- Κατερίνα Ζαμαρία
Η σειρά που πρόσφατα εγκαινίασαν οι Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα με τίτλο «για “ψαγμένα” παιδιά» απευθύνεται σε ηλικίες 8+ ετών και αφορά βιβλία γνώσεων που στόχο έχουν να δώσουν ερεθίσματα στους νεαρούς αναγνώστες προκειμένου να λειτουργήσουν διερευνητικά στην προσέγγιση της γνώσης.
Όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με μια έμφυτη περιέργεια, που αφορά την εξερεύνηση του κόσμου γύρω μας. Αυτή την έμφυτη ροπή των ανθρώπων αξιοποιεί και ενισχύει ακόμη περισσότερο η προσέγγιση STEM (όρος που δημιουργήθηκε από τα αρχικά των λέξεων Science/επιστήμη, Technology/τεχνολογία, Engineering/μηχανική και Math/μαθηματικά), που χρησιμοποιεί ποικίλους τρόπους προκειμένου να ενισχύσει και να εμπλουτίσει τη διδασκαλία, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των παιδιών, καλλιεργώντας τη φαντασία και την κριτική τους σκέψη, αλλά και ενισχύοντας σημαντικά την οξυδέρκειά τους.
Τα βιβλία Πλανήτης Γη και Αστρονομία, που ανήκουν σε αυτή τη σειρά και μπορούν να διαβαστούν αυτόνομα αλλά και ως συμπλήρωμα το ένα του άλλου, αποτελούν δύο βιβλία γνώσεων με τα οποία οι νεαροί αναγνώστες ανακαλύπτουν τη Γη και το σύμπαν. Και τα δύο βιβλία έχουν τη μορφή εικονογραφημένων οδηγών, ενώ και τα δύο υπάγονται στην κατηγορία του βιβλίου γνώσεων. Απευθύνονται, όπως προείπαμε, σε παιδιά 8+ ετών, μολονότι διαβάζονται και από οποιονδήποτε επιθυμεί να έχει μια συνοπτική προσέγγιση γνώσεων που του επιτρέπουν να κατανοεί τον κόσμο γύρω του.
Ο Σπάροου είναι συγγραφέας με ειδίκευση στην εκλαϊκευμένη επιστήμη, την αστρονομία και τη διαστημική τεχνολογία, με σπουδές αστρονομίας στο University College του Λονδίνου και μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας, γεγονός που διασφαλίζει τη βασικότερη προϋπόθεση αξιολόγησης ενός (καθαρού) βιβλίου γνώσεων: η παράθεση των πληροφοριών να γίνεται από ειδικούς επιστήμονες.
Από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο –με τίτλο: «Πώς να γίνεις αστρονόμος»– τα παιδιά καθοδηγούνται για το πώς μπορούν να ξεκινήσουν το ταξίδι στην αστρονομία με μοναδικό εφόδιο την περιέργεια και τα μάτια τους.
Το βιβλίο είναι ένας οδηγός που μας προσκαλεί να κάνουμε μια περιήγηση στον νυχτερινό ουρανό, στα θαύματα του σύμπαντος και στον κόσμο της αστρονομίας. Η αστρονομία ετυμολογικά προέρχεται από τις λέξεις «άστρο» και «νέμω», αποδίδοντας έτσι το περιεχόμενο της επιστήμης που μελετά τα ουράνια σώματα και τη δομή του σύμπαντος. Είναι η αρχαιότερη από τις φυσικές επιστήμες, με τις παρατηρησιακές της ρίζες να χρονολογούνται από την προϊστορική εποχή, ισχυρά συνδεδεμένες με θρησκευτικές, μυθολογικές-κοσμολογικές και αστρολογικές πεποιθήσεις, καθώς και με ημερολογιακές πρακτικές.
Το βιβλίο χωρίζεται σε έξι κεφάλαια, καθένα από τα οποία αναλύεται σε υποκεφάλαια και δίνει πληροφορίες για την ιστορία της αστρονομίας, το ηλιακό σύστημα, τα μυστικά των άστρων, τον γαλαξία, την ιστορία του σύμπαντος. Από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο –με τίτλο: «Πώς να γίνεις αστρονόμος»– τα παιδιά καθοδηγούνται για το πώς μπορούν να ξεκινήσουν το ταξίδι στην αστρονομία με μοναδικό εφόδιο την περιέργεια και τα μάτια τους.
Σε ολόκληρο το βιβλίο οι πληροφορίες παρουσιάζονται σε γλώσσα που, χωρίς να παρακάμπτει την επιστημονική ορολογία (αντίθετα, σε ορισμένα σημεία τονίζονται οι επιστημονικοί όροι εμφατικά), επιτρέπει στους αναγνώστες να αντιληφθούν το περιεχόμενό της. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, θα μάθουν για τους πρώτους αστροπαρατηρητές, τον ρόλο των αρχαίων Ελλήνων στοχαστών, όπως ο Ερατοσθένης, που υπολόγισε την περιφέρεια της Γης. Θα μάθουν πώς από το Στόουνχεντζ και τον αστρολάβο φτάσαμε στα τηλεσκόπια του Γαλιλαίου. Θα μάθουν πώς γεννήθηκε η αστροφυσική και η αστρική χημεία. Για το πώς γεννιούνται και πώς πεθαίνουν τα αστέρια. Για τους μεγάλους αστρονόμους, ανάμεσα στους οποίους και η Ενριέτα Σουάν Λέβιτ, που ανακάλυψε τους μεταβλητούς αστέρες. Αλλά και πώς, χάρη στην τεχνολογία, ο άνθρωπος έχει πια τη δυνατότητα να εξερευνά τον μακρινό κόσμο των αστεριών.
Η εκπαίδευση στο πνεύμα του STEM προσφέρει στα παιδιά μία από τις καλύτερες ευκαιρίες να κατανοήσουν τον κόσμο ολιστικά. Το βιβλίο, προσανατολισμένο προς αυτή την κατεύθυνση, προσεγγίζει το θέμα μέσα από την κοσμολογία, την αστροφυσική, την αστροβιολογία, ακόμα και τη φιλοσοφία – καθώς εξηγεί πώς τα ερωτήματα περί ζωής και κατανόησης του κόσμου απετέλεσαν τη γενεσιουργό αφετηρία της Επιστήμης.
Το βιβλίο κλείνει με το απαραίτητο γλωσσάρι και ευρετήριο, που επιτρέπουν στον αναγνώστη να επανέρχεται κάθε φορά που θέλει να θυμηθεί, να διευκρινίσει ή να εστιάσει σε κάτι.
Η εικονογράφηση του Βραζιλιάνου γραφίστα, εικονογράφου και κομίστα Nik Neves, που ειδικεύεται σε εικονογραφημένους χάρτες, συνεισφέρει στο τελικό άρτιο αποτέλεσμα. Με χρώματα φωτεινά και καθαρά, επιτρέπει στα παιδιά να παρατηρήσουν και να κατανοήσουν ακόμα καλύτερα το κείμενο. Καθοριστικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση παίζει, φυσικά, και η ποιότητα του χαρτιού, η οποία επιτρέπει την άριστη χρωματική απόδοση και της παραμικρής λεπτομέρειας, όπως απαιτείται σε ένα βιβλίο γνώσεων.
Μελετητές, όπως η Μάρθα Καρπόζηλου και ο Γιάννης Παπαδάτος, επισημαίνουν πως η αξία των βιβλίων γνώσεων είναι πέρα από μορφωτική και παιδαγωγική, καθώς καλλιεργούνται δεξιότητες (όπως η αναζήτηση πληροφορίας και ο τρόπος που αυτή γίνεται, αναπτύσσεται η κριτική σκέψη, εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο). Ταυτόχρονα προάγεται η καλλιέργεια της αναγνωστικής κουλτούρας αλλά και η αισθητική καλλιέργεια, καθώς η εικόνα ενεργοποιεί τις αισθήσεις και ευνοεί την αντιληπτική διεργασία.
Η σειρά, που μέχρι στιγμής περιλαμβάνει δύο βιβλία, αποτελεί ένα πολλαπλά ωφέλιμο εργαλείο τόσο για εκπαιδευτικούς και γονείς, όσο και για μαθητές.
Αστρονομία για «ψαγμένα» παιδιά
Giles Sparrow
εικονογράφηση: Nik Neves
μετάφραση: Νίκος Ζαρταμόπουλος
Ελληνικά Γράμματα
128 σελ.
ISBN 978-960-19-1092-5
Τιμή €16,90
https://diastixo.gr/kritikes/paidika/24738-giles-sparrow-astronomia-gia-psagmena-paidia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου