Τετάρτη 24 Ιουλίου 2024

«Τα Πορτοκάλια της Επιδαύρου – Το Πολίτευμα της Επιδαύρου» του Θοδωρή Γκόνη

 


Εις το ταπεινόν χωρίον Πιάδα, παρά την Αρχαίαν Επίδαυρον, έγινεν η πρώτη Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων. Αι εργασίαι της ήρχησαν την 20ήν Δεκεμβρίου 1821. Από όλην την επαναστατημένην Ελλάδα είχον έλθει αντιπρόσωποι, οι οποίοι ελέγοντο «παραστάται».

Η συνάθροισις αυτή τόσων εκλεκτών πατριωτών από όλην την Ελλάδα πρώτην φοράν μετά τόσους αιώνες δουλείας, επροκάλει βαθύ το αίσθημα συγκινήσεως. Δάκρυα χαράς έρρεον εκ των οφθαλμών πάντων, ανταλλάσσοντο δε χαρμόσυνοι ασπασμοί ως την ημέρα της Αναστάσεως. Και πράγματι ημέρα Αναστάσεως ήτο.

Δεν είναι ακριβώς γνωστός ο τόπος της συγκεντρώσεως. Αλλ’ επειδή εις το μικρόν χωρίον δεν υπήρχεν οίκημα κατάλληλον να περιλάβει τόσα άτομα, δυνάμεθα να συμπεράνωμεν, ότι η συνεδρίασις εγίνετο εντός ναού τινος ή εν υπαίθρω, κατά το αρχαίον σύστημα.

Δεν είναι ακριβώς γνωστός ο τόπος της συγκεντρώσεως, δεν είναι, μας λέγουν με ένα στόμα και ο Νικόλαος Δραγούμης και ο Παπαρρηγόπουλος, ο Φωτάκος, ο Θωμάς Γκόρντον, ο Σπυρίδων Τρικούπης ως και αυτός, αυτός ακόμα ο Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, που τους μελετά και τους συνοψίζει.

Εγώ όμως γνωρίζω τον τόπο και το σημείο όπου συγκεντρώθηκαν οι παραστάται. Γνωρίζω πού ακριβώς. Είναι το περβόλι, είναι ο πορτοκαλεώνας με τα σαγκουίνια του γιατρού Καβουρίνου, τα σαγκουίνια, τα κατακόκκινα, τα αιματόσαρκα, τα αιματώδη. Με το χρώμα, με το αίμα τους δείχνουν, υπογράφουν και σφραγίζουν το σημείο και τον τόπο, γιατί ό,τι υπογράφεται με αίμα είναι και οριστικό και αληθινό.

Εκεί λοιπόν οι πληρεξούσιοι συναντήθηκαν, εκεί ήταν, εκεί είναι. Στο περβόλι με τα σαγκουίνια του γιατρού Καβουρίνου. Εκεί το αίμα έγινε ένα με τον καρπό. Στον τόπο των θαυμάτων, στην Επίδαυρο. Ιδού και ο όρκος τους.

ΔΙΑΒΑΖΩ:
«Ορκίζομαι εις το όνομα της Τρισυποστάτου Θεότητος και εις το σεβαστόν όνομα της Πατρίδος να συσκεπτόμεθα εν ειλικρινεία, καθαρά και αδελφική αγάπη, αδιαφορούντες περί των προσωπικών συμφερόντων μας και φροντίζοντες μόνον περί του κοινού της Ελλάδος συμφέροντος».

Οι αντιπρόσωποι του Έθνους, όταν συνήλθαν δεν είχαν καμία καθαρή ιδέα για το πολίτευμα, με το οποίο θα διοικούνταν, όλοι επιθυμούσαν να τους κυβερνήσει ένας βασιλιάς, αλλά ως την ανεύρεση και την εκλογή του, ποιος θα κυβερνούσε τον τόπο; Την κατάσταση έσωσε ένας Ιταλός εξόριστος, ο Βιντσέντζο Γκαλίνα, έμπορος από τη Ραβένα, ελευθεροτέκτονας και καρμπονάρος που αυτοσυστήθηκε ως νομικός, φίλος του λόρδου Μπάιρον, που εμπνευσμένος από τις φιλελεύθερες ιδέες του αυτοσχεδιάζει το πρώτο ελληνικό σύνταγμα, που δέχτηκαν πρόθυμα οι πληρεξούσιοι γιατί καθιέρωνε την τόσο αρεστή στους Έλληνες ισότητα των πολιτών εμπρός στους νόμους και στα αξιώματα.

Πρόεδρος της Συνελεύσεως εξελέγη ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ευθύς, λοιπόν, εξαρχής η συνέλευσις εψήφισε το πρώτον Σύνταγμα της Ελλάδος. Η ακόλουθος εισαγωγή του είναι υπέροχος.

ΔΙΑΒΑΖΩ:
«Εν ονόματι της Αγίας και Αδιαιρέτου Τριάδος το Ελληνικόν Έθνος το υπό την φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενο να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διά των νομίμων Παραστατών του εις Εθνικήν συνηγμένων Συνέλευσιν, ενώπιον Θεού και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν.

»Εν Επιδαύρω τη 1η Ιανουαρίου 1822».

Εν Επιδαύρω, στα μέρη εκείνα στα μεγάλα, στα ανοιχτά περβόλια δούλευαν οι δικοί μου άνθρωποι, κι όταν επέστρεφαν στο σπίτι έφερναν μαζί με τον κόπο και τα απόκρυφα ευαγγέλια του τόπου εκείνου, τις ιστορίες του. Είχαν τον τρόπο τους να αφηγούνται τις ιστορίες τις παλιές μαζί με τις νεότερες, αυτές που ζούσαν αυτοί οι ίδιοι με τον ιδρώτα του προσώπου τους, με το βάρος στη πλάτη τους… έτσι, μέχρι να το ανεβάσω στην πλάτη μου έλεγαν, μετά πάει μονάχο του, μονάχες τους ήρθαν και έρχονται ακόμα ως τις μέρες μας οι ιστορίες και μας βρίσκουν όλους μας.

ΔΙΑΒΑΖΩ:
Την 1 Ιανουαρίου 1822 η συνέλευση ψηφίζει το «Προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος» κατά το υπόδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, οι οποίες μετά την ανεξαρτησία τους θεωρούνταν στην Ευρώπη πρότυπο ευνομούμενης χώρας, ένα είδος επίγειου παραδείσου

Εγώ όλα αυτά τα είχα διαβάσει, τα ήξερα, τα γνώριζα από τα μικρά μου νύχια, τα είχα στερηθεί, τα είχα επιθυμήσει, τα περίμενα πώς και πώς, τα είχα φάει με τις φλούδες τους.

ΔΙΑΒΑΖΩ:
«Ο “Οργανικός Νόμος” δέχεται ως επίσημη θρησκεία την “Ανατολικήν Ορθόδοξον Του Χριστού εκκλησίαν”, αλλ’ ανέχεται κάθε άλλη θρησκεία και επιτρέπει την ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τελετών.

»Πας Έλλην άνευ διακρίσεως καταγωγής ή περιουσίας εκηρύσσετο εκλέξιμος εις όλα τα υπουργήματα.

»Ουδείς πολίτης ηδύνατο να μένει εν φυλακή υπέρ τας 24 ώρας χωρίς να πληροφορηθεί περί των αιτιών της κρατήσεώς του, ούτε υπέρ τας τρεις ημέρας χωρίς να αχθεί εις δίκην.

»Απαγορεύει τις αγοραπωλησίες των σκλάβων σε όλη την Επικράτεια και τους κηρύσσει ελεύθερους. Τα βασανιστήρια καταργούνται διαπαντός, καθώς και η ποινή της δημεύσεως.

»Αποφασίζει να σταλεί επιτροπή στη Γερμανία για να εξασφαλίσουν βοηθήματα για τον αγώνα.

»Γίνονται δεκτά τα σχέδια για τον στρατιωτικό οργανισμό που υποβάλλει ο Κολοκοτρώνης, αλλ’ οι αντιπρόσωποι της Πελοποννήσου υποχρεώνουν αυτόν και τον Αναγνώστη Δεληγιάννη ν’ αναλάβουν να συμβιβάσουν τις μεταξύ τους διαφορές και να καταπραΰνουν τις διενέξεις και των οπαδών τους στην επαρχία της Καρύταινας, οι οποίες ήταν η πέτρα του σκανδάλου στην Πελοπόννησο.

»Η εθνοσυνέλευση, προβαίνοντας στη σύνταξη της πολιτείας διακρίνει, όπως τα σύγχρονα συντάγματα, τρεις εξουσίες: τη βουλευτική, την εκτελεστική και τη δικαστική».

Όλα αυτά γίνονται εκεί, στο περιβόλι, στον πορτοκαλεώνα με τα σαγκουίνια, τον Ιανουάριο του 1822, τότε, εκεί, σήμερα, πάντα, με παγωμένα δάχτυλα μέσα στο χειμώνα όλα αυτά έρχονταν και έφευγαν μαζί με τους δικούς μας, μαζί με τα πορτοκάλια του γιατρού Καβουρίνου, αυτά που γυρνούσε και τα μοίραζε στα δημοτικά σχολεία της περιοχής μας με ένα παμπάλαιο φορτηγό Τζέιμς στρατιωτικό, γεμάτο κατακόκκινα σαγκουίνια.

Που όταν τα άνοιγες, όταν τα έκοβες, έσταζαν ιστορίες μέσα στα σχολικά μας βιβλία, αυτά τα ίδια σαγκουίνια που εξακολουθεί ως και σήμερα να μου στέλνει ο φίλος μου ο Θανάσης με το καλαθάκι το μικρό και το σημείωμα δεμένο στο χεράκι του σφιχτά σφιχτά, όπως και τότε που κλέβαμε από άλλα περβόλια περνώντας φράχτες, κρυφά από σκυλιά κι ανθρώπους, πότε αρματολοί και πότε κλέφτες.

ΔΙΑΒΑΖΩ:
«Η Εθνική συνέλευση ορίζει ακόμη το κυανούν και το λευκόν ως χρώματα των σημαιών της ξηράς και της θαλάσσης – εγώ προτιμούσα πάντοτε της ξηράς.

»Η σημαία των Φιλικών με τις τρεις οριζόντιες σειρές από κόκκινο, μαύρο και άσπρο με τον ζωγραφισμένο φοίνικα και τον χρυσό σταυρό δεν καθιερώθηκε ως εθνική, γιατί για τις ευρωπαϊκές αυλές θεωρούνταν σύμβολο ύποπτο μυστικής εταιρίας. Η μυστική κατάργηση της σημαίας των Φιλικών ήταν και μια συνέπεια της πολιτικής ήττας τους, και μάλιστα του Δημητρίου Υψηλάντη. Πραγματικά οι παλιοί αρχηγοί των Φιλικών με το τέλος του χρόνου είχαν παραμεριστεί.

»Έτσι, η ηγεσία της Ελληνικής επαναστάσεως που ξεκίνησε με την πρωτοβουλία των αστών, εμπόρων και λογίων του εξωτερικού, με έναυσμα δηλαδή απ’ έξω, όπως άλλωστε και με όλα τα βαλκανικά έθνη, γρήγορα πέρασε στα χέρια των προκρίτων-πολιτικών της Νότιας Ελλάδας, και μάλιστα των φιλόδοξων και δυνατών της Πελοποννήσου».

Παντού και πάντα λοιπόν οι Μωραΐτες, οι Πελοποννήσιοι, από τότε και πάντα – εις τους αιώνες των αιώνων και οι Βόρειοι να παραπονιούνται και να διαμαρτύρονται για το γήπεδο.

 

Κείμενο του Θοδωρή Γκόνη, που ερμήνευσε ο ίδιος στην Τριήμερη Πλατφόρμα Δράσεως του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά και του Φεστιβάλ Αθηνών, με τίτλο: Τι οφείλουμε στη Δημοκρατία, στην Εθνική βιβλιοθήκη – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε σκηνοθεσία του Νίκου Διαμαντή.

https://diastixo.gr/epikaira/mikri-perioxi/22815-ta-portokalia-tis-epidaurou


https://diastixo.gr


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου