Πρόσφατα κυκλοφόρησαν δυο βιβλία σας, Το κουμπί της αγάπης κι ο πρίγκιπας που δεν είναι πια μικρός και Μεγαλώνω τη γιαγιά μου. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι’ αυτά τα βιβλία;
Δυο εξαιρετικές συνεργασίες. Το Κουμπί της αγάπης και ο πρίγκιπας που δεν είναι πια μικρός (εικονογράφηση: Κέλλυ Ματαθία Κόβο, εκδόσεις Πατάκη) είναι ένα παραμύθι με την τεχνική του κλασικού, που όμως μιλά για ένα σύγχρονο θέμα, τη ρητορική του μίσους. Ο αναγνώστης γελά με τα παθήματα του βασιλιά ενώ ταυτίζεται με τους νεαρούς ήρωες που θέλουν να φέρουν την αγάπη στην εξουσία. Το Μεγαλώνω τη γιαγιά μου(ζωγραφική: Κάτια Βαρβάκη, εκδόσεις Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη) είναι μια ιστορία βραχείας φόρμας, όπου λίγες λέξεις μιλούν για ένα μεγάλο θέμα, την αντιμετώπιση των γηρατειών και το σεβασμό και την αγάπη που αρμόζει σε κάθε ηλικιωμένο.
Στο πρώτο βιβλίο αναφέρεστε σε έναν βασιλιά που είναι αχάριστος και δεν έχει σωστούς τρόπους συμπεριφοράς. Η εξουσία τον έκανε να μην υπολογίζει κανέναν;
Η εξουσία φθείρει! Πάντα βρίσκει τρόπους να διατηρεί τη δύναμή της. Ένας από αυτούς είναι η ρητορική του μίσους. Δηλαδή οι λέξεις που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή επικοινωνία της εξουσίας και των μέσων της και διχάζουν, στάζουν μίσος, ενισχύουν διακρίσεις, καθιερώνουν στερεότυπα. Αυτό εκφράζει στο παραμύθι ο λόγος του βασιλιά. Η ενασχόλησή μου με τη βία και τις διάφορες μορφές της με οδήγησε στις πηγές της δημιουργίας της και βέβαια στη δύναμη του λόγου να διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
Σε αντίθεση με τον βασιλιά, ο γιος του, ο πρίγκιπας, ήταν αγαπητός. Ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν κάποιον αγαπητό και ευχάριστο;
Ο αγαπητός και ο ευχάριστος δεν είναι πάντα ο σωστός. Ο δίκαιος είναι αυτός που αξίζει την αγάπη του λαού. Ο λαός όμως παραπλανιέται τόσο εύκολα. Ο πρίγκιπας εκφράζει τη νέα γενιά που ωριμάζει και όταν έρχεται στην εξουσία απορρίπτει κι ανατρέπει τις μεθοδεύσεις της προηγούμενης. Καταλυτικό ρόλο στη δυναμική της νέας γενιάς παίζει ο έρωτας. Ο έρωτας που κάνει κάθε νέο να νιώθει ατρόμητος και ικανός για αλλαγές.
Η φιλαναγνωσία μπήκε στη ζωή μας και θα μείνει. Ετοιμάζουμε τις επόμενες γενιές Ελλήνων αναγνωστών, που σίγουρα θα διαβάζουν περισσότερο από τις προηγούμενες.
Ο πρίγκιπας αγαπούσε και καταλάβαινε τον λαό. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πρίγκιπες που καταλαβαίνουν τα βάσανα, τους καημούς και τις αγωνίες του λαού;
Στο χέρι μας είναι να βάλουμε τα κριτήριά μας όταν επιλέγουμε ποιος θα μας κυβερνήσει. Φυσικά και υπάρχουν τέτοιοι κυβερνήτες. Αρκεί να τους στηρίξει ο λαός. Αυτό θα πει δημοκρατία. Γιατί όμως άραγε ο λαός αφήνεται να παραπλανηθεί; Είναι μεγάλη συζήτηση αυτή κι έχει να κάνει με την ιστορία και την ψυχοσύνθεση κάθε λαού.
Ο πρίγκιπας ερωτεύτηκε και αγάπησε μια απλή ράφτρα. Παλιά οι βασιλιάδες παντρεύονταν μεταξύ τους. Τα τελευταία χρόνια παντρεύονται όχι μόνο γαλαζοαίματους αλλά και απλούς θνητούς. Αλήθεια, άλλαξε κάτι;
Ο έρωτας αυτός εκφράζει τη συμμετοχή του λαού στην εξουσία. Σε πολλά παραμύθια το απλό κορίτσι του λαού είναι αυτό που τελικά κερδίζει την καρδιά του πρίγκιπα. Στο παραμύθι μου το κορίτσι ξέρει ότι η εξουσία που εκφράζει ο βασιλιάς και που βασίζεται στην αδικία έχει φθαρεί. Η νέα εξουσία του πρίγκιπα προϋποθέτει τη συμμετοχή του λαού. Ο πρίγκιπας, εκεί που ο πατέρας του μοίραζε μίσος, χαρίζει αγάπη. Κι η αγάπη ενώνει, δυναμώνει, εμπνέει έναν λαό.
Το παραμύθι για τον βασιλιά περνά νοήματα και μας μαθαίνει πως και οι βασιλιάδες πρέπει να σέβονται τους υπηκόους τους. Αγαπούν τα παιδιά τέτοια παραμύθια;
Ο βασιλιάς εκφράζει την εξουσία. Όπως ο πατέρας, ο δάσκαλος... Δηλαδή το μοντέλο εξουσίας που αγαπά και υπάρχει για τον άλλο. Τα παθήματα του βασιλιά και η συνειδητοποίηση των λαθών του επιβεβαιώνουν αυτό που από την αρχή οι αναγνώστες νιώθουν. Με βία (έστω και λεκτική) και παραλογισμό, με εγωισμό και αναλγησία δεν μπορείς να κυβερνήσεις.
Γιατί το παραμύθι εξακολουθεί να διαπαιδαγωγεί ακόμη τους μαθητές αλλά και τους εφήβους;
Μα γιατί έχει την καταλυτική δύναμη να αγγίζει την ψυχή. Δεν μένει στην επιφάνεια. Δεν απευθύνεται μόνο στο νου. Δεν διαβάζεται και ξεχνιέται. Μιλά στο συναίσθημα και κάνει τον αναγνώστη να στοχάζεται και να αλλάζει. Κι η δύναμή του αυτή αγγίζει κάθε γενιά, κάθε ηλικία. Αρκεί να έχει αλήθεια. Και το λέω αυτό γιατί ένα παραμύθι δεν το κάνει η φόρμα αλλά η αλήθεια του.
Το δεύτερο βιβλίο που εκδώσατε, με τον τίτλο Μεγαλώνω τη γιαγιά μου, είναι συγκινητικό. Πώς καταφέρατε να φορτίσετε τους αναγνώστες και να απολαύσουν αυτό το βιβλίο;
Το συναίσθημα ονειρεύεται κάθε συγγραφέας να αγγίζει με τα κείμενά του. Και η σειρά «Μικρά Βήματα Μεγάλοι δρόμοι» δημιουργήθηκε για να μιλήσει για τα μεγάλα και δύσκολα θέματα με τον τρόπο της καρδιάς. Πώς αλλιώς να μιλήσεις για τη γιαγιά που σου χάρισε τόση αγάπη και δεν είναι πια καλά; Πώς αλλιώς να αντιμετωπίσεις το ότι σε λίγο θα σε έχει εκείνη ανάγκη κι όχι εσύ; Θέμα που δεν το πλησιάζεις ούτε με την επιστημονική γνώση, ούτε με τη νομοτέλεια του σύμπαντος. Επέλεξα να το προσεγγίσω με ενσυναίσθηση.
Η κοινωνία μας δεν δίνει και πολύ σημασία στους ηλικιωμένους. Γιατί μερικές φορές τους αγνοούμε ή δεν τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία;
Η κοινωνία είμαστε εμείς. Κι εμείς σήμερα κυνηγάμε την αιώνια νεότητα κι όποιον οριστικά τη χάσει τον βάζουμε στο περιθώριο. Σαν κάτι που δεν χρειαζόμαστε και το βάζουμε στην αποθήκη. Τον αγνοούμε, τον βγάζουμε από τη ζωή μας. Κι όμως είναι οι ρίζες μας.
Το παιδί της ιστορίας μεγαλώνει με τη γιαγιά του. Οι γονείς του εργάζονται. Απουσία γονιών, αντικατάσταση από τη γιαγιά. Είναι προτιμότερη η γιαγιά από το να πάει ένα παιδί στον παιδικό σταθμό;
Η γιαγιά προσφέρει αγάπη, σοφία, φροντίδα, ανεμελιά. Μας συνδέει με το οικογενειακό μας παρελθόν. Μας ποτίζει με τις αξίες της ζωής. Ε, κάπου κάπου μας κακομαθαίνει (χρειάζεται και αυτό). Δεν είναι το υποκατάστατο κανενός. Έχει δικό της ρόλο. Πρωταγωνιστικό. Άρα θα έλεγα και γιαγιά και παιδικό σταθμό όταν το παιδί είναι έτοιμο να κοινωνικοποιηθεί, να βγει από το σπίτι, να ενταχθεί σε ομάδα, να γνωρίσει την αληθινή ζωή. Αυτό δεν το εμποδίζει να αγαπά τη γιαγιά με μια σχέση βαθιά και ουσιαστική. Εγώ που μέχρι τα εννέα είχα χάσει γιαγιάδες και παππούδες κουβαλάω αυτό το έλλειμα όλη μου τη ζωή. Υιοθέτησα μια γειτόνισσα για γιαγιά. Της πρόσφερα συντροφιά και μου χάρισε τις ιστορίες της και τους υπέροχους κολοκυθοκεφτέδες της.
Το δέσιμο γιαγιάς και παιδιού είναι ένας αδιάρρηκτος σύνδεσμος. Αγάπη και φροντίδα δεν χρειάζονται οι ηλικιωμένοι;
Είναι μια σχέση που δεν τελειώνει ποτέ. Ίσως να αλλάζουν οι ρόλοι, αλλά η σχέση παραμένει. Και είναι η γιαγιά κι ο παππούς που θέλουν προστασία, στοργή κι αγάπη. Κι εμείς δεν έχουμε κανέναν λόγο να μη τους την προσφέρουμε απλόχερα, αντίδωρο αγάπης.
Για να μάθουμε την κοινωνική συμπεριφορά δεν χρειάζεται μόνο το σχολείο αλλά και η συνεργασία της οικογένειας. Υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στο σπίτι και το σχολείο;
Πρέπει να υπάρχει. Το σχολείο βάζει σπόρους. Το σπίτι, η οικογένεια, είναι αυτή που καλλιεργεί. Ό,τι και να γίνει στο σχολείο, αν δεν επιβεβαιωθεί από το σπίτι δεν μπορεί να εμπεδωθεί ως συμπεριφορά. Γι’ αυτό και η συνεργασία οικογένειας - σχολείου κρίνεται απαραίτητη.
Η εξουσία φθείρει! Πάντα βρίσκει τρόπους να διατηρεί τη δύναμή της. Ένας από αυτούς είναι η ρητορική του μίσους. Δηλαδή οι λέξεις που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή επικοινωνία της εξουσίας και των μέσων της και διχάζουν, στάζουν μίσος, ενισχύουν διακρίσεις, καθιερώνουν στερεότυπα.
Εδώ και αρκετές δεκαετίες εργάζεστε ως εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ποια είναι η εμπειρία σας από τις δράσεις φιλαναγνωσίας; Διαβάζουν βιβλία οι μαθητές μας;
Έγιναν πάρα πολλές δράσεις και πάρα πολλά προγράμματα την τελευταία εικοσαετία. Το ποτάμι δεν γυρίζει πια. Η φιλαναγνωσία μπήκε στη ζωή μας και θα μείνει. Ετοιμάζουμε τις επόμενες γενιές Ελλήνων αναγνωστών, που σίγουρα θα διαβάζουν περισσότερο από τις προηγούμενες. Αυτό δεν θέλουμε; Διά βίου αναγνώστες!
Στην Ελλάδα έχουμε δημόσιες βιβλιοθήκες που στηρίζουν τη διάδοση των βιβλίων. Τι γίνεται όμως με τις σχολικές βιβλιοθήκες;
Δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες με δραστήρια τμήματα για παιδιά έχουμε πολλές. Επίσης, παραδόξως, και στα δημοτικά έχουμε πολλές! Χωρίς ποτέ να τις έχει ιδρύσει το κράτος, υπάρχουν. Εξαιτίας κάποιων φωτισμένων δασκάλων και κάποιων δραστήριων συλλόγων γονέων. Ας τις ενεργοποιήσουμε με εθελοντικές δράσεις.
Ποια ευχή θα θέλατε να πραγματοποιηθεί για να πάει καλύτερα ο χώρος του βιβλίου;
Ονειρεύομαι να ενώνονταν λέει κάποτε όλοι οι άνθρωποι του βιβλίου – να άφηναν πίσω τους ανταγωνισμούς και τις οικονομικές τους διαφωνίες, και να ξεκινούσαν τις δράσεις τους από το παιδικό βιβλίο, για να στηρίξουν την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας.
Μεγαλώνω τη γιαγιά μουΒαγγέλης Ηλιόπουλος
Ζωγραφική: Κάτια Βαρβάκη
Νομική Βιβλιοθήκη
36 σελ.
ISBN 978-960-562-566-5
Τιμή: €12,99
Το κουμπί της αγάπης κι ο πρίγκιπας που δεν είναι πια μικρόςΒαγγέλης Ηλιόπουλος
Εικονογράφηση: Κέλλυ Ματαθία Κόβο
Πατάκης
32 σελ.
ISBN 978-960-16-6744-7
Τιμή: €8,70
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου