Ποίηση και Ψυχανάλυση: Σημεία Σύνδεσης

Ποίηση σημαίνει κατασκευή, δημιουργία – ειδικά των αισθητικών μορφών που ονομάζουμε ποιήματα. Το αισθητικό στοιχείο φαίνεται να σχετίζεται με τη χρήση των λέξεων καθώς και των μεταξύ τους συνδέσεων. Επίσης με ένα διαφορετικό σε σχέση με τον συνήθη, χρηστικό λόγο, είδος ρυθμού – δηλαδή δόμησης- που διέπει τα ποιητικά έργα. Η σημασία της ποίησης, φαίνεται σχεδόν αυτονόητα μεγάλη, όχι μόνο για τους ποιητές, αλλά και για τους αναγνώστες. Η αισθητική ευχαρίστηση και τα νοήματα που μεταδίδει η επαφή με το ποίημα φαίνεται να ενέχονται σε αυτή τη σημασία.
Δεν είναι εύκολο να προσδιορίσει κανείς με ακρίβεια τη σχέση της ψυχανάλυσης με την ποίηση. Μπορεί πάντως με σιγουριά να πει ότι για την ψυχανάλυση η σχέση αυτή είναι σημαντική. Ενδεικτικό στοιχείο της σημασίας της είναι ο γνωστός αφορισμός του Φρόυντ: «οι ποιητές ανακάλυψαν το ασυνείδητο πριν από εμένα».
Θα μπορούσε το ποιητικό έργο να θεωρηθεί ως δεκτικός, σημασιοδοτικός υποδοχέας, μερών του ψυχισμού, τόσο του καλλιτέχνη, όσο και του αναγνώστη, που δεν έχουν νοηματοδοτηθεί, ως «συμπλήρωμα» δηλαδή της εικόνας του εαυτού και για τα δυο μέρη; Θα μπορούσαν οι ποιητικές εικόνες και μορφές να αποτελούν ένα σημείο επαφής τους; Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ένα σημείο σύνδεσης της ποίησης και της ψυχανάλυσης είναι ο αγώνας για να έρθει κανείς σε επαφή με δυσπρόσιτα σημεία μέσα του και να μπορέσει να τα κατονομάσει;

Ο Θανάσης Χατζόπουλος είναι ποιητής και μεταφραστής, παιδοψυχίατρος και ψυχαναλυτής, μέλος της Société de Psychanalyse Freudienne (SPF, Παρίσι) και της International Winnicott Association (IWA, Σάο Πάολο). Δεκατέσσερα βιβλία ποίησης, δύο ποιητικής, ένα παραμύθι και δύο νουβέλες (1986-2016). To 2013 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο του έργου του με το Βραβείο Ποίησης (ίδρυμα Πέτρου Χάρη) και την ίδια χρονιά στη Γαλλία για το «Κελί» με το Prix Max Jacob étranger. Το 2014 ονομάστηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία Ιππότης στην τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών.

Ο Γρηγόρης Μανιαδάκης είναι ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (IFPS). Έχει δημοσιεύσει κείμενα για την ψυχαναλυτική θεραπεία των οριακών και ναρκισσιστικών διαταραχών, καθώς και για την ψυχαναλυτική προσέγγιση της τέχνης. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Οιδίπους και συνεκδότης του περιοδικού International Forum of Psychoanalysis.

Θανάσης Χατζόπουλος
ΤΩ ΑΓΝΩΣΤΩ

Το ρώσικο μυστήριο της ψυχής
Ως κόρη οφθαλμού προσέχει ο άνθρωπος

Σε πόλη μουσική περιπλανιέται
Κι απ’ την καρδιά του ξεφυσά παραμυθία
Ο θρήνος

Εκεί του παραδίνεται σε τόπο ενάλιο
Εκείνο που δεν ξέρει και
Σε λυγμούς κρυφά τραντάζεται

Τα μάτια του το λαχταρούν
Τα χείλη του το ψάχνουν
Και ώς τα βάθη η φυλή φυλάει τον θησαυρό

Καθώς της παραδίνεται μικρός το δέμας
Εκεί όπου ο πιο δίκαιος εαυτός του οδηγεί
Κανείς δεν διαβιεί

Βάσανο και μαρτύριο τον παίρνει
Στις άκριτες σιωπές
Ψυχρών και στείρων υψομέτρων κατοικεί

Κι αυτό που γυροφέρνει την αυλή του
Το άρρωστο σκυλί
Σαν ένα άγνωστο με βλέμμα απορίας
Το φρουρεί

clock

Σάββατο στις 11 π.μ. - 1:30 μ.μ. POLIS ART CAFE Πεσμαζόγλου 5 Αίθριο Στοάς Βιβλίου, 10559 Αθήνα

https://www.facebook.com/events/224224354824913/