Η ΔΙΑΡΚΩΣ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΓΥΝΑΙΚΑΣ – ΤΕΧΝΗΣ"
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΟΡΑΜΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ - UNESCO Ν. ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ Ξενοδοχείο ΟΑSIS, ΓΛΥΦΑΔΑ, 10/3/2017
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΟΡΑΜΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ - UNESCO Ν. ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ Ξενοδοχείο ΟΑSIS, ΓΛΥΦΑΔΑ, 10/3/2017
ΟΜΙΛΙΑ Κατερίνας Παναγοπούλου
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Αν και ο ενεργός πολίτης, προσφέρει, ότι μπορεί, αποσκοπώντας, στην εσωτερική του ολοκλήρωση και όχι, στην οποιαδήποτε ανταμοιβή, εντούτοις, είναι, κάποιες, στιγμές αναγνώρισης, που απολαμβάνει, οι οποίες του δίνουν κίνητρο να συνεχίσει, κίνητρο να δράσει.
Ως, τέτοια, αναγνώριση, εξέλαβα, την πρόσκληση - πρόκληση, που μου απηύθηναν, ο Όμιλος UNESCO Νοτίων Προαστείων και το Καλλιτεχνοράμα, να μιλήσω, απόψε, σε εσάς, τους εμπνευσμένους ανθρώπους της Τέχνης, αλλά και τους ευαισθητοποιημένους πολίτες, που αγαπούν τον Πολιτισμό.
Να μιλήσω, με αφορμή, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Μιας ημέρας, την οποία συνηθίσαμε, να τη θεωρούμε «γιορτή», ενώ, στην πραγματικότητα είναι μια ημέρα, πολυεπίπεδων συμβολισμών αναγνώρισης του ρόλου της γυναίκας.
Είναι μία μέρα, απόδοσης τιμής, στους αγώνες των γυναικών, για ισότητα ευκαιριών και δικαιωμάτων.
Είναι μια ημέρα, κοινής αντίληψης, ότι η γυναίκα αποτελεί λυδία λίθο του κόσμου και κάθε, περιεχόμενης σε αυτόν, έκφρασης της ζωής, της αγάπης, των Αξιών, των Επιστημών και της Τέχνης.
Να μιλήσω, με αφορμή, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Μιας ημέρας, την οποία συνηθίσαμε, να τη θεωρούμε «γιορτή», ενώ, στην πραγματικότητα είναι μια ημέρα, πολυεπίπεδων συμβολισμών αναγνώρισης του ρόλου της γυναίκας.
Είναι μία μέρα, απόδοσης τιμής, στους αγώνες των γυναικών, για ισότητα ευκαιριών και δικαιωμάτων.
Είναι μια ημέρα, κοινής αντίληψης, ότι η γυναίκα αποτελεί λυδία λίθο του κόσμου και κάθε, περιεχόμενης σε αυτόν, έκφρασης της ζωής, της αγάπης, των Αξιών, των Επιστημών και της Τέχνης.
Δεν είναι εφικτή, μια ολοκληρωμένη θεώρηση, της ανθρώπινης εξέλιξης, εάν, αφαιρέσουμε από την ιστορική εξίσωση, τον παράγοντα γυναίκα.
Πίσω, από οποιοδήποτε επίτευγμα, πίσω, από οποιοδήποτε σημαντικό γεγονός, βρίσκεται, πάντα, ένα υπαρξιακό αίτιο. Η Γυναίκα.
Πίσω, από οποιοδήποτε επίτευγμα, πίσω, από οποιοδήποτε σημαντικό γεγονός, βρίσκεται, πάντα, ένα υπαρξιακό αίτιο. Η Γυναίκα.
Εκεί, βρίσκεται η αρχή του νήματος, η πηγή της έμπνευσης, η αφορμή της σύγκρουσης, η δύναμη της συμφιλίωσης.
Ο μεγάλος ποιητής Μπωντλαίρ, αυτός, ο σπάνιος υμνητής, των ωραίων και τολμηρών αισθημάτων, έγραψε, πως, «η Γυναίκα είναι μια πρόσκληση προς την ευτυχία».
Μέσα, σε μία μόνο, φράση, έκλεισε, το άπειρο εύρος, του ρόλου της γυναίκας.
Μέσα, σε μία μόνο, φράση, έκλεισε, το άπειρο εύρος, του ρόλου της γυναίκας.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο άνθρωπος, από τη φύση του, επιδιώκει την ευτυχία. Αποτελεί, σκοπό της Δημιουργίας, να είναι ευτυχισμένος ο άνθρωπος.
Άλλοι θεωρούν, πως ευτυχία είναι, η προσφορά στους αγνούς σκοπούς. Άλλοι, πως είναι το χρήμα και τα υλικά αγαθά. Άλλοι, πως είναι, η ταύτιση με το Θεό. Άλλοι, πως είναι η ισχύς της εξουσίας και άλλοι, πως είναι η σοφία της γνώσης.
Άλλοι θεωρούν, πως ευτυχία είναι, η προσφορά στους αγνούς σκοπούς. Άλλοι, πως είναι το χρήμα και τα υλικά αγαθά. Άλλοι, πως είναι, η ταύτιση με το Θεό. Άλλοι, πως είναι η ισχύς της εξουσίας και άλλοι, πως είναι η σοφία της γνώσης.
Όλοι, έχουν δίκιο, εφόσον, «τα πιστεύω τους» οδηγούν στην αυτοπραγμάτωση.
Και όλοι, έχουν άδικο, αν, δεν έχουν ανακαλύψει «το μέτρο» και κυρίως, αν, δεν έχουν ανακαλύψει, τι είναι αυτό, που οδηγεί στην ευτυχία.
Και όλοι, έχουν άδικο, αν, δεν έχουν ανακαλύψει «το μέτρο» και κυρίως, αν, δεν έχουν ανακαλύψει, τι είναι αυτό, που οδηγεί στην ευτυχία.
Στην ευτυχία οδηγεί, η αρμονία κινήτρων, στόχων και επιτευγμάτων.
Και αρμονία, χωρίς, την καταλυτική παρουσία της γυναίκας, δεν μπορεί να υπάρξει.
Και αρμονία, χωρίς, την καταλυτική παρουσία της γυναίκας, δεν μπορεί να υπάρξει.
Σε ένα «δυικό κόσμο», αποτελούμενο, από γυναίκες και άντρες, είναι παραλογισμός, να παραλείπουμε, την ίση συμβολή και σημασία των δύο μερών. Δηλαδή, των δύο όψεων της φύσης, του σώματος και της ψυχής, στη διαδικασία διαμόρφωσης, αυτού του κόσμου.
Ας κοιτάξουμε, πίσω, στην αρχή της καταγεγραμμένης ιστορίας, ώστε, να επαληθεύσουμε, αυτόν, τον ισχυρισμό μου.
Συνηθίζουμε, να μιλάμε, για τα σπουδαία κληροδοτήματα της αρχαίας Ελληνικής σκέψης και του Ελληνικού Πολιτισμού και πολλές φορές, κάνουμε το λάθος της υπεραπλούστευσης, δηλαδή, να τα θεωρούμε δεδομένα.
Ας κοιτάξουμε, πίσω, στην αρχή της καταγεγραμμένης ιστορίας, ώστε, να επαληθεύσουμε, αυτόν, τον ισχυρισμό μου.
Συνηθίζουμε, να μιλάμε, για τα σπουδαία κληροδοτήματα της αρχαίας Ελληνικής σκέψης και του Ελληνικού Πολιτισμού και πολλές φορές, κάνουμε το λάθος της υπεραπλούστευσης, δηλαδή, να τα θεωρούμε δεδομένα.
Τίποτε στη φυσική εξέλιξη, δεν είναι δεδομένο. Πίσω, από κάθε τι, υπάρχει μια δυική υπόσταση. Υπάρχουν εμφανείς και αφανείς πρωταγωνιστές γυναίκες και άνδρες, εξίσου.
Ας προσθέσουμε, τώρα, άλλη μία ασφαλή υπόθεση. Ότι, σε οποιαδήποτε μορφή ιστορικής εξέλιξης, εμπεριέχεται, κάποια, μορφή τέχνης.
Για παράδειγμα, μου είναι δύσκολο, να φανταστώ το Μινωικό Πολιτισμό, χωρίς, τις θαυμάσιες τοιχογραφίες των παλατιών της Φαιστού και της Κνωσσού.
Για παράδειγμα, μου είναι δύσκολο, να φανταστώ το Μινωικό Πολιτισμό, χωρίς, τις θαυμάσιες τοιχογραφίες των παλατιών της Φαιστού και της Κνωσσού.
Μου είναι αδύνατον, να ανακαλέσω στο μυαλό μου, τη θρησκεία της εποχής εκείνης, παρακάμπτοντας, τα αγάλματα, που, μέσα, από το κάλλος των μορφών, αναδείκνυαν, το μεγαλείο των Θεών.
Μου είναι, επίσης, δύσκολο, να παραδεχθώ τη μυθολογία, κλείνοντας τα αυτιά μου, στους Ορφικούς ύμνους.
Ακόμα και οι μητρικές Ολυμπιακές Αξίες, οι επιστήμες και η φιλοσοφία, όλα, όσα, αποτελούν, την Παιδεία, των θαυμαστών επιτευγμάτων, έχουν δυική υπόσταση.
Άνδρες και Γυναίκες, εξίσου, εναλλάσσονται, σε ρόλο, πηγής έμπνευσης και δημιουργού.
Άνδρες και Γυναίκες, εξίσου, εναλλάσσονται, σε ρόλο, πηγής έμπνευσης και δημιουργού.
Είναι η Τέχνη, ο μόνος χώρος, όπου, η άρρηκτη σχέση, έμπνευσης και δημιουργίας, κατοχύρωσε την απόλυτη ισότητα ανδρών και γυναικών.
Στην πραγματικότητα, η τέχνη, σε όλες τις μορφές της, αποτελεί, το πειστήριο της εξέλιξης. Αποτελεί, το αποδεικτικό υλικό της ιστορίας.
Η όποια, ανισότητα, ανδρών και γυναικών, αποτελεί, παραποίηση της ιστορίας και επειδή, η ιστορία γράφεται από τους νικητές, αυτός, είναι ο λόγος, που ακόμα, παραμένει «ζητούμενο», η πλήρης εξίσωση, των δύο υποστάσεων της ζωής, του άνδρα και της γυναίκας.
Το αυτονόητο για την τέχνη, δηλαδή, η ισότητα των δύο φίλων, παραμένει «ζητούμενο», για την κοινωνική οργάνωση.
Η όποια, ανισότητα, ανδρών και γυναικών, αποτελεί, παραποίηση της ιστορίας και επειδή, η ιστορία γράφεται από τους νικητές, αυτός, είναι ο λόγος, που ακόμα, παραμένει «ζητούμενο», η πλήρης εξίσωση, των δύο υποστάσεων της ζωής, του άνδρα και της γυναίκας.
Το αυτονόητο για την τέχνη, δηλαδή, η ισότητα των δύο φίλων, παραμένει «ζητούμενο», για την κοινωνική οργάνωση.
Κυρίες και Κύριοι,
Η γυναίκα είναι, η κινητήριος δύναμη της ιστορικής εξέλιξης.
Γι’ αυτό και η σχέση της, με τα πάντα, άρα και με την τέχνη, είναι, διαρκώς, μεταβαλλόμενη.
Γι’ αυτό και η σχέση της, με τα πάντα, άρα και με την τέχνη, είναι, διαρκώς, μεταβαλλόμενη.
Με διαφορά, τριών χιλιάδων χρόνων, η Ελένη, πρωταγωνιστεί, στον Όμηρο και στον Καβάφη.
Ας αναρωτηθούμε, θα είχε υμνηθεί ο έρωτας, αν δεν υπήρχε Σαπφώ;
Θα είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα, το μεγαλείο, «των εσωτερικών διλλημάτων», αν, δεν είχε εστιάσει, ο Σοφοκλής στο χαρακτήρα, της Αντιγόνης;
Ας αναρωτηθούμε, θα είχε υμνηθεί ο έρωτας, αν δεν υπήρχε Σαπφώ;
Θα είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα, το μεγαλείο, «των εσωτερικών διλλημάτων», αν, δεν είχε εστιάσει, ο Σοφοκλής στο χαρακτήρα, της Αντιγόνης;
Διανύσαμε χιλιάδες χρόνια, από τότε, για να φθάσουμε στην παραδοχή του Πικάσο, ότι:
«η Τέχνη, είναι ένα ψέμα, που μας βοηθά να δούμε την αλήθεια».
Και, όντως, μέσα, σε έναν παραποιημένο κόσμο, η ομορφιά της τέχνης, μοιάζει, με ψέμα,
αλλά, περνώντας ο χρόνος, αναδεικνύεται, στη μόνη αλήθεια. Και, αυτή, η αλήθεια, μαρτυρά την ισότητα των φύλων και τη σημασία της γυναίκας, στην προσπάθεια εξύψωσης, των ανθρώπων.
«η Τέχνη, είναι ένα ψέμα, που μας βοηθά να δούμε την αλήθεια».
Και, όντως, μέσα, σε έναν παραποιημένο κόσμο, η ομορφιά της τέχνης, μοιάζει, με ψέμα,
αλλά, περνώντας ο χρόνος, αναδεικνύεται, στη μόνη αλήθεια. Και, αυτή, η αλήθεια, μαρτυρά την ισότητα των φύλων και τη σημασία της γυναίκας, στην προσπάθεια εξύψωσης, των ανθρώπων.
Με βεβαιότητα λέω, πως, δεν θα υπήρχε τέχνη, καμία τέχνη, αν δεν υπήρχε, η πηγή της έμπνευσης, η γυναίκα.
Φίλες και φίλοι,
Οι τέχνες, δεν είναι επτά. Οι τέχνες είναι, όσες και οι πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι άπειρες.
Οι τέχνες είναι, τόσες πολλές, όσοι και οι τρόποι, που απαίτησε, η ιστορική εξέλιξη, προκειμένου, να επικοινωνούν οι άνθρωποι, να ερωτεύονται, να κυριεύονται, να αλληλοκατακτιούνται, να γίνονται παθιασμένα ζευγάρια και ωραίες οικογένειες.
Οι τέχνες είναι, τόσες πολλές, όσοι και οι τρόποι, που απαίτησε, η ιστορική εξέλιξη, προκειμένου, να επικοινωνούν οι άνθρωποι, να ερωτεύονται, να κυριεύονται, να αλληλοκατακτιούνται, να γίνονται παθιασμένα ζευγάρια και ωραίες οικογένειες.
Η γυναίκα, με την ύπαρξή της, προσέδωσε στην τέχνη, το άπειρο μέγεθός της. Ο ανδροκρατούμενος κόσμος, κατακτήθηκε από τις γυναίκες, πριν, καν, δημιουργηθεί.
Ας δούμε, τώρα, τη μεταβαλλόμενη σχέση τέχνης και γυναίκας.
Στη γλυπτική, η θέση και η μορφή της Γυναίκας, στους αρχαίους χρόνους, αφηγείται, την ομορφιά των Θεών ή τη δόξα της νίκης.
Η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη του Παιωνίου, συμβολίζουν, το κάλλος της ομορφιάς και της ισχύος.
Στη γλυπτική, η θέση και η μορφή της Γυναίκας, στους αρχαίους χρόνους, αφηγείται, την ομορφιά των Θεών ή τη δόξα της νίκης.
Η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη του Παιωνίου, συμβολίζουν, το κάλλος της ομορφιάς και της ισχύος.
Αργότερα, η γυναίκα, σύμφωνα, με τη θρησκευτική εξέλιξη, φορά τα βαριά ρούχα της σεμνότητας και ενδύεται την αγνότητα του προσώπου.
Από τις αγιογραφίες της Παναγίας και των Αγίων, έως, το αινιγματικό χαμόγελο της Μόνα Λίζα και την επανάσταση του γυμνού στο Μοντιλιάνι, εξελίσσεται η ανθρωπότητα.
Παρατηρώντας την τέχνη, αντιλαμβανόμαστε την εξέλιξη της ιστορίας.
Την ίδια περίοδο, στην οποία, η γυναίκα ενέπνευσε τις αλλαγές στην τέχνη, οι άνδρες μοιάζουν στατικές μορφές. Ουδεμία έκπληξη!
Την ίδια περίοδο, στην οποία, η γυναίκα ενέπνευσε τις αλλαγές στην τέχνη, οι άνδρες μοιάζουν στατικές μορφές. Ουδεμία έκπληξη!
Αν θέλετε, να ερμηνεύσετε την ιστορία, σας συνιστώ, να ασχοληθείτε, αποκλειστικά, με την καλλιτεχνική αποτύπωση της γυναίκας.
Από την Θεοκρατική ανάγνωση, των γυναικείων συναισθημάτων, στην αρχαία τραγωδία, ταξιδεύουμε, στον Μπωντλαίρ και τον Σάρτρ.
Από την Θεοκρατική ανάγνωση, των γυναικείων συναισθημάτων, στην αρχαία τραγωδία, ταξιδεύουμε, στον Μπωντλαίρ και τον Σάρτρ.
Επίσης, αν θέλετε να αντιληφθείτε, την κοινωνιολογία, την ιστορία και όποια, άλλη, πλευρά της ανθρωπότητας, επί τρεις χιλιάδες χρόνια, μην περιπλανηθείτε, άσκοπα, στην εξερεύνηση του ρόλου, του άνδρα στις τέχνες.
Είναι η διαρκώς, μεταβαλλόμενη σχέση της γυναίκας, με την τέχνη, που αποτυπώνει, το κάθε φορά, επιτρεπτό όριο έκφρασης και καθορίζει, το πλαίσιο της ερμηνείας του κοινωνικού περιβάλλοντος.
Είναι η διαρκώς, μεταβαλλόμενη σχέση της γυναίκας, με την τέχνη, που αποτυπώνει, το κάθε φορά, επιτρεπτό όριο έκφρασης και καθορίζει, το πλαίσιο της ερμηνείας του κοινωνικού περιβάλλοντος.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι ο 20ος αιώνας.
Η κραυγή της μάνας στη Γκουέρνικα του Πικάσο, αλλά και η τρυφερότητα του έρωτα, στα τραγούδια του Χατζιδάκι, συνυπάρχουν στον ίδιο αιώνα.
Η κραυγή της μάνας στη Γκουέρνικα του Πικάσο, αλλά και η τρυφερότητα του έρωτα, στα τραγούδια του Χατζιδάκι, συνυπάρχουν στον ίδιο αιώνα.
Η γυναίκα-αντικείμενο στην ποπ κουλτούρα και «η αγάπη», που υμνεί ο Ιάκωβος Καμπανέλλης στο Μαουτχάουζεν, συνυπάρχουν στον ίδιο αιώνα.
Καθώς, ο χρόνος προχωρά αμείλικτος, αμείλικτα, πυκνώνει και ασφυκτιά η τέχνη, υπό την ιλιγγιώδη ταχύτητα, του αναλώσιμου.
Η μόδα, αλλάζει, ανά δευτερόλεπτο και δύο χιλιάδες χρόνια εξέλιξης, του γυμνού στην τέχνη, έχουν φθάσει να αποτελούν, μια σελίδα περιοδικού ποπ κουλτούρας.
Φίλες και φίλοι,
Η διαρκώς, μεταβαλλόμενη σχέση, γυναίκας και τέχνης, είναι αυτή, που προσδιορίζει και τη γυναίκαι και την τέχνη και την ανθρώπινη ιστορία.
Είναι στο χέρι μας, να αντιληφθούμε, ότι την κατεύθυνση στον κόσμο, τη δίνει η οπτική γωνία που έχουμε για τη γυναίκα.
Χρειαζόμαστε, μια ολική επαναφορά. Μια επιβράδυνση του χρόνου. Μια κοινωνία, που, δεν θα καταναλώνει τη γυναίκα, αλλά, θα εμπνέεται από αυτήν.
Να ανακαλύψουμε, ξανά, το κάλλος, την ομορφιά, για να κερδίσουμε, έναν γοητευτικό κόσμο. Έναν κόσμο, που θα μας προσκαλεί στην ευτυχία.
Οι καλλιτέχνες, θα είναι εκ των πραγμάτων, οι φυσικοί αυτουργοί, του καλού ή του κακού.ΚΑΤΕΡΙΝΑ
Ας ξανακάνουμε την τέχνη, με σημείο αναφοράς τη γυναίκα, καθρέπτη, ενός όμορφου κόσμου.
Σας ευχαριστώ.
Κατερίνα Παναγοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου