Αποσπάσματα από την ομιλία της 30.06.2024, στο κοσμικό Κέντρο "Χαλκιάς Παλλάς" για τον δάσκαλο Ηλία Δρόσο.

Αποσπάσματα από την ομιλία  της 30.06.2024, στο κοσμικό Κέντρο "Χαλκιάς Παλλάς" για τον δάσκαλο Ηλία Δρόσο.

..............................................................................................................

Το προφορικό λογοτεχνικό έργο του αείμνηστου δάσκαλου Ηλία Δρόσου είναι ελάχιστα γνωστό στην Ελλάδα μας, και τούτο είναι φυσικό, μιας και για 4-5 δεκαετίες  ήμασταν αποκλεισμένοι  δίχως να έχουμε τη δυνατότητα μιας άμεσης επικοινωνίας του εθνικού πλούτου, των νοημάτων και της περιγραφικής τελειότητας των ένδοξων ελληνικών γραμμάτων.

Ο αείμνηστος δάσκαλος ήταν διαμορφωτής της μετάδοσης της ελληνικής γλώσσας και του Ελληνικού πολιτισμού, ξεκινώντας από τον αρχαίο κόσμο.  Χρωστάμε πολλά  στον εν λόγω δάσκαλο και σε όλους εκείνους που θυσιάστηκαν για  να κρατήσουμε και να διατηρήσουμε  ζωντανή  την γλώσσα της μάνας μας και την πλούσια Ηπειρωτική  ομιλητική.

Αυτό που παρατήρησα  πιο πολύ στο σπίτι του δάσκαλου Ηλία Δρόσου ήταν η βιβλιοθήκη και τα τόσα και τόσα λογοτεχνικά βιβλία σχεδόν από όλη την παγκόσμια λογοτεχνία. Από το σπίτι αυτό βγήκαν τρεις δάσκαλοι ο Βασίλης, ο Δημήτρης και ο Ηλίας.

Την εν λόγω λογοτεχνική βιβλιοθήκη την βρήκα και στο σπίτι του αείμνηστου δάσκαλου Γιάννη, όπου είχε διαμορφώσει τον χαρακτήρα του ο ήρωας Λευτέρης Ταλλιός  και τόσοι και τόσοι άλλοι δάσκαλοι που βγήκανε από αυτό το σπίτι  και σε αρκετά σπίτια άλλων δασκάλων. 

Ο δάσκαλος έκανε τι έκανε και δεν ξεχνούσε ποτέ να μιλήσει για τον παπά Χρήστο και τον πρώτο δάσκαλο του χωριού, τον αείμνηστο Ανδρέα Κέσκο.

Ο δάσκαλος ήταν ο πρώτος που μου μίλησε για την κορίτα του Ηλία Λιάσκου, για την μάχη του Μαραθώνα, για τους τριακόσιους του Λεωνίδα  των Θερμοπυλών, για την Ναυμαχία της Σαλαμίνας, για τα στρατεύματα του Πύρρου, την Ξύλινη γέφυρα του Βρυωνίου  που περιγράφει ο Πολύβιος και  το όνομα της  Μονοβύζας.  Δεν θα ξεχάσω ποτέ, που μια φορά, μου την «στήσανε» όλοι μαζί και ο δάσκαλος καθότανε λίγο πιο πέρα. Με ρωτάει, αν θυμάμαι καλά, ο Ηλία Τσούρας, δάσκαλε, μου είπε, ρώτησα πολλούς δασκάλους αλλά δεν έλαβα καμιά απάντηση. Θέλω να ρωτήσω κι εσένα  σαν ο πιο μικρός της παρέας. - Τι ήταν η Μονοβύζα και σε ποια εποχή έζησε; Αιφνιδιάστηκα  με την ερώτηση κάποιου απλού ανθρώπου που διψούσε τόσο πολύ για γράμματα. Δεν θυμάμαι αν έδωσα σωστή απάντηση, άλλα για να φτάσω στην Μονοβύζα,  έκανα μια εκτεταμένη περίληψη ξεκινώντας από  την  ναυμαχία των Κορινθίων, που υποστήριζαν το Δυρράχιο με τους Κερκυραίους στα ανοιχτά της Ηγουμενίτσας.  Ο δάσκαλος Ηλίας που κρυφάκουγε λίγο πιο πέρα χαμογέλασε και του είπε: Σε κάλυψε η απάντηση;  Έτσι τους θέλω εγώ τους μαθητές μου.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του δάσκαλου, όταν  εκλέχτηκα πρόεδρος της εκτελεστικής Επιτροπής. Καλά έκανες, μου είπε, και άφησες την θέση σε άλλον. Εσύ έχεις άλλο έργο να κάνεις και δεν θα πρέπει να ασχοληθείς με χωρισιές και φράχτες.

Φορές - φορές μαζευόμασταν τα απόβραδα σε μια μικρή ραχούλα  και μιλούσαμε για τα γεγονότα και την πτώση του τοίχου του Βερολίνου.  Αναφέραμε για πρώτη φορά όχι μόνο τον Εθνικό απελευθερωτικό αγώνα κατά των ξένων κατακτητών, αλλά και τα ένδοξα ονόματα των ηρώων του 1821 και του 1940 που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία.  

Όσες φορές βρισκόμασταν στην μικρή πλατεία του χωριού με φόντο  την λιμνοθάλασσα και την Κέρκυρα  αφού γεμίζαμε τους πνεύμονες με το πράσινο του κάμπου του Βούρκου και τον καθαρό αέρα της γενέτειρας,  ο δάσκαλος μας μιλούσε για τους μύθους του τόπου μας:  «Έβγα μάνα θάλασσα και αδελφή μου Μπίστρισσα» ,   «Φοινίκη Φοινικόπουλο με εννιά χιλιάδες μάρες».

«Τον βλέπεις εκείνον τον ποιητή;», μου έλεγε ο δάσκαλος,  «..είναι αλλού .. πετάει στα σύννεφα και κουβεντιάζει με τα άστρα … Αν γίνεις κάποτε ποιητής, μου έλεγε, τέτοιος ποιητής ..εκ του προχείρου ..δε θέλω να γίνεις….».

Πόσο χρονών είσαι , είπε ο δάσκαλος Ηλίας Δρόσος σε κάποιον άλλο  δάσκαλο ποιητή που του έφερε να αξιολογήσει τα ποιήματά του;

-  55 χρονών είμαι, είπε ο ποιητής.

Εγώ θέλω άλλα τόσα να τα συντάξω, του είπε. 

Χρησιμοποιούσε συχνά  μια  ιδιόμορφη λέξη: τανίσματα. 

Μας μιλούσε πότε για την Αμμόχωστο και πότε για τον Πούσκιν, πότε για τον Λόρκα, πότε για τον  Νόιμαν (Τσέχος ), πότε για τον Μαγιακόβσκι, τον Μπουκόβσκι,  τον Ντοστογέφσκι, και πότε για τον Χικμέτ, τον Ντριτέρο Αγκόλλι και τον Κανταρέ.

Ο δάσκαλος ήταν αγαπητός από μικρούς και μεγάλους.

Όσες φορές έριχνε κάποιο ποτήρι τσίπουρο, κοιτούσε προς την ανατολή και ξεκινούσε τις απαγγελίες:

Αν δεν με βρείτε σε αυτήν εδώ την θέση ψάξτε αλλού. Εγώ κάπου θα σταθώ, να σας περιμένω.  (Ουίτμαν).

Ο Μπελογιάννης μας έμαθε μια άλλη φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.

Με ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία. Με ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει. Γιάννης Ρίτσος. (Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο).

Μες στον βαθύ ουρανό, κάθε βουνό και η υπογραφή του. «Εκ του πλησίον». Οδυσσέας Ελύτης.

Ο δάσκαλος ήταν ένα εμβατήριο μιας πλούσιας σοδιάς. Ανάμεσα τρεις θάλασσες, κάστρο θεμελιωμένο.  (λαϊκό)

Έλεγε ανεπιφύλακτα τα θετικά, αλλά έκανε πάντα και καλαμπούρια με τους στίχους των τοπικών μας ποιητών, ειρωνευόταν τις βασικές θέσεις άλλων ποιητών για τα στημένα στερεότυπα ποιήματα  για το Κόμμα, την περιφρόνηση των κουλιάκων, για τους έχοντες και μη έχοντες, για τον πόλεμο της Τάξης, την θρησκεία κ.α.:

«Το Κόμμα έκοψε τον καιρό στα δύο. Από εκεί η νύχτα, από εδώ η μέρα» !!!

«Μας έκανε νύφη αυτό το κόμμα, την μπέσα εκεί την δώσαμε». !!!

«Δεν θα έρθει ποτέ η εποχή σας π……»   στιγματίζοντας την αξιοπρέπεια κάθε απλού πολίτη και την πίστη.

Ο δάσκαλος Ηλίας Δρόσος γνώριζε και υμνούσε επίσης και την αλβανική γλώσσα και τον Αλβανικό πολιτισμό.

Lumja ti moj Korçe,o lule

qe i le pas shoqet e tua

si trimi në ballë u sule

ta paçim për jetë hua.   (Naim Frasheri).

Nata shkon shaluar në  kurriz te maleve. (Fatos Arapi).

Çtu thoshje ti fëmijeve

para atij globi të vjetër të shkolles

me detet e malet e shuara, çtu thoshje. (Agim Mato,  për Lefter Talon)

Το προφορικό έργο του δάσκαλου Ηλία Δρόσου είναι τεράστιο σε ποσότητα, σε ποιότητα και πολυμορφία.

Ο δάσκαλος διαμόρφωσε την δική του προσωπικότητα δείχνοντας το ενδιαφέρον του και μια ελαφριά προτίμηση  στην Σαπφώ, στον Όμηρο, στον Θουκυδίδη, στον Ξενοφώντα, στους τραγωδούς, στην σάτιρα του Αριστοφάνη, στους φιλόσοφους,  στον Βολταίρο, στο Νίτσε και στις προφητείες του Πατροκοσμά του Αιτωλού.

Διαφαίνεται ένας αντίλαλος ψυχικής δύναμης που έψαχνε τον δικό του δρόμο, στη Δίβρη, στο Βρυώνι και οπουδήποτε υπηρέτησε το καθήκον του εκπαιδευτικού,  ξεφεύγοντας από την στενή προσωπική του σφαίρα, καταπιάνονταν με θέματα γενικότερου κοινωνικού ενδιαφέροντος που λίγοι τον καταλάβαιναν.

Ο δάσκαλος Ηλίας Δρόσος δεν μας άφησε καμιά παρακαταθήκη γραπτού λόγου, αλλά  στην μνήμη και στην ψυχή μας παραμένει ένας αστείρευτος θησαυρός προφορικού λόγου που εμείς, σαν μαθητές και απόστολοί του, θα πρέπει να  μεταλαμπαδεύσουμε παντού τα λεγόμενά του,  για να φωτίσει λίγο περισσότερο και καλύτερα ο κόσμος όλος. 

Οι περιγραφές του είχαν σαν ζωντανή βάση προσωπικές εντυπώσεις, είχε μια περιγραφική ικανότητα που καλλιεργήθηκε και αναπτύχθηκε και από την μελέτη  των Αρχαίων Ελλήνων ποιητών.

Ήταν απόλυτος, σίγουρος για τα ιδανικά του, τον άνθρωπο ήρωα, τον υψηλό προορισμό της κοινωνίας και την αιώνια πίστη και αγάπη.

Κατά κάποιο τρόπο, οι πράξεις του θυμίζουν την απόφαση του τότε υπουργού εξωτερικών της Ρωσίας  Ιωάννη Καποδίστρια που διόρισε τον νεαρό  τότε μαθητή του Πούσκιν, μετά την αποφοίτησή του, λέγοντας ότι: «Αυτός ο μαθητής από πολύ νωρίς παρουσίασε μια ασυνήθιστη μεγαλοφυΐα».  Ας γίνομε για λίγο όλοι μαθητές του.

Βασίλης Παππάς