Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Μια εποχή προσδοκιών, διεκδικήσεων, ματαιώσεων αλλά και κρίσιμων μετασχηματισμών, μια εποχή τόσο κοντινή και τόσο μακρινή και κατά καιρούς συκοφαντημένη, φέρνουν στο προσκήνιο τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας με την ανάρτηση του ψηφιακού προγράμματος "Μεταπολίτευση: 1974-1989".
Δεκαπέντε χιλιάδες ψηφιακά τεκμήρια -φωτογραφίες, αφίσες, εκδόσεις, φυλλάδια και προκηρύξεις-, είκοσι ώρες κινηματογραφημένων συνεντεύξεων με βιωματικές και αναστοχαστικές προσεγγίσεις και πλήθος ψηφιακών εργαλείων και ερευνητικών οδηγών επιχειρούν να χαρτογραφήσουν αυτή την κομβική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας.
Όπως και στα υπόλοιπα ψηφιακά έργα των ΑΣΚΙ, το ψηφιακό Μουσείο Μακρονήσου, την "Επιθεώρηση Τέχνης", το περιοδικό "Πολίτης", το συγκεκριμένου πρόγραμμα φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει γόνιμα τον διάλογο για ένα κεφάλαιο της ιστορίας μας το οποίο, αν και ξεκινάει πριν από 44 χρόνια, παραμένει πολύ ζωντανό σήμερα, να αποτελέσει έναν κρίσιμο παράγοντα για νέο προβληματισμό και αποτίμηση της περιόδου και ταυτόχρονα να καταστεί ένα εύχρηστο εργαλείο πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας στη διάθεση των ερευνητών και των πολιτών που αναζητούν απαντήσεις πέρα από εύκολα στερεότυπα και μονοσήμαντες ερμηνείες.
"Η Μεταπολίτευση είναι η εποχή των μεγάλων προσδοκιών σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο, παρ' όλο που πολλές απ' αυτές σύντομα διαψεύδονται, αναδεικνύονται υπερβολικές ή και ματαιώνονται" επισημαίνει ο ιστορικός Στάθης Παυλόπουλος, που έχει την επιμέλεια του προγράμματος.
Μπορεί ο ίδιος να έχει βιώσει μόνο "τα απόνερα", όπως λέει, αυτής της περιόδου, ωστόσο με την ερευνητική ομάδα του προγράμματος, στην πλειονότητά τους νέοι επιστήμονες, εργάστηκαν προκειμένου να επιτευχθεί μια βασική επιδίωξη των ΑΣΚΙ, δηλαδή "να δημιουργηθεί ένα σημείο αναφοράς στο Διαδίκτυο, όπου η ιστορική πληροφορία θα προσφέρεται με τεκμηρίωση και χωρίς τις συνήθεις απλουστεύσεις ή τη συνήθη αναπαραγωγή στερεοτύπων γύρω από τη Μεταπολίτευση. Στη ουσία δηλαδή θέλει να τροφοδοτήσει τον κριτικό διάλογο γύρω από αυτό το κεφάλαιο της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας και να γονιμοποιήσει νέες έρευνες".
Διαπιστώνει πως "υπάρχουν ακόμα ανοιχτά και πολλά εκκρεμή ζητήματα να κατανοήσουμε για την περίοδο αυτή", αφού "η Μεταπολίτευση είναι ένα ακόμα ανοιχτό κεφάλαιο του πρόσφατου παρελθόντος και, εξαιτίας του ότι σε μεγάλο βαθμό οι άνθρωποι ηλικίας πάνω από 50 ετών έχουν και βιωματική σχέση μ' αυτή την περίοδο, παραμένει ένα αχαρτογράφητο υπό το πρίσμα του ιστορικού λόγου κεφάλαιο, στην ολότητά του".
Η κρίση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια έδωσε και σ' αυτή την περίπτωση το λάκτισμα προκειμένου να δημιουργηθεί το ψηφιακό πρόγραμμα. Όπως υπογραμμίζει ο Στάθης Παυλόπουλος, "Στην περίοδο της κρίσης αναπτύχθηκε ένας πληθωρικός λόγος γύρω από τη Μεταπολίτευση, που σε μεγάλο βαθμό επικεντρώνεται στα αρνητικά στοιχεία της περιόδου, αναπαράγει και τροφοδοτεί διάφορες μονοσήμαντες ερμηνείες, που αποδίδει τα αίτια της κρίσης στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, σε μια δηλαδή ασυλλόγιστη κατανάλωση, ένα υπερτροφικό δημόσιο, στη διαφθορά των πολιτικών κομμάτων. Μια ερμηνεία αρκετά επιφανειακή και κατασκευασμένη εκ των υστέρων.
Αυτή η κατάσταση μας δημιούργησε τα πρώτα ερευνητικά ερωτήματα για μια εμβάθυνση στην ιστορία της περιόδου. Σ' αυτό το επίπεδο πολύ πρόσφατα, από την άλλη μεριά, αναπτύσσεται ένας δημόσιος λόγος που αντιμετωπίζει τη Μεταπολίτευση με όρους νοσταλγικότητας και εστιάζει σε διάφορες μόνο εκφάνσεις της, κυρίως υλικής ευδαιμονίας και life style. Και αυτή η ανάγνωση είναι προβληματική, διότι από μια εποχή απομονώνει μία μόνο πτυχή από τα κοινωνικοπολιτικά συμφραζόμενα. Αυτά τα δύο στερεότυπα θελήσαμε να επανεξετάσουμε και να σταθούμε κριτικά απέναντί τους".
Επισημαίνει παράλληλα ότι "στο ιστοριογραφικό πεδίο κατά τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αξιοσημείωτη παραγωγή μελετών γύρω από τη Μεταπολίτευση, επομένως έχει ανοίξει μια συστηματική συζήτηση στην ιστορική κοινότητα, η οποία με την ολοκλήρωση πλέον του προγράμματος φεύγει από έναν στενό ακαδημαϊκό κύκλο και γίνεται προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες".
Η πολιτική, η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η οικονομία, ο κόσμος της εργασίας, η πολιτισμός, οι πολιτικές μνήμης, τα κοινωνικά κινήματα, που συνθέτουν τις επτά ενότητες του προγράμματος, μετατρέπονται σε ανοιχτά πεδία έρευνας, γνώσης και πληροφορίας.
Ο επισκέπτης βρίσκει πρωτότυπα ερμηνευτικά κείμενα, τα περισσότερα από νεότερους ερευνητές, ψηφιακά εργαλεία όπως χρονολόγια και διαδραστικούς χάρτες, μια αναλυτική πλατφόρμα εκλογικών αποτελεσμάτων από το 1974 έως το 1990, πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, εκπαιδευτικό υλικό και ακόμα 17 κινηματογραφημένες συνεντεύξεις με πρόσωπα που μιλούν βιωματικά και αναστοχαστικά για την περίοδο της Μεταπολίτευσης, όπως οι Γιάννης Ψυχοπαίδης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Αρβανίτης, Πέτρος Καραβασίλης, Σωτήρης Βαλντέν, Γιώργος Στράτος, Λεωνίδας Βαρδαρός, Αλέξης Καλοφωλιάς, Σοφία Νικολαΐδου, Γιάννης Τζανετάκος, Μαρία Φραγκιαδάκη, Μιχάλης Μαραγκάκης, Ειρήνη Πετροπούλου, Νίκος Μανιός, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Νένα Μεντή, Πάνος Σταθόπουλος.
Τα ΑΣΚΙ θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν με νέα αρχειακά και ερευνητικά δεδομένα την ψηφιακή Μεταπολίτευση, η οποία υλοποιήθηκε με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου