Ανδρέας Φλουράκης: «Τέταρτο καλοκαίρι»

 

Κατερίνα Δημητρακοπούλου

 

  

ΜΠΡΑΝΤ ΝΙΟΥ ΓΟΥΟΡΛΝΤ

Κλειδωθήκαμε στα σπίτια
με τον κόβιντ.
Κι όταν βγήκαμε έξω,
Βρεθήκαμε σε έναν άλλον κόσμο.
Να και οι δεινόσαυροι!

Οι πρώτες σπουδές του Ανδρέα Φλουράκη σχετίζονταν με τον κινηματογράφο, αλλά γρήγορα ο συγγραφέας άλλαξε πλεύση για το θέατρο, παρακολουθώντας το 2001 το φημισμένο Εργαστήρι Θεατρικής Γραφής του Royal Court Theatre, όπου και παρουσιάστηκαν σκηνές από το έργο του Ο φοίνικας και το κοτόπουλό του. Το πρώτο θεατρικό του βήμα σε ελληνικό έδαφος γίνεται την ίδια χρονιά με τη συμμετοχή του στο συλλογικό έργο Πίστη στο Θέατρο του Νότου και από τότε σταθερά ανεβαίνουν έργα του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όλα τα επόμενα χρόνια. Στον διαγωνισμό μονόπρακτων του Θεάτρου Τέχνης το 2003 έρχεται η πρώτη του διάκριση, το 2006 οι Αντιλόπες επιλέγονται ως ένα από τα δεκαέξι καλύτερα ευρωπαϊκά θεατρικά έργα στην πλατφόρμα JANUS, το 2008 βραβεύεται με το έργο του Κάσσυ στον διεθνή Διαγωνισμό Μονοδράματος των UNESCO-Ι.Τ.Ι., ενώ το 2014 οι Ασκήσεις για γερά γόνατα βραβεύονται στο Eurodram, όπου από την επόμενη χρονιά της διάκρισής του διετέλεσε διευθυντής του ελληνικού Eurodram για μία δεκαετία.

Αν και οι περισσότεροι λοιπόν τον γνωρίζουμε ως έναν θεατρικό συγγραφέα με μια πλούσια παραστασιογραφία, υπάρχει και ο πεζογράφος και ο ποιητής Φλουράκης. Η ποίηση ως λογοτεχνικό είδος απαιτεί τόλμη, φαντασία, ενσυναίσθηση, καθώς απευθύνεται σε ένα ιδιαίτερα οξυδερκές κοινό. Εμείς θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε τον ποιητή Φλουράκη μέσα από τη συλλογή του Τέταρτο καλοκαίρι, που κυκλοφόρησε το 2024 από την Κάπα Εκδοτική. Τα πρώτα ποιητικά βήματα του συγγραφέα τα εντοπίζουμε στο μακρινό 1997, με την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής, Το σώμα. Το «σώμα» τον εμπνέει και τον προβληματίζει έως και το 2013, μέσα από τέσσερις ποιητικές συλλογές. Από το 2020 έως και το 2024 το Καλοκαίρι παίρνει τη σκυτάλη και δίνει νέα πνοή στα ερεθίσματα του δημιουργού. Αισίως, βρισκόμαστε πλέον στο Τέταρτο καλοκαίρι, που φαίνεται να αποτελεί τον επίλογο αυτής της ποιητικής ενότητας.

ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ

Από πόλη σε πόλη πηγαίνει ο θίασος
ελπίζοντας να μαζέψει θεατές.
Κολλούν οι ηθοποιοί τη μέρα αφίσες.
Βγαίνουν πού και πού και με ντουντούκες.
Γίνανε φίλοι, δεμένη παρέα.

Και τα ’χουν βάλει με τον παραγωγό
που πληρώνει λίγα και με το ζόρι.
Τα μεσημέρια πάνε για μπάνια.
Ανεβάζουν κάτι φωτογραφίες
σκέτη μαγεία.

Θα τη θυμούνται για πάντα
αυτή την περιοδεία.

Από τις πρώτες σελίδες της συλλογής, η θεατρική έμπνευση ανταμώνει με το παραμορφωτικό πρίσμα της ποίησης και οι στίχοι οδηγούν τον αναγνώστη σε ένα σύμπαν που αγγίζει το όριο ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Το Τέταρτο καλοκαίρι είναι χωρισμένο σε έξι κεφάλαια: «Η περιοδεία», «Βουτιά στα ρηχά», «Θερινή πανίδα», «Χώρα προέλευσης», «Ποπ κουλτούρα», «Τέλος». Η ποιητική συλλογή είναι γραμμένη σε ελεύθερο στίχο και, όπου υπάρχει ομοιοκαταληξία, το λογοπαίγνιο πρωταγωνιστεί. Στο πρώτο κεφάλαιο της συλλογής, ο αναγνώστης απολαμβάνει μία προσωπική ξενάγηση στα όσα συμβαίνουν στα παρασκήνια της προετοιμασίας μιας παράστασης και τα επακόλουθα του ανεβάσματός της. Καυστικός και με βαθιά αίσθηση του χιούμορ, ο δημιουργός κλείνει το μάτι στον αναγνώστη και με ένα σαρδόνιο χαμόγελο προχωρά πιο πέρα.

H θεατρική έμπνευση ανταμώνει με το παραμορφωτικό πρίσμα της ποίησης.

ΤΟ ΦΙΣΤΙΚΙ ΚΟΣΤΟΥΜΙ

Όσο πιο αβέβαιο
το έργο κάποιου,
τόσο πιο μεγάλο
το βιογραφικό του.

Με προσποιητή βεβαιότητα
λοιπόν συνοψίζω: Γεννήθηκα
και άρχισα να φτιάχνομαι.
Έγινα αυτοδημιούργητος.

Στα επόμενα κεφάλαια η πένα του Φλουράκη ξεχύνεται ορμητική και αδιαπραγμάτευτη. Ο αναγνώστης έχει την αίσθηση πως παρακολουθεί σεκάνς ταινίας και μέσα στο πλάνο, κάπου στο βάθος, βλέπει και τη δική του φιγούρα. Συνολικά, στα ποιήματα χρησιμοποιείται ανεπιτήδευτη γλώσσα με μεγάλη μουσικότητα. Οι στίχοι άλλοτε ωμοί, άλλοτε τολμηροί και τρυφεροί προσκαλούν τον αναγνώστη σε μια διαδρομή περισυλλογής. Ο τόπος και ο χρόνος χάνουν τα ξεκάθαρα όριά τους, τη σταθερότητά τους και αφήνονται στη ρευστότητα, η οποία οδηγεί σε ένα πεδίο εσωτερικής ελευθερίας. Ο έξω κόσμος, η καθημερινότητα, η βία, η υποκρισία είναι εκεί, σαν τον Κέρβερο στις πύλες του Άδη, μόνο που ο ποιητής έχει βρει έναν μικρό φεγγίτη ο οποίος οδηγεί στο φως. Το αστικό τοπίο, η φύση, τα ζώα, η θάλασσα, όλα λεηλατημένα από τον άνθρωπο, καταφέρνουν να αντανακλούν σπάνιες εικόνες εσωτερικής έντασης.

ΤΟ ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ ΠΑΓΩΜΑ

Για την Ελισάβετ

το στιγμιαίο πάγωμα της γάτας όταν η μηχανή έρχεται κατά πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα της κότας όταν το ταξί έρχεται κατά πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα της πάπιας όταν το ποδήλατο έρχεται κατά πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα της σαύρας όταν η πατούσα είναι από πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα της πεταλούδας όταν η βροχή έρχεται κατά πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα της κοπέλας όταν το μαχαίρι έρχεται κατά πάνω της το στιγμιαίο πάγωμα του μαροκινού όταν η σφαίρα έρχεται κατά πάνω του το στιγμιαίο πάγωμα του πιλότου όταν ο κεραυνός χτυπά το αεροπλάνο το στιγμιαίο πάγωμα του καφέ όταν η Σεσίλια τον βγάζει έξω από το παράθυρο της πολυτελούς κατοικίας της στο Σβάλμπαρντ σε θερμοκρασία -20ο τη στιγμή που χιλιάδες θεατές στο γιου τιούμπ την παρακολουθούν γοητευμένοι

Αφήνοντας πίσω το πένθος από το Τρίτο καλοκαίρι (2022), ο δημιουργός αποπειράται να δώσει στον αναγνώστη την ευκαιρία να δει, να αγγίξει τη χαρά της ζωής. Εμάς προσωπικά μάς συγκίνησε και μας προκάλεσε έντονα ερεθίσματα, χωρίς να νιώσουμε στιγμή πως κάποια αυθεντία μάς κουνά επιδεκτικά το δάκτυλο. Ο Φλουράκης πιστεύει σίγουρα στη δύναμη της λιτότητας στον ποιητικό λόγο και η συγκεκριμένη συλλογή μοιάζει με εφαλτήριο προσωπικής αντίστασης στην αγριότητα της σύγχρονης κοινωνίας, προσφέροντας εναλλακτικές αλλαγής. Το Τέταρτο καλοκαίρι αγαπά τον αναγνώστη, κυρίως εκείνον που αναζητά ελευθερία και προσπαθεί να συλλάβει την ιδιαιτερότητα των πραγμάτων.

ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΠΑΟΥΙ

Η πρωινή υγρασία με ρώτησε:
«ποια είναι η τελευταία σου ευχή;»
«Να είμαι όσο χαρούμενος
ήμουν τα τελευταία χρόνια»
Από την άκρη του ορίζοντα
βγήκε ο μονόφθαλμος ήλιος.

Συνταξιδιώτες στα Καλοκαίρια του συγγραφέα, δημιουργούμε τα δικά μας καλοκαίρια μέσα στην καρδιά ενός παγκόσμιου χειμώνα.

[Η Κατερίνα Δημητρακοπούλου είναι υποψήφια διδάκτωρ Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ.]

 

Τέταρτο καλοκαίρι
Ανδρέας Φλουράκης
Κάπα Εκδοτική
92 σελ.
ISBN 978-960-628-326-0
Τιμή €12,72

https://diastixo.gr/kritikes/poihsh/24521-tetarto-kalokairi

https://diastixo.gr/