ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, καταστατική μορφή ύπαρξης του σύγχρονου κόσμου είναι το εθνικό κράτος. Από το 1789 και μετά η μοναδική καθολική μορφή με την οποία υπάρχουμε στον σύγχρονο κόσμο είναι το εθνικό κράτος. Την επαύριον της Γαλλικής Επανάστασης, λοιπόν, φτιάχτηκε το κράτος μοντέλο, η Γαλλία, και αυτό ακολούθησαν όλοι σε όλον τον κόσμο και αυτό είναι το διακύβευμα της σημερινής μας συζήτησης.
Επιτρέψτε μου να πω ότι ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζονται τα εθνικά κράτη είναι πανομοιότυπος. Για να φτιάξεις εθνικός κράτος, θέλεις φιλολόγους, ιστορικούς, πολεμιστές και διπλωμάτες.
Φιλολόγους, πρώτα απ’ όλα. Εμείς είμαστε το παράδειγμα. Το 1824 ένας Έλληνας στο Άμστερνταμ, εν μέσω της ελληνικής επανάστασης, θεωρεί ότι πρέπει να φτιάξουμε μια νέα ελληνική γλώσσα, ο Αδαμάντιος Κοραής, διότι χωρίς τη νέα ελληνική γλώσσα δεν θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να γίνουμε κοινωνοί των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης. Φτιάχνει κατεπειγόντως μια γλώσσα, με συντακτικό, γραμματική και λεξιλόγιο.
Την ίδια εποχή, τέσσερα χρόνια μετά, δυο Βούλγαροι φιλόλογοι, που μιλούν άπταιστα ελληνικά, ο ένας από τη Σμύρνη και ο άλλος στη Σόφια, αλληλογραφούν στα ελληνικά για το πώς θα είναι η νέα βουλγαρική γλώσσα. Η βουλγαρική γλώσσα είναι η πιο παλιά σλαβική γλώσσα, όπως ξέρετε, και λένε να έχει μέχρι τριάντα δυο γράμματα το αλφάβητο, όχι είκοσι οκτώ και ο Κοραής είπε αυτόν τον κανόνα να τον ενσωματώσουμε ή όχι. Και φτιάχτηκε η βουλγαρική γλώσσα.
Το 1850 οι Σέρβοι και οι Κροάτες φιλόλογοι και συγγραφείς συναντιόνται στη Βιέννη και κατά πολιτική επιλογή, επειδή θέλουν να ενωθούν οι δυο χώρες, κατασκευάζουν μια καινούργια γλώσσα, τα σερβοκροατικά. Ολόιδια γλώσσα, γραμμένη με δυο διαφορετικά αλφάβητα. Λατινικό οι Κροάτες και κυριλλικό οι Σέρβοι. Ίδια γλώσσα, αυτή που μιλούν σήμερα στη Σερβία, στην Κροατία, στη Βοσνία και στο Μαυροβούνιο.
Άρα, η γλώσσα έχει βάρος. Και στο γλωσσικό ζήτημα το οποίο τίθεται με τόση έμφαση από τη Νέα Δημοκρατία –και έκανε ένα ατόπημα ο κ. Χατζηδάκης- υπήρχε ένα θέμα. Βουλγαρική γλώσσα έχουμε, σερβοκροατικά έχουμε, αλβανικά βεβαίως, που είναι ιστορική γλώσσα, ρουμανικά με λατινικό αλφάβητο, γιατί θεωρούν τους εαυτούς αρχαίους Ρωμαίους.
Υπήρχε ένα θέμα. Αυτή η γλώσσα που μιλούν οι Σλαβομακεδόνες είναι βουλγαρικά ή είναι σλαβομακεδονικό ιδίωμα; Εκατόν πενήντα χρόνια η πάγια θέση της Ελλάδας είναι ότι δεν είναι βουλγαρικά και είναι σλαβομακεδονική γλώσσα. Γιατί; Γιατί
οτιδήποτε άλλο θεωρείτο ότι ήταν προέκταση. Άρα, είναι η γλώσσα. Το ένα θέμα, λοιπόν, είναι αυτό.
Τούτου δοθέντος, λόγω της πάγιας θέσης μας, η σλαβομακεδονική γλώσσα δεν τέθηκε ποτέ στη διαπραγμάτευση από την Ελλάδα, γιατί επί εκατόν πενήντα χρόνια υποστηρίζαμε ότι είναι ιδιαίτερη γλώσσα.
Ιστορικούς χρειαζόμαστε, για να φτιάξουμε ένα κράτος. Διότι, για να φτιάξεις ένα κράτος και να το διεκδικήσεις, πρέπει να φτιάξεις ένα ιστορικό αφήγημα: τη συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ο Παπαρρηγόπουλος κ.λπ. Όλοι οι γείτονές μας έκαναν αφηγήματα. Οι γείτονες που συζητάμε το παράκαναν. Ενώ ήρθαν τον όγδοο αιώνα, έφτιαξαν ένα ιστορικό αφήγημα που μας πάει στον Βουκεφάλα και στο Μέγα Αλέξανδρο.
Δικαίως, λοιπόν, η Ελλάδα λέει «παιδιά, εντάξει, να δεχθούμε ότι όλα τα ιστορικά αφηγήματα έχουν προβλήματα, αλλά εσείς το παρακάνατε.». Δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Πάνε και οι ιστορικοί.
Το τρίτο πράγμα που χρειάζεσαι είναι σύνορα. Πού θα τραβήξω τη γραμμή του εθνικού κράτους; Συνήθως το έλυνε ο πόλεμος. Πριν όμως από τον πόλεμο, όλοι έφτιαξαν μεγάλους χάρτες. Μεγάλη Βουλγαρία, Μεγάλη Αλβανία, Μεγάλη Ελλάδα, Μεγάλη Σερβία με κατιτίς παραπάνω. Η Σία Αναγνωστοπούλου είπε, όμως, κάτι πολύ σοβαρό: «Αυτά
λύθηκαν, όπως λύθηκαν, με πολέμους, με διπλωματία, με, με κλπ., με διεθνείς συνθήκες και οποιοσδήποτε βάζει θέμα αναθεωρητισμού είναι εκτός τόπου και χρόνου.
Έχουν μια σημασία όμως τα σύνορα, διότι δεν είναι μόνο να οριοθετήσω τα σύνορα. Είναι και να πω εάν έχω μειονότητες εκτός συνόρων. Αλυτρωτισμός, δηλαδή. Γι’ αυτό και ήταν σωστή η ελληνική θέση ότι για να σας αναγνωρίσουμε, δεν θέλουμε καμιά αλυτρωτική αναφορά σε μειονότητες εκτός συνόρων σας.
Ανακεφαλαιώνω μέχρι στιγμής. Γλώσσα, ιστορικό αφήγημα, σύνορα και ύπαρξη μειονοτήτων. Η Ελλάδα, αφού διαλύεται η Γιουγκοσλαβία, η Σοβιετική Ένωση –επαναλαμβάνω, έχουν διαλυθεί όλα, έμεινε μόνο το εθνικό κράτος, διακόσια κράτη είναι ο κόσμος- σωστά έβαλε τρία θέματα:
Πρώτον, την ιστορία. Το αφήγημα πρέπει να έχει όρια. Δεν μπορεί να θίγει την αρχαία ελληνική ιστορία.
Δεύτερον, δεν μπορεί να αναγνωρίζεται η ύπαρξη μειονοτήτων εκτός συνόρων σας, που εγείρει θέματα αλυτρωτισμού. Σωστή θέση. Άρα, στο Σύνταγμά σας που έχετε τρία αμφιλεγόμενα άρθρα να τα πούμε.
Και τρίτο θέμα, σύνθετη ονομασία. Δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε εντελώς το «Μακεδονία». Δεν υπήρξε ποτέ αυτή η θέση. Να είναι σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό. Αυτές ήταν οι πάγιες ελληνικές θέσεις.
Η Νέα Δημοκρατία κάνει λάθος να λέει ότι στις θέσεις της διαπραγμάτευσης υπήρχε η γλώσσα. Ποτέ δεν υπήρξε η γλώσσα στο πακέτο διαπραγμάτευσης, ακριβώς επειδή υπήρχε μια σιωπηλή αποδοχή και πάγια θέση των εκατόν πενήντα χρόνων ότι η σλαβομακεδονική γλώσσα είναι υπαρκτή. Και δεν θέλουμε να γίνει βουλγάρικη. Και εκπλήσσομαι που ο κ. Μπαμπινιώτης, ένας τόσο έγκυρος επιστήμονας, μας λέει το αυτονόητο: Ότι είναι βουλγαροσέρβικα.
Σλαβική γλώσσα είναι προφανώς, νοτιοανατολικής συνάφειας, όπως λέει και η Ιστορία των βαλκανικών γλωσσών της Οξφόρδης, πιο συγγενική με τη βουλγάρικη. Δεν χαρακτηρίζονται με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Για να υπεκφύγει αυτό το γνωστό θέμα ο κ. Χατζηδάκης μας είπε να την πούμε βορειομακεδονική.
Τελειώνουμε από το γλωσσικό ζήτημα και μπαίνουμε στο τελευταίο κομμάτι, της ύπαρξης εθνικών κρατών. Για να υπάρξει ένα εθνικό κράτος, πρέπει να το αναγνωρίσει η εκάστοτε διεθνής κοινότητα: μεγάλες δυνάμεις, μικρές δυνάμεις, διεθνείς οργανισμοί, διεθνείς θεσμοί. Και να πούνε «υπάρχετε».
Και εκεί, στο θέμα αυτό, επιτρέψτε μου να πω ότι τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια με σωστές ελληνικές θέσεις, επαναλαμβάνω, διαπραγματευόμαστε αυτό το θέμα. Και το ερώτημα είναι: Γιατί δεν επιλύεται.
Η γνώμη μου είναι πάρα πολύ απλή. Είχαμε μια ευκαιρία όταν οι δύο πολιτικές ηγεσίες, Μητσοτάκης και Γκλιγκόροφ, ήταν έτοιμοι να συζητήσουν αυτά τα τρία επίμαχα
θέματα και να βρουν λύση. Μετά, η άλλη πλευρά δεν έκανε καμία υποχώρηση. Δίνω απόλυτο άλλοθι στο ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να υποχωρήσει. Διότι και στο θέμα του ιστορικού αφηγήματος γεμίζανε αγάλματα και Βουκεφάλες και στο θέμα του αλυτρωτισμού δεν συζητούσαν να αλλάξουν το Σύνταγμά τους και στο θέμα της σύνθετης ονομασίας ήταν αρκετά.
Τι άλλαξε σήμερα; Δύο πράγματα άλλαξαν: Πρώτον, η γειτονική μας χώρα απαλλάχθηκε από αυτή την εθνικιστική ηγεσία. Η εθνικιστική ηγεσία είχε και ένα άλλοθι. Έλεγε: «Δεν πειράζει, αφήστε το άλυτο. Αφού μας αναγνωρίζουν διεθνώς οι χώρες, θα αναγκαστούν να υποχωρήσουν». Αυτή ήταν η στρατηγική τους. Και από πέντε είχαν φτάσει στο εκατόν σαράντα εννιά μετά από είκοσι πέντε χρόνια.
Σήμερα, η συγκυρία άλλαξε για δύο λόγους: Πρώτον, άλλαξε η πολιτική ηγεσία από εκεί και έρχεται και λέει: «Είμαι έτοιμη να τα συζητήσω, δεν θέλω τον Βουκεφάλα, μου αρκεί ο όγδοος αιώνας και μετά, δεν θέλω αλυτρωτισμούς, θα αλλάξω το Σύνταγμά μου και παίρνω και μια σύνθετη ονομασία».
Αν ήσασταν Κυβέρνηση, τι θα κάνατε;
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΑΟΓΛΟΥ: Εθνότητα και γλώσσα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Τι θα κάνατε; Συγκυρία απλή. Τι θα κάνατε; Θα κλωτσούσατε την ευκαιρία;
(Θόρυβος από την πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας)
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΣΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: Είπαμε εκατό φορές τι θα κάναμε. Δεν το ακούσατε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Νικόλαος Βούτσης): Σας παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι. Πιο ήρεμος και πιο ήπιος από τον Υπουργό υπάρχει; Αλίμονο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Δεύτερη συγκυρία: Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και όλες τις περιπέτειες, ήταν ο τελευταίος πόλεμος από το 1950 στην Ευρώπη. Καταλάγιασε όλο αυτό μετά το 1992 κλπ. Σήμερα συγκροτείται ένας ενιαίος ευρωπαϊκός βαλκανικός χώρος. Άνοιξε η διαδικασία. Πάμε να μετατρέψουμε τον βαλκανικό χώρο σε έναν ενιαίο ευρωπαϊκό.
(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Νικόλαος Βούτσης): Κύριε Υπουργέ, ένα λεπτό παρακαλώ.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Κλείνω σε ένα λεπτό ακριβώς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Νικόλαος Βούτσης): Ευχαριστώ.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): Αυτή είναι μια πρόκληση για εμάς. Μια πρόκληση για τη χώρα μας. Είναι πρόκληση στην οποία πρέπει να απαντήσουμε. Μόνο θετικά μπορούμε να απαντήσουμε. Ειπώθηκαν όλα τα
επιχειρήματα, νομίζω, οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά: Ένας ενιαίος ευρωπαϊκός χώρος στα Βαλκάνια με ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, εμπορευμάτων, ιδεών, αντιλήψεων.
Σε αυτές τις δύο προκλήσεις δεν μπορούμε παρά να απαντήσουμε μόνο θετικά. Και τα τρία θέματα που αποτελούν την πάγια διπλωματική στρατηγική της χώρας λύθηκαν. Δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Δεν μπορούμε να προσθέσουμε θέματα στο τραπέζι που δεν υπάρχουν.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Νικόλαος Βούτσης): Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Σταθάκη.
[ΣΥΡΙΖΑ Βικτώρια]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου