Ο ταξιτζής. Η αφιλότιμη. Ο παλιατζής. Ο φαντάρος. Ο Σαλονικιός. Ο περιπτεράς. Ο ξένος. Η γειτόνισσα. Δεν υπάρχει τραγουδιστής που να σημάδεψε απλές ελληνικές λέξεις, φορτώνοντάς τες με τόσους συμβολισμούς και εκτοξεύοντάς τες στα ουράνια, όπως ο Στράτος Διονυσίου (1935-1990). «Φωνή μεστή με αδρά βυζαντινά στοιχεία και με μια συγκλονιστική αμεσότητα…»: έτσι περιέγραφε ένας δημοσιογράφος τον Στράτο το 1974, όταν ο Σαλονικιός τραγουδιστής κυκλοφόρησε τον δίσκο Τα 12 του Στράτου σε μουσική Μίμη Πλέσσα και στίχους Κώστα Βίρβου. Και πράγματι, αυτή ήταν η φωνή του.
Στράτος: Ο κρίκος
Όπως υποστηρίζει ο Φοίβος Δεληβοριάς, ένας από τους καλλιτέχνες που παραχωρούν συνέντευξη για το νέο βιβλίο του δημοσιογράφου, συγγραφέα και παραγωγού Κώστα Μπαλαχούτη, ο Στράτος Διονυσίου γεφυρώνει την κλασική περίοδο του λαϊκού τραγουδιού των δεκαετιών του 1950 και 1960, που αποτελούσε έκφραση των φτωχών, σκληρά εργαζόμενων στρωμάτων του ελληνικού λαού, με τη λαϊκοπόπ της δεκαετίας του 1990, έκφραση πλέον της «φούσκας» του νεοπλουτισμού, που ακόμα μας ταλαιπωρεί. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που εκτιμούν ότι αν ο Στράτος ζούσε και τραγουδούσε μερικά χρόνια ακόμα, η πορεία του λαϊκού τραγουδιού ίσως να ήταν διαφορετική. Μπορεί…
Ο Στράτος γεννήθηκε στο μέσον της δεκαετίας του 1930 στη Νιγρίτα Σερρών από γονείς Μικρασιάτες, που βίωσαν την Καταστροφή του 1922. Περίοδος ταραγμένη πολιτικά, με κοινωνικές εντάσεις, εποχή τρόμου εξαιτίας της φασιστικής κυβέρνησης του πραξικοπηματία Μεταξά. Το 1947 η οικογένειά του, η οποία είχε προβλήματα λόγω των αριστερών πεποιθήσεων του πατέρα του, μετακομίζει στη Θεσσαλονίκη. Ο Στράτος, μοναχοπαίδι, θα χάσει τον πατέρα του το 1948 και η μητέρα του, Αναστασία, θα τον μεγαλώσει με στερήσεις. Εγκαταλείπει νωρίς το σχολείο, πιάνει δουλειά σε ραφτάδικο, παντρεύεται σε ηλικία 20 ετών, γίνεται πατέρας στα 21, ξεκινάει ερασιτεχνικά εμφανίσεις σε κέντρο στη Νέα Μενεμένη, υπηρετεί τη θητεία του, γίνεται ξανά πατέρας στα 23 του το 1958. Εκείνη τη χρονιά συνέβησαν δύο σημαντικά γεγονότα: ηχογράφησε το πρώτο του τραγούδι, το «Παράγκες και παλάτια», χωρίς επιτυχία και γνωρίστηκε στη Θεσσαλονίκη με την Καίτη Γκρέυ, η οποία επέμενε και πέτυχε να τον κατεβάσει στην Αθήνα για να τραγουδήσει δίπλα της. Η οικογένεια ήρθε λίγο αργότερα για εγκατάσταση στο Αιγάλεω, ο Στράτος δούλεψε ένα διάστημα και στις οικοδομές και είδε, μετά το 1961, την καριέρα του να ξεκινάει ορμητικά – η καριέρα αυτή θα σταματήσει οριστικά τον Μάη του 1990.
Στράτος: Η ιστορία μας
Ο Κώστας Μπαλαχούτης δημιουργεί εδώ και χρόνια μια «βιβλιοθήκη» βιογραφιών λαϊκών τραγουδιστών και συνθετών (έχει κυκλοφορήσει βιβλία για τους Γιώργο Μαργαρίτη, Μιχάλη Μενιδιάτη, Χρήστο Νικολόπουλο, Γιώτα Λύδια, Βαγγέλη Περπινιάδη κ.ά.) και το παρόν είναι το πιο πρόσφατο πόνημά του. Έρευνα αρχείου, δεκάδες συνεντεύξεις με συνεργάτες του Στράτου, αποτύπωση των εποχών που διέτρεξε ο μεγάλος τραγουδιστής μέσα από τεκμήρια, ενδελεχής παρουσίαση των δισκογραφήσεών του και ανάλυση της ελληνικής δισκογραφικής βιομηχανίας συνθέτουν το έργο του Κώστα Μπαλαχούτη.
Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες βιογραφίες, η ιστορική παρουσίαση των γεγονότων που αποτελούν την πορεία ενός καλλιτέχνη δένει τόσο με αναφορές στο πολιτικοοικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο αυτός δημιουργεί, όσο και με αναφορές στο καλλιτεχνικό σκηνικό μέσα στο οποίο εντάσσεται ο βιογραφούμενος. Έτσι κι εδώ: ο Μπαλαχούτης γράφει για την ταραγμένη δεκαετία του 1930 των πραξικοπημάτων και του εκφασισμού της χώρας, για το ρεμπέτικο και τις διώξεις που υπέστη, περνάει στα ακόμα πιο ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου και αργότερα στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της χώρας, παρακολουθώντας ταυτόχρονα την πορεία του λαϊκού τραγουδιού, που εδραιώνει την παρουσία του στην καθημερινότητα του λαού. Είναι η εποχή που, όπως έλεγε ο γιγαντιαίος Μιχάλης Μενιδιάτης, «άρχισε να βγάζει η γη λίγο χορτάρι…».
Αν κάτι λοιπόν έχει ιδιαίτερη αξία στο βιβλίο του Μπαλαχούτη, πέρα από την αποτύπωση των δεκαετιών της πορείας του Στράτου, είναι οι «μικρές» ιστορίες που συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα του καλλιτέχνη και της δημιουργικής ζωής του.
Στο καλοδουλεμένο βιβλίο του Μπαλαχούτη, η εξιστόρηση της ζωής και της καλλιτεχνικής πορείας του Στράτου μετατρέπεται σε μικρό χρονικό του λαϊκού τραγουδιού. Οι δισκογραφικές εταιρείες, τα περίπλοκα συμβόλαια και οι μεγάλοι συνθέτες της εποχής, ο μικρόκοσμος των νυχτερινών κέντρων, οι ερμηνευτές και οι ιδιοτροπίες τους, οι φημισμένοι οργανοπαίκτες και οι συνεργασίες, τα μικρά και μεγάλα συμβάντα της εποχής ανθολογούνται στο βιβλίο του Κ. Μπαλαχούτη σε συνδυασμό και σε αντιδιαστολή με τη λαμπερή πορεία του Στράτου, ο οποίος θα χρειαστεί περίπου μια δεκαετία πριν καθιερωθεί ως πρώτο όνομα, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, δημιουργώντας το δικό του ερμηνευτικό αποτύπωμα, διαφορετικό αλλά ισάξιο εκείνου των Καζαντζίδη, Γαβαλά, Περπινιάδη, Αγγελόπουλου κ.ά., που μεσουρανούσαν.
Στράτος: Οι στιγμές του
Η πορεία του Στράτου στη δισκογραφία είναι γνωστή. Η αγάπη κι ο θαυμασμός που έχει εισπράξει δεν μπορεί να αποτυπωθεί με λέξεις. Αν κάτι λοιπόν έχει ιδιαίτερη αξία στο βιβλίο του Μπαλαχούτη, πέρα από την αποτύπωση των δεκαετιών της πορείας του Στράτου, είναι οι «μικρές» ιστορίες που συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα του καλλιτέχνη και της δημιουργικής ζωής του.
Όπως π.χ. η δικαστική περιπέτεια και η φυλάκισή του το 1975, η οποία κόστισε ψυχολογικά στον Στράτο. Όπως η πρωτοφανής στα χρονικά ηχογράφηση ενός ολόκληρου δίσκου στην αγροτική φυλακή της Τίρυνθας (όπου ένα κελί διαμορφώθηκε σε στούντιο με στρώματα κρεβατιών…). Όπως η θρυλική συνάντησή του με τον πανίσχυρο αλλά σκληρό Μίνω Μάτσα το 1980, προκειμένου να μεταγραφεί από την Columbia (που δεν τον ήθελε πλέον) στη MINOS (που τον …φοβόταν). Όπως η εκπληκτική επιτυχία του δίσκου Υποκρίνεσαι και του ομότιτλου τραγουδιού, το οποίο σηματοδότησε τη δεύτερη, εκπληκτική καριέρα του Στράτου επί μια ολόκληρη δεκαετία μέχρι τον θάνατό του. Όπως η γενναιόδωρη απόφαση του Γιάννη Πάριου να δώσει στον Στράτο το δικό του «Τα πήρες όλα κι έφυγες», σε μουσική Θανάση Πολυκανδριώτη. Όπως η επιμονή του Στράτου εκείνο το μοιραίο πρωινό της 11ης Μαΐου του 1990 να μην πάει στο νοσοκομείο, παρά τις συνεχείς προτροπές όλων στο μαγαζί όπου τραγουδούσε και στο ξενοδοχείο όπου διέμενε. «Αυτοκτόνησε!» είπε αργότερα ο καρδιοχειρουργός Παναγιώτης Σπύρου…
Στο βιβλίο περιλαμβάνεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό: φωτογραφίες του Στράτου, της οικογένειάς του και των δεκάδων συναδέλφων και συνεργατών του, φωτογραφίες από τα καταστήματα όπου τραγούδησε, φωτογραφίες δίσκων του, ντοκουμέντα όπως π.χ. το αποφυλακιστήριό του και το ιστορικό συμβόλαιο που υπέγραψε με τη MINOS. Αλλά και φωτογραφίες από τις προσωπικές στιγμές του με κορυφαία, ίσως, εκείνη όπου ο Τόλης Βοσκόπουλος φτιάχνει με σεβασμό και χάρη τη γραβάτα του αθάνατου Σαλονικιού.
Στράτος Διονυσίου
Βάρδος λαϊκός & Σαλονικιός / Επίσημη βιογραφία
Κώστας Μπαλαχούτης
Εκδόσεις Μένανδρος
296 σελ.
ISBN 978-618-5447-09-0
Τιμή €18,00
Θανάσης Αντωνίου, δημοσιογράφος
https://diastixo.gr/kritikes/diafora/17856-stratos-dionisiou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου