- Κατερίνα Ζαμαρία
«Όταν πρωτάρχισα να γράφω, αναρωτιόμουν αν ένα βιβλίο με θέμα την τέχνη θα ήταν εκτός πραγματικότητας για τα παιδιά», γράφει η συγγραφέας στο συνοδευτικό σημείωμα στο πρώτο βιβλίο της σειράς Οι αποκαταστάτες.
Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τον Βίνσεντ, την –υιοθετημένη– αδερφή του, Λίλι, και την ξαδέρφη τους Τζόρτζια, που βρίσκονται για την εβδομάδα των ανοιξιάτικων διακοπών στο σπίτι του θείου τους, συντηρητή έργων τέχνης. Αυτό που αρχικά φαίνεται να είναι μια πολύ βαρετή εβδομάδα, θα εξελιχθεί σε μια φανταστική περιπέτεια, όταν τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι μπορούν κυριολεκτικά να μπουν μέσα σε έργα τέχνης και να ταξιδέψουν μέσω αυτών. Κι όταν η Λίλι απαχθεί από τους κακούς «Παραμορφωτές», ο Βίνσεντ μαθαίνει ότι η οικογένειά τους είναι η τελευταία των «Αποκαταστατών», μιας μυστικής οργάνωσης που ταξιδεύει μέσα από πίνακες με καθήκον να τους προστατεύει από τους κάπηλους.
Με ροή κινηματογραφική και γρήγορο ρυθμό αφήγησης, η συγγραφέας στήνει την πλοκή, διατηρώντας αμείωτη μέχρι το τέλος την περιέργεια και την ένταση μέσα από διαρκείς ανατροπές. Κι ενώ ο πυρήνας της ιστορίας είναι μια υπόθεση απαγωγής και διάσωσης, εκείνο που καθιστά το βιβλίο ιδιαίτερο είναι το γεγονός ότι η πλοκή διαδραματίζεται «μέσα» σε διάσημους πίνακες και μουσεία. Οι νεαροί αναγνώστες και αναγνώστριες προσκαλούνται σε ένα συναρπαστικό σύμπαν, όπου οι πίνακες γίνονται «πύλη» για περιπέτειες και κινδύνους που παραμονεύουν πίσω από κάθε καμβά.
Οι κύριοι χαρακτήρες ονοματοδοτούνται από μεγάλους ζωγράφους. Ο Βίνσεντ από τον Βαν Γκογκ, η Τζόρτζια από την Ο’Κιφ, η Λίλι από τη Λίλιας Τρότερ, η μητέρα από την Ιταλίδα Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι, η θεία Αντελαΐντ από τη συνονόματη Γαλλίδα ζωγράφο Λαμπίλ-Γκιάρντ. Και σε ολόκληρο το βιβλίο οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν –και να αναζητήσουν πληροφορίες– για τεχνοτροπίες (όπως ο ιμπρεσιονισμός ή ο εξπρεσιονισμός), για διάσημους ζωγράφους (όπως ο Βαν Γκογκ, ο Ρέμπραντ, ο Μονέ, η Κάλο, ο Μουνκ, ο Ρόκγουελ) αλλά και για διάσημους πίνακες, όπως η Έναστρη νύχτα, Οι πατατοφάγοι ή οι Ίριδες του Βαν Γκογκ, και μιας πλειάδας άλλων έργων και δημιουργών, για τα οποία δίνονται πληροφορίες στο συνοδευτικό επίμετρο.
Το δυναμικό δίδυμο Βίνσεντ-Τζόρτζια κυριαρχεί στην ιστορία. Είναι οι αντίθετες, αλλά και οι συμπληρωματικές όψεις ενός νομίσματος. Μεταξύ των άλλων, ο αναγνώστης παρακολουθεί και την ψυχογράφηση των χαρακτήρων και τις εσωτερικές τους ταλαντεύσεις, κι έτσι η συγγραφέας δημιουργεί ένα παράλληλο πλαίσιο ανάγνωσης, εξαιρετικά ενδιαφέρον για προέφηβους και έφηβους αναγνώστες.
Οι νεαροί αναγνώστες και αναγνώστριες προσκαλούνται σε ένα συναρπαστικό σύμπαν, όπου οι πίνακες γίνονται «πύλη» για περιπέτειες και κινδύνους που παραμονεύουν πίσω από κάθε καμβά.
Ο Βίνσεντ σε όλη την ιστορία βιώνει μια εσωτερική πάλη, καθώς διαρκώς αναρωτιέται αν είναι αρκετά καλός για να είναι καλλιτέχνης. Η Τζόρτζια, από την άλλη, είναι… κουλ τύπος, αν και αναζητά κάποιον να πιστέψει σε αυτήν. Η Λίλι είναι ένα παιδί που το προσωπικό του βίωμα (της υιοθεσίας) την κάνει ευαίσθητη απέναντι στα ευάλωτα παιδιά. Αλλά και οι υπόλοιποι χαρακτήρες αποκαλύπτουν πόσο σημαντικό είναι να κάνεις το σωστό, όσο δύσκολο κι αν είναι, χωρίς να αφήνεις τον φόβο ή τον θυμό να ελέγχουν ή να υπαγορεύουν τις αποφάσεις σου.
Η αξία, ωστόσο, του βιβλίου, όπως ήδη ειπώθηκε, σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο η συγγραφέας θέτει στο επίκεντρο της ιστορίας την τέχνη. Αξιοποιώντας τη μυθοπλασία, στην οποία συνδυάζει στοιχεία αστυνομικής λογοτεχνίας αλλά και λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας, δημιουργεί ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα, με πρωταγωνιστή την Έναστρη νύχτα του Βαν Γκογκ. Χωρίς να κουράζει ή να ξενίζει τον αναγνώστη, κεντρίζει την περιέργειά του, οδηγώντας τον αβίαστα στο να αναζητήσει να δει πώς πραγματικά είναι τα έργα «μέσα» στα οποία διαδραματίζεται η ιστορία.
Ταυτόχρονα, θίγεται μια πλειάδα θεμάτων σχετικών με την τέχνη. Με αφορμή τη θέση ότι «Τέχνη=Δύναμη», που διατυπώνει ένα από τα πρόσωπα, θα αναφερθεί στη διττή λειτουργία της. Στο ότι αποτελεί, δηλαδή, κομμάτι του πολιτισμού και της ανθρώπινης ιστορίας ως μέσον έκφρασης και αποτύπωσης της αλήθειας. Αλλά και στο ότι η τέχνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσον προπαγάνδας και χειραγώγησης. «Η τέχνη εκφράζει την ομορφιά και την αλήθεια», είπε η Τζόρτζια. «Είναι ένα δώρο. Προορίζεται να το βιώνεις και να αλληλεπιδράς μαζί της, όχι να το χρησιμοποιείς».
Παράλληλα, οι αναγνώστες καλούνται να σκεφτούν τι σημαίνει να δημιουργείς τέχνη. Είναι ένα μέσο αυτοέκφρασης ή μήπως είναι και κάτι άλλο; «Υπάρχει διαφορά μεταξύ της δημιουργίας τέχνης και της δημιουργίας ονόματος για τον εαυτό σου. Η δημιουργία τέχνης εστιάζει έξω από τον εαυτό σου, στην ίδια την τέχνη και στους ανθρώπους που θα τη βιώσουν. Το να κάνεις ένα όνομα για τον εαυτό σου επικεντρώνεται απλώς μέσα σου, σε αυτό που μπορεί να κάνει η τέχνη για σένα».
Η ιστορία θα γίνει και όχημα που θα οδηγήσει τον πρωταγωνιστή στην αυτογνωσία και στη διεκδίκηση της –καλλιτεχνικής– ταυτότητάς του, καθώς για χρόνια έχει εγκαταλείψει το αγαπημένο του χόμπι, τη ζωγραφική. Στο τέλος θα καταλάβει πως: «όλοι οι άνθρωποι ήθελαν να αφήσουν τα σημάδια τους και ότι κάποιοι πίστευαν ότι αυτό ήταν όλο το νόημα της δημιουργίας τέχνης. Αλλά […] η καλύτερη τέχνη δημιουργείται όταν οι καλλιτέχνες ξεχνούσαν τον εαυτό τους και επικεντρώνονταν απλώς στην αλήθεια που προσπαθούσαν να αποτυπώσουν».
Στο βιβλίο θίγονται επιπλέον ζητήματα, όπως η ασφάλεια των μουσείων και η κλοπή έργων τέχνης, αλλά γίνεται και αναφορά σε ιστορικά γεγονότα, όπως η δημιουργία της ομάδας Μνημείων Άντρες που, κατά τον Β’ Παγκόσμιο, προσπάθησαν να ανακτήσουν τα κλεμμένα από τους Ναζί έργα τέχνης.
Γνώση, αγωνία και φαντασία με συνεκτικό ιστό την τέχνη σε αυτό το περιπετειώδες μυθιστόρημα.
Οι αποκαταστάτες: Κάτω από τον στριφογυριστό ουρανό
Carolyn Leiloglou
εικονογράφηση: Vivienne To
μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου
Ελληνικά Γράμματα
354 σελ.
ISBN 978-960-191-096-3
Τιμή €12,90
https://diastixo.gr/kritikes/paidika/24866-carolyn-leiloglou-oi-apokatastates-kato
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου