ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 4ο
Méditerranée του Jean-Daniel Pollet, 1963
Γράφει ο Γρηγόρης Ρέντης
Το φιλμικό ποίημα του 1963 επιχειρεί να μοιραστεί με τον θεατή το πορτραίτο της Μεσογείου, μία προσπάθεια που αν και φαντάζει μάταιη ακόμη και αλαζονική, καταλήγει απόλυτα επιτυχής. Δεν είναι η έξυπνη επιλογή των πλάνων που σε κάνει να νιώθεις παρόν αλλά η επανάληψη, παρόμοια με αυτή που συναντάς στον Resnais και το Last Year at Marienbad (1961), η λιτότητα των εικόνων, η μονοτονία της φωνής του voice-over, η ναρκωτική κίνηση από και προς τα ίδια σημεία. Τα τράβελλιν του Pollet ξεκινάνε από κάποια ακτή της Τυνησίας για να καταλήξουν σε ένα γλέντι στην Κρήτη. Μεταφέρονται από την ομίχλη γύρω από τον ναό του Απόλλωνα στις Βάσσες σε μία ταυρομαχία στην Ισπανία. Είναι ακριβώς επειδή αδιαφορεί να απαθανατίσει το όλο, η αιτία που το καταφέρνει. Η δουλειά του Pollet, ως σύνολο αλλά και ατομικά, είναι πάντα απρόβλεπτη και φρέσκια σε σημείο που έκανε τους κριτικούς του Cahiers du Cinema να τις τιτλοφορήσουν u.f.o. (unindentified filmic object). Είναι αυτή η πλαστικότητα, η σημασία της εικόνας και της επανάληψης της που καθιστούν τις ταινίες του μακριά από την κατηγοριοποίηση ως ταινίες τεκμηρίωσης ή μυθοπλασίας. Ο Pollet λειτουργεί μουσικά, λυρικά και μιλάει για το θέμα πάντα με μεταφορές. Η Μεσόγειος δεν είναι μία ταινία που μπορεί να περιγραφεί σωστά ακριβώς γιατί η γλώσσα της είναι αυτή των εικόνων. Είναι μία ταινία που βιώνεται όπως βιώνεται μία μυστική τελετουργία.
Το 1963, όταν η 42λεπτη ταινία προβλήθηκε στη Γαλλία ο Godard έγραψε: "Η ταινία του Pollet [..] ανακαλύπτει τον χώρο που μόνο το σινεμά μπορεί να μετατρέψει σε χαμένο χρόνο… ή μάλλον το αντίθετο… γιατί οι εικόνες είναι απαλές, στρογγυλές και αφημένες στην οθόνη σαν βότσαλα στην παραλία. Μετά, όπως ένα κύμα, κάθε αλλαγή εντυπωσιάζει και ακουμπάει τη λέξη μνήμη, τη λέξη ευτυχία, τη λέξη γυναίκα, τη λέξη ουρανός." Η Μεσόγειος καταλήγει να ακουμπήσει την αιωνιότητα. Κοιτώντας το τέλος κατάματα στα τελευταία 6-7 πλανά βιώνεις μία αποκάλυψη μυσταγωγική, αργή σαν θάνατος που ξέρεις ότι έρχεται αλλά δεν μπορείς να αποφύγεις. Και αυτά τα αργά 42 λεπτά κόβονται απότομα, σαν το νήμα του τερματισμού που και να το ξαναενώσεις δεν θα βρει ποτέ την ταυτότητα που κάποτε κρατούσε. Κι όμως, ακόμα κι έτσι, βγαίνεις χαρούμενος κι ευγνώμων που έζησες, που πέρασες μέσα από την ιστορία και κατάφερες ακόμα ένα πάτημα σε εδάφη που υπήρξαν πολύ πριν από σένα.
21 Ιανουαρίου 2010
Ο Γρηγόρης Ρέντης ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως σκηνοθέτης στη διαφήμιση και τον κινηματογράφο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου