- Αλεξία Βλάρα
Σε έναν μακρινό χρόνο, την παραμονή μιας αδιάφορης μάχης μεταξύ ξεχασμένων βασιλείων, ένα εννιάχρονο κορίτσι δέχεται ένα θεϊκό άγγιγμα που θα αλλάξει όχι μόνο τη μοίρα της, αλλά και την πορεία ενός ολόκληρου πολιτισμού. Η Πόλη της Νίκης του Σαλμάν Ρούσντι δεν είναι απλώς ένα λογοτεχνικό έργο φαντασίας, είναι ένας ύμνος στη δύναμη της αφήγησης, ένας στοχασμός για την Ιστορία και μια λυρική παραβολή για το πώς ο κόσμος, εν τέλει, χτίζεται και καταρρέει μέσα από τις λέξεις.
Η ηρωίδα του μυθιστορήματος, η Πάμπα Καμπάνα, κόρη ενός εμπόρου μπαχαρικών, γίνεται το όργανο μιας θεάς· μια γυναίκα προικισμένη με θεϊκή έμπνευση και υπεράνθρωπη μακροβιότητα. Από το σώμα και τη φωνή της θα ξεπηδήσει η Μπισνάγκα, η Πόλη της Νίκης, ένα αστικό θαύμα που φιλοδοξεί να γίνει φάρος πολιτισμού, ισότητας και ανεκτικότητας, μια ουτοπία στην καρδιά της Ινδίας του 14ου αιώνα.
Η αφήγηση είναι εμπνευσμένη από τον κόσμο των σανσκριτικών επών, όμως η φωνή του συγγραφέα είναι ξεκάθαρα παρούσα πίσω από κάθε αράδα. Ο Ρούσντι δεν μας χαρίζει απλώς ένα ακόμη ιστορικό μυθιστόρημα. Δημιουργεί έναν ολόκληρο μικρόκοσμο, πλεγμένο από μύθους, αληθοφανή γεγονότα και παραβολές, χτίζοντας έναν μεταφυσικό καθρέφτη της πραγματικότητας. Η Πάμπα Καμπάνα γράφει και υπαγορεύει την Ιστορία της, όμως η Ιστορία έχει τη δική της βούληση· ξεφεύγει, παραμορφώνεται, διαστρεβλώνεται. Η ίδια η Πάμπα, τυφλή πλέον, εξιστορεί τα περασμένα ως θραύσματα από ένα πολύχρωμο βιτρό, από αυτά που μόλις τα κοιτάξεις από μια άλλη γωνία αλλάζουν πρόσωπο.
Ένας ύμνος στη δύναμη της αφήγησης, ένας στοχασμός για την Ιστορία και μια λυρική παραβολή για το πώς ο κόσμος, εν τέλει, χτίζεται και καταρρέει μέσα από τις λέξεις.
Η γλώσσα του Ρούσντι είναι πολύτροπη και μεθυστική. Υπάρχουν στιγμές όπου ο αναγνώστης νιώθει πως δεν διαβάζει, αλλά ακούει έναν βάρδο να τραγουδά μες στη νύχτα, σμίγοντας την ποίηση με την πολιτική, την ουτοπία με την ειρωνεία. Η Πόλη της Νίκης είναι, κατά έναν τρόπο, και η ίδια ένα ποίημα. Ένα ποίημα για τις γυναίκες που τόλμησαν να απαιτήσουν ισότητα, για τους ανθρώπους που χτίζουν πολιτισμούς πάνω στην ελπίδα και για την αδυσώπητη μοίρα που διαβρώνει ακόμη και τα πιο ευγενικά οράματα.
Όμως ο Ρούσντι δεν αρκείται στην αφήγηση ενός ονείρου. Ανατέμνει με οξυδέρκεια τα μηχανιστικά γρανάζια της εξουσίας, τις παγίδες του φανατισμού, την υποκρισία των ιδεολογιών. Η Μπισνάγκα, αυτό το φανταστικό μα συνάμα οικείο βασίλειο, γίνεται ένας ζωντανός οργανισμός: γεννιέται, ακμάζει, πολιορκείται, προδίδεται και, εν τέλει, ξεχνιέται. Όπως και τόσες άλλες πόλεις στην Ιστορία, που πέρασαν από τη λάμψη στην αφάνεια, αφήνοντας πίσω τους μόνο μύθους, μισόλογα και σκόνη.
Η θεματική της μνήμης είναι κυρίαρχη: ποιος θυμάται, ποιος καταγράφει και ποια είναι η αλήθεια τελικά; Η Πάμπα Καμπάνα γνωρίζει πως το έργο της είναι εφήμερο· όμως συνεχίζει. Γιατί αυτό είναι το χρέος του αφηγητή: να θυμάται, να μιλά, να επιμένει ακόμη και όταν όλα γύρω του ξεθωριάζουν.
Η Πόλη της Νίκης είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ρούσντι των τελευταίων ετών. Όχι μόνο για την αδιαμφισβήτητη αφηγηματική του δεινότητα, αλλά για τη βαθιά του πίστη στη λυτρωτική δύναμη της λογοτεχνίας. Σε έναν κόσμο όπου οι λέξεις δολοφονούνται και η σιωπή επιβάλλεται, ο Ρούσντι φωνάζει, ποιητικά και θαρραλέα, πως η μνήμη, η γλώσσα και η φαντασία είναι οι τελευταίες μας πόλεις· κι όσο κατοικούνται, δεν θα χαθούμε.
Η Πόλη της Νίκης
Σαλμάν Ρούσντι
μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Ψυχογιός
416 σελ.
ISBN 978-618-01-5361-3
Τιμή €21,10
Αλεξία Βλάρα πολιτικός επιστήμονας και δημοσιογράφος
https://diastixo.gr/kritikes/xenipezografia/24732-salman-rushdie-i-poli-tis-nikis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου