσεις συμμετέχοντας στη διακυβέρνηση της χώρας, αλλά αποδεικνύονται άπληστοι όταν μπορούν να αποσπάσουν υψηλές απολαβές, είναι φυγόπονοι και κατέχονται από συντεχνιακή νοοτροπία.
Έχοντας εισέλθει στον χώρο του πανεπιστήμιου ως «ειδικός επιστήμονας» τη δεκαετία του ’80, ο καθηγητής και συγγραφέας έζησε μέσα σ’ ένα κλίμα μισαλλοδοξίας χωρίς προηγούμενο για περίοδο ομαλότητας, δεν κατόρθωσε ποτέ να εισχωρήσει στους ισχυρούς κύκλους και η εξέλιξή του φρεναρίστηκε επειδή έβαζε πάντα την προσωπική του ακεραιότητα σε πρώτη θέση, νιώθοντας ότι το καθήκον τοποθετούνταν πάντα ψηλότερα από το συμφέρον του κι αυτό που μετρούσε ήταν η αυτοεκτίμηση και το καθαρό του μέτωπο. Η στάση του τον οδήγησε σε μια πορεία δύσκολη, χωρίς καμιά υποστήριξη· έπρεπε να παλέψει για τις αρχές του, πολλές φορές απειλήθηκε, καθώς το καθεστώς του πανεπιστημιακού ασύλου δεν του πρόσφερε καμιά προστασία απέναντι στις επιθέσεις εξαγριωμένων συνδικαλιστών, που ήταν οι απόλυτοι άρχοντες του χώρου εκείνη την εποχή, πολλοί από τους οποίους ανήλθαν αργότερα σε ανώτερες κυβερνητικές θέσεις. Τα πολιτικά κόμματα της μεταπολίτευσης, υποκύπτοντας σε ένα πανίσχυρο κύμα λαϊκισμού, έδωσαν στις πολιτικές νεολαίες απίστευτα δικαιώματα και το πιο αμφιλεγόμενο ζήτημα που είχε να αντιμετωπίσει ήταν, βέβαια, αυτό της αντιγραφής: χιλιάδες φοιτητές πήραν πτυχίο κλέβοντας χωρίς ντροπή και μ’ αυτό το πτυχίο έφτιαξαν την καριέρα και τη ζωή τους – όλες οι πολιτικές νεολαίες με την κάλυψη των κομμάτων που τις υποστήριζαν έδωσαν αγώνα για να μην τιμωρούνται όσοι συλλαμβάνονταν να αντιγράφουν, ήταν μια κατάσταση πραγματικά τερατώδης, μια πλήρης παρακμή που στοίχισε στον δημόσιο βίο, καθώς έδωσε δικαίωμα αποφοίτησης σε άτομα εντελώς ανάξια, που αργότερα στελέχωσαν μια σειρά από οργανισμούς δημιουργώντας το τέρας που λέγεται δημόσιος τομέας.
Απορούσα και θαύμαζα από ποιο μυστηριώδες και αναλλοίωτο καλούπι είχαν βγει τόσο άφθαρτα τα παιδιά αυτά, σαν να μην είχαν μεσολαβήσει τόσα δίσεκτα χρόνια από την εποχή που είχα παρόμοιους συμφοιτητές.
Το βιβλίο που μας παραδίδει ο Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος είναι εντελώς προσωπικό. Στις σελίδες του περιγράφει την πορεία του ως φοιτητής και συνδικαλιστής τη δεκαετία του ’60, αλλά κυρίως την εποχή της μεταπολίτευσης, η οποία εν πολλοίς καθόρισε τη σημερινή πραγματικότητα. Η διήγησή του είναι ο καθρέφτης ενός χώρου από κάποιον που τον έζησε για πάνω από τριάντα χρόνια βιώνοντας καταστάσεις άγριες, προπηλακισμούς και απειλές, διάλυση μαθημάτων, χρήση βίας και σκηνές απίστευτου θράσους από τη μεριά των φοιτητών, ένα θράσος μες στο οποίο διαπαιδαγωγήθηκε μια ολόκληρη γενιά. Προσπαθώντας να προστατέψει την εκπαιδευτική του σχέση και το κύρος του δασκάλου, δεν κατάφερε ποτέ να εξελιχτεί με βάση την προσφορά και την αξία του, επειδή στις αξιολογήσεις άλλοι παράγοντες υπεισέρχονταν αποφασιστικά· έχασε φίλους επειδή μιλούσε πάντα με ευθύ τρόπο και δεν ανεχόταν την αδικία, δεν βρήκε υποστήριξη από καθηγητές πασίγνωστους, οι οποίοι όμως όταν χρειάζονταν να λάβουν θέση σε ζητήματα ευαίσθητα δεν ρίσκαραν ποτέ κι ακολουθούσαν τον ασφαλή δρόμο του συμβιβασμού με την εκάστοτε εξουσία.
Από την παιδική του ηλικία, γράφει ο καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης, το αγαπημένο του παραμύθι ήταν Ο μολυβένιος στρατιώτης του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν· τον συγκινούσε το πάθος του στρατιώτη για τη χάρτινη χορεύτρια, η αμετακίνητη προσήλωσή του στο καθήκον και η εγγενής αθεράπευτη διαφορετικότητά του. Με τις ίδιες αρχές πορεύτηκε κι αυτός προσπαθώντας να υπηρετήσει το κράτος «όχι όπως ήταν στην πραγματικότητα, αλλά την ιδέα που είχε ο ίδιος γι’ αυτό με βάση τα διαβάσματα και τα ακούσματα που τον είχαν διαπλάσει από μικρή ηλικία μέχρι και το μάθημα του Συνταγματικού Δικαίου στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου». Στη μοναχική του πορεία αυτό που τον έσωσε και τον βοήθησε ν’ αντέξει ήταν οι φοιτητές του, εκείνοι που πραγματικά αγαπούσαν τις σπουδές τους κι επιθυμούσαν αληθινά να μάθουν κάτι καινούργιο, όπως λέει ο ίδιος: «Με συνάρπαζε και με συγκινούσε πάντα ιδιαίτερα η περίπτωση παιδιών από φτωχότερες και στερημένες οικογένειες, ιδίως της επαρχίας. Απορούσα και θαύμαζα από ποιο μυστηριώδες και αναλλοίωτο καλούπι είχαν βγει τόσο άφθαρτα τα παιδιά αυτά, σαν να μην είχαν μεσολαβήσει τόσα δίσεκτα χρόνια από την εποχή που είχα παρόμοιους συμφοιτητές. Γι’ αυτά τα παιδιά θα έκανα τα πάντα».
Αναμνήσεις ενός μολυβένιου στρατιώτη
Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος
Εκδόσεις Πατάκη
σ. 292
ISBN: 978-960-16-8466-6
Τιμή: 13,30€
Απόστολος Σπυράκης, συγγραφέας και κριτικός
https://diastixo.gr/kritikes/diafora/17848-anamniseis-moliveniou-stratioti
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου