Εγραψαν για τον «ΦΑΚΕΛΟ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ» της JULIE ORRINGER
Η Washington Post έγραψε:
Η Όριντζερ ξεκινά την ιστορία της λίγο μετά την άφιξη του Φράι στη Μασσαλία περιγράφοντας τις αρχικές του προσπάθειες να πείσει καλλιτέχνες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους (ο Σαγκάλ και η σύζυγος του Μπέλα διστάζουν πολύ, αργότερα όμως αλλάζουν γνώμη). Τα εμπόδια που δημιουργεί η γραφειοκρατία κανονικά θα ήταν μια τρομερά βαρετή πηγή δραματικών συγκρούσεων, ωστόσο τα πιο συναρπαστικά αποσπάσματα του Φάκελος απόδρασης αφορούν στις άοκνες προσπάθειες και στις συχνά πολύ εφευρετικές μεθόδους του Φράι να βοηθήσει τους αυξανόμενους «πελάτες» του. Πέρα από τους νόμιμους τρόπους και το να ζητιανεύει στα προξενεία χρησιμοποιεί και πλαστά διαβατήρια και ταυτότητες. Ζητά χρήματα από πλούσιους, ιδιώτες, δωρητές (η Πέγκι Γκούγκενχαϊμ και η κοσμική Μαίρη Τζέιν Γκολντ παίζουν σημαντικούς ρόλους στο μυθιστόρημα), αλλά και δεν διστάζει καθόλου να εμπλακεί και με τη μαύρη αγορά. Έχει επαγγελματικές συναλλαγές με τον αρχιγκάνγκστερ της Μασσαλίας και βάζει λαθρεπιβάτες σε γαλλικά εμπορικά πλοία.
[…] Το αξιοσημείωτο και εξοργιστικό είναι ότι ο Φράι συνέχιζε την αποστολή διάσωσης ενάντια στη θέληση όχι μόνο των αξιωματούχων της Κυβέρνησης του Βισί, οι οποίοι στην πραγματικότητα ήταν μαριονέτες των Ναζί, αλλά και του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που είχε έναν παράλογο φόβο μην δημιουργηθεί διεθνές επεισόδιο και σε πολλές περιπτώσεις αντιμετώπιζε εχθρικά την ιδέα να μεταναστεύσουν Εβραίοι, κομμουνιστές και «εκφυλισμένοι» καλλιτέχνες.
[…] Καλό θα ήταν να έχει επιτυχία το μυθιστόρημα της Όριντζερ γιατί φέρνει στο φως ένα πραγματικά συναρπαστικό κομμάτι ιστορίας.
Το New Yorker έγραψε:
Το συναρπαστικό, τρυφερό μυθιστόρημα αφηγείται τις εμπειρίες του Βάριαν Φράι, ενός Αμερικανού δημοσιογράφου ο οποίος, το 1940 ρίσκαρε τη ζωή του για να φυγαδεύσει από το Βισί μερικούς από τους Ευρωπαίους καλλιτέχνες, συγγραφείς και διανοούμενους που κινδύνευαν – ανάμεσα τους και ο Σαγκάλ και η Χάνα Άρεντ. Η Όριντζερ παρουσιάζει διαρκώς τον Φράι μια να προβαίνει με ενθουσιασμό σε ηρωικές πράξεις και μια να βασανίζεται από το ερώτημα αν θα νοιαζόταν εξίσου να σώσει ανθρώπους που δεν μπορούν να γράψουν ένα τέλειο μυθιστόρημα ή να φτιάξουν ένα διαχρονικό έργο τέχνης. Το πρόβλημα του σχετικά με τις επιλογές που κάνει γίνεται εντονότερο όταν ο άνδρας τον οποίο είχε ερωτευθεί στο πανεπιστήμιο εμφανίζεται με ένα αίτημα που βάζει την αποστολή του σε κίνδυνο. Οι θαμμένες πολλά χρόνια επιθυμίες του έρχονται σε σύγκρουση με τις ευθύνες του απέναντι στην Ιστορία και τη γυναίκα του στη Νέα Υόρκη.
To KIRKUS έγραψε:
Μια κομψή στοχαστική μυθιστορηματική ανασύνθεση αποφασιστικής σημασίας χρόνων της ζωής του Βάριαν Φράι, του Αμερικανού δημοσιογράφου που τιμάται από το Ίδρυμα για τη Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων του Ολοκαυτώματος Γιάντ Βασχέμ ως «Δίκαιος των Εθνών».
Ξεκινά με μια συνάντηση με τον Σαγκάλ, έναν από τους πιο αγαπημένους σύγχρονους καλλιτέχνες. Ζει στην επικράτεια του Βισί, και είναι πεπεισμένος ότι επειδή βρίσκεται στη Γαλλία είναι ασφαλής από τους Ναζί – στη Γερμανία συμβαίνουν αυτά, λέει, δεν θα συμβούν εδώ, όχι σε εμάς. Συνομιλητής του είναι ο Βάριαν Φράι που, για λογαριασμό της Επείγουσας Επιτροπής Διάσωσης, σαρώνει τη χώρα για να βρει καμιά διακοσαριά καλλιτέχνες, συγγραφείς και διανοούμενους, κυρίως Εβραίους ή πολιτικά ύποπτους, οι οποίοι επίσης φαντασιώνονται ότι είναι ασφαλείς στη Γαλλία, ακόμα και σε μια περίοδο που το Ολοκαύτωμα έχει αρχίσει να παίρνει διαστάσεις και οι λίστες της Γκεστάπο με υποψήφιους για σύλληψη να μακραίνουν. Ο Φράι έχει δώσει στον εαυτό του έναν μήνα για να σώσει αυτά τα 200 σίγουρα θύματα και αυτό που κάνει αποδεικνύεται «άβολο» για τους υπηρετούντες στη Γαλλία Αμερικανούς διπλωμάτες, όπως τον προειδοποιεί ο παλιός του φίλος -και όχι μόνο- Έλιοτ Γκραντ, μια σκοτεινή φιγούρα με διάφορες διασυνδέσεις. Το μυστήριο που δημιουργεί η Όριντζερ λειτουργεί, παρόλο που διαρκεί πολύ. Στη δράση υφαίνει και την αργή συμφιλίωση του Φράι και του Γκραντ, των οποίων η σχέση είναι πολύ βαθιά, αλλά στην αρχή προχωρά διστακτικά και μόνο αργότερα θερμαίνεται. Η Όριντζερ περιγράφει όμορφα δύο κόσμους, αυτόν στον οποίο κυριαρχεί η αγωνία για τη διάσωση προσφύγων και τον πιο εκλεπτυσμένο, αλλά επίσης πολύπλοκο, κόσμο των καλλιτεχνικών κύκλων, με τους Πέγκι Γκούγκενχαϊμ, Μαξ Ερνστ και Βικτόρ Σερζ στο καστ των πρωταγωνιστών. Ο τρόπος με τον οποίο εξυφαίνει το μυστήριο, και στον οποίο οφείλεται μια ωραία ανατροπή της πλοκής, είναι και αυτός απόδειξη ότι πρόκειται για κάποια που ξέρει πολύ καλά να αφηγείται.
Μετάφραση: Θεοδώρα Δαρβίρη
Έργο εξωφύλλου: Στάθης Βατανίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου