- Απόστολος Σπυράκης
«…ο νέος κόσμος θα χαρακτηρίζεται από έναν άνευ προηγουμένου συνδυασμό αλληλεξάρτησης και κατακερματισμού: την αλληλεξάρτηση λόγω της έντασης του εμπορίου, τον πολλαπλασιασμό των κινδύνων για την υγεία (από τους οποίους η κρίση του Covid-19 έδωσε μόνο μια γεύση), τη ραγδαία επιδείνωση του κλίματος λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, και σίγουρα τις μεταναστευτικές πιέσεις που θα ενισχυθούν περαιτέρω από τις μελλοντικές κλιματικές κρίσεις· και τον κατακερματισμό ως αποτέλεσμα της αποδυτικοποίησης ενός κόσμου που κάποτε ήταν ενωμένος από την αποικιοκρατική κληρονομιά του, αλλά τώρα βρίσκεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με αυτήν, της αντιπαλότητας μεταξύ Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών για την παγκόσμια ηγεσία και της επιστροφής, στην Ευρώπη, της μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Την τεράστια αντίφαση ανάμεσα στην ανάγκη για διεθνή συλλογική δράση και την αδυναμία συνεργασίας των μεγάλων παικτών της διεθνούς γεωπολιτικής σκακιέρας εξετάζουν οι Νέοι κανόνες του παιχνιδιού. Το βιβλίο των δύο καθηγητών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου (European University Institute), Γιώργου Παπακωνσταντίνου και Jean Pisani- Ferry, είναι καρπός των δέκα θεματικών σεμιναρίων που οργανώθηκαν τον Οκτώβριο του 2022 στη Φλωρεντία, με τη συμμετοχή μερικών από τα καλύτερα μορφωτικά ιδρύματα του κόσμου. Όπως αναφέρουν οι δύο συγγραφείς, «αφετηρία για το βιβλίο αυτό ήταν η κραυγαλέα αναντιστοιχία μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς συλλογικής δράσης. Μια σειρά από πρωτοφανείς και επείγουσες προκλήσεις πολιτικής απαιτούν παγκόσμια συνεργασία όσο ποτέ άλλοτε». Ταυτόχρονα όμως «ποτέ άλλοτε η προθυμία για συνεργασία γύρω από αποδεκτές παγκόσμιες δεσμεύσεις και λύσεις δεν ήταν τόσο αδύναμη».
«Ποτέ άλλοτε η προθυμία για συνεργασία γύρω από αποδεκτές παγκόσμιες δεσμεύσεις και λύσεις δεν ήταν τόσο αδύναμη».
Το τέλος της πανδημίας υποτίθεται ότι θα έκανε τον κόσμο μας σοφότερο, αντ’ αυτού όμως οι φυγόκεντρες τάσεις που αντιτίθενται στην παγκοσμιοποίηση αυξήθηκαν. Στην περίπτωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, φάνηκε κραυγαλέα η αδυναμία των διεθνών οργανισμών να επιβάλουν κυρώσεις στον επιτιθέμενο και να διασφαλίσουν τις οικονομικές κυρώσεις εναντίον του. Οι ζυμώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο ενίσχυσαν μια προϋπάρχουσα άτυπη συνεργασία μεταξύ της λαϊκίστικης ακροδεξιάς και της αριστεράς. Ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό πολιτών στις δυτικές κοινωνίες αντιτίθεται στο άνοιγμα των συνόρων και του εμπορίου πιστεύοντας ότι οι παραδοσιακές αξίες όπως η ειρήνη, η ελευθερία, η προστασία του περιβάλλοντος, η δημόσια υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η οικονομική ασφάλεια δεν είναι τόσο σημαντικά όσο η εθνική κυριαρχία και η διασφάλιση της αλυσίδας εφοδιασμού με την εθνικοποίηση της παραγωγής αγροτικών προϊόντων. Την ίδια στιγμή, ένας άλλος κίνδυνος φαίνεται να διογκώνεται με την πάροδο του χρόνου και αφορά την ευπάθεια του τραπεζικού συστήματος, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των σύγχρονων οικονομιών και βασίζεται σε μια ψηφιοποίηση γιγαντιαίων διαστάσεων, η οποία είναι εξαιρετικά ευάλωτη στις κυβερνοεπιθέσεις. Επιπλέον, τα επίσημα νομίσματα απειλούνται από την εμφάνιση των κρυπτονομισμάτων, η λογική των οποίων υποσκάπτει τις τραπεζικές υποδομές και μπορεί να προκαλέσει χάος στις αγορές του μέλλοντος.
Ο οικονομολόγος Τσαρλς Κιντλμπέργκερ είχε ερμηνεύσει την παγκόσμια κρίση της δεκαετίας του 1930 που οδήγησε στον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως απότοκο της έλλειψης ενός παγκόσμιου ηγέτη μετά την κατάρρευση της βρετανικής αυτοκρατορίας και την απροθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών να αναλάβουν τον ρόλο του παγκόσμιου ηγέτη. Σε μια τέτοια φάση φαίνεται να μπαίνει ο κόσμος μας σήμερα και, μολονότι οι ενδείξεις δεν είναι καθόλου αισιόδοξες, υπάρχουν ελπιδοφόρες προοπτικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον πλανήτη να αποφύγει μια ζοφερή συνθήκη. Κατ’ αρχάς, υπάρχει το θετικό προηγούμενο της πυρηνικής συνύπαρξης τον προηγούμενο αιώνα, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση κατάφεραν να πορευτούν ειρηνικά για δεκαετίες μέσα από μηχανισμούς πληροφόρησης, επικοινωνίας και προειδοποίησης της αντίπαλης πλευράς. Το προηγούμενο αυτό θα μπορούσε ασφαλώς να φανεί χρήσιμο στο πλαίσιο των σύγχρονων παγκόσμιων απειλών. Στο οικονομικό πεδίο, οι επαφές ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Κίνα προχωρούν παρά τη φαινομενική εχθρότητα ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Κινέζοι και Αμερικανοί ακαδημαϊκοί έχουν σκιαγραφήσει ένα μοντέλο αρχών που θα μπορούσε να ακολουθηθεί στον τομέα του διεθνούς εμπορίου, εξασφαλίζοντας αμοιβαία ευημερία. Σε ό,τι αφορά το κλίμα, υπάρχουν κι εδώ θετικές ενδείξεις, όπως η προθυμία πολλών μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών να συνεισφέρουν στην προσπάθεια αποτροπής της κλιματικής αλλαγής, η πίεση της κοινής γνώμης που νιώθει να απειλείται και μια δυναμική συμφωνία της συντριπτικής πλειοψηφίας της επιστημονικής κοινότητας, που αγωνίζεται να αφυπνίσει τους λαούς του κόσμου.
Οι νέοι κανόνες του παιχνιδιού
Παγκόσμια διακυβέρνηση για έναν νέο κόσμο
Γιώργος Παπακωνσταντίνου – Jean Pisani-Ferry
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
224 σελ.
ISBN 978-618-232-092-1
Τιμή €14,99
Απόστολος Σπυράκης συγγραφέας και κριτικός
https://diastixo.gr/kritikes/meletesdokimia/24469-neoi-kanones-tou-paixnidiou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου