KAROUSOS ART CRITICS: A.J. Finn: συνέντευξη στον Χρήστο Ιωάννου

Σάββατο 3 Αυγούστου 2024

A.J. Finn: συνέντευξη στον Χρήστο Ιωάννου

Χρήστος Ιωάννου

Ο συγγραφέας Έι Τζέι Φιν γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, αλλά έζησε δέκα χρόνια στην Αγγλία πριν επιστρέψει στην πατρίδα του. Έχει συνεργαστεί με τους Los Angeles Times, τη Washington Post και το Times Literary Supplement. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Η γυναίκα στο παράθυρο, έχει κυκλοφορήσει σε περισσότερες από 40 χώρες –στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση του Αναστάσιου Αργυρίου–, έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 2.000.000 αντίτυπα και διασκευάστηκε σε κινηματογραφική ταινία, όπου πρωταγωνιστούν οι Έιμι Άνταμς, Γκάρι Όλντμαν και Τζούλιαν Μουρ. Η επίσκεψή του στην Αθήνα στις αρχές Ιουνίου, στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας Agatha, για την παρουσίαση του νέου μυθιστορήματός του, Τέλος ιστορίας (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, Εκδόσεις Ψυχογιός), μας έδωσε την αφορμή για μια εκ του σύνεγγυς συζήτηση μαζί του.

Ποια είναι η εντύπωσή σας από την Αθήνα;

Μου αρέσουν οι πόλεις που έχουν στενά λιθόστρωτα δρομάκια, που σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι είσαι σε λαβύρινθο. Μπορείς να περπατάς σε τέτοια δρομάκια και ξαφνικά από το πουθενά να εμφανιστεί ένα ιστορικό μνημείο που μπορεί να σου κόψει την ανάσα. Χθες, ο οδηγός ταξί που με μετέφερε, κάποια στιγμή μού λέει: «Ω, κοίτα, ο Παρθενώνας!» και όταν κάποιος σου λέει κοίτα εκεί είναι ο Παρθενώνας, προφανώς και γυρνάς αμέσως να τον δεις. Είμαι πραγματικά συγκλονισμένος από την ιστορία σας.

Πώς επιλέγετε τη θεματική για το εκάστοτε βιβλίο σας;

Στο πρώτο μου βιβλίο ήταν ξεκάθαρο για το τι ήθελα να γράψω, ενώ στο Τέλος ιστορίας ήθελα να καταπιαστώ με κάτι άλλο, οπότε το προσέγγισα με διαφορετικό τρόπο. Η ιδέα γεννήθηκε από ένα άρθρο που διάβασα για έναν προσωπικό βιογράφο που μπορείς να προσλάβεις, ώστε να γράψει την ιστορία της ζωής σου, και έτσι οδηγήθηκα στο ερώτημα: «Ποιος θα μπορούσε να προσλάβει έναν βιογράφο;». Αυτή ήταν η σπίθα, λοιπόν, που άναψε την πλοκή του Τέλους ιστορίας.

Διαβάζοντάς το, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για ένα οικογενειακό δράμα…

Ναι, συμφωνώ απολύτως. Θα έλεγα ότι είναι ένα οικογενειακό δράμα, δοσμένο με στοιχεία μυστηρίου. Μάλιστα, ένας αναγνώστης το περιέγραψε ως ένα υβρίδιο μυστηρίου και θρίλερ.

Υπάρχει κάτι προσωπικό στο μυθιστόρημά σας από τις εμπειρίες σας;

Εξαιρετική ερώτηση – εκπλήσσομαι που δεν έχω ερωτηθεί περισσότερες φορές σχετικά με αυτό, οπότε δεν είμαι καθόλου προετοιμασμένος να απαντήσω (γέλια). Λοιπόν, στο τέλος του βιβλίου κάνω μια διευκρίνιση μεταξύ του Σεμπάστιαν και του δικού μου μπαμπά, γιατί ο μπαμπάς μου ήταν ένας πολύ ζεστός και υποστηρικτικός πατέρας και είμαι πραγματικά τυχερός που τον είχα – δεν ήθελα οι αναγνώστες να πιστεύουν ότι μου φέρθηκε όπως ο Σεμπάστιαν συμπεριφέρεται στον Κόουλ. Είναι κοινό οι αναγνώστες να πιστεύουν πως ό,τι γράφεις αφορά στην πραγματικότητα εσένα. Πολλοί εικάζουν ότι μοιάζω με τον Σεμπάστιαν Τραπ στο βιβλίο, αλλά δεν ισχύει καθόλου. Ο Σεμπάστιαν κατ’ αρχάς είναι πολύ πιο πλούσιος από μένα (γέλια) και έχει πολύ περισσότερη αυτοπεποίθηση απ’ ό,τι εγώ.

Οφείλω ένα μεγάλο μέρος της αγάπης μου για τη λογοτεχνία στα εξαιρετικά αρχαιοελληνικά έργα και στην εμπειρία που μου πρόσφεραν καθώς τα διάβαζα.

Οι ήρωες στο Τέλος ιστορίας έχουν επίθετα όπως Trap (παγίδα), που έχει στήσει όλη την υπόθεση, ή Lightfoot (ελαφροπόδαρος), που εισβάλλει στον χώρο χωρίς να τον καταλάβουν. Υπάρχει κάποια κρυφή σημασία πίσω απ’ αυτά ή απλώς ακούγονται ωραία;

Άλλη μια ερώτηση που δεν μου έχει ξαναγίνει ποτέ – και το πηγαίνετε βαθύτερα τώρα. Βασικά, γνώριζα κάποιον στην Οξφόρδη με το επίθετο Lightfoot και θεώρησα ότι θα ήταν ένα κάπως αστείο επίθετο για τον χαρακτήρα. Όσον αφορά τον Trap, σκέφτηκα ότι θα ταίριαζε στον ήρωα ενός ψυχολογικού θρίλερ να υπάρχει αυτό το όνομα. Αυτό που προσπάθησα συνειδητά με τα ονόματα των χαρακτήρων και στα δύο μου βιβλία ήταν το καθένα από αυτά να ξεκινά με διαφορετικό γράμμα της αλφαβήτας, καθώς ήθελα να γίνεται ξεκάθαρο στο μυαλό του αναγνώστη ποιο πρόσωπο είναι ποιο. Στο Τέλος ιστορίας νομίζω ότι τα κατάφερα, εκτός από ένα ζευγάρι ονομάτων που μου διέφυγε, αυτά του Σεμπάστιαν και της Σιμόν.

Ένα εμφανές στοιχείο είναι η αγάπη σας για τα γαλλικά μπουλντόγκ…

Μπορώ να σας πω ότι όταν παρέδωσα το πρώτο προσχέδιο στην ατζέντισσά μου, είχα γράψει περίπου 200.000 λέξεις και η τελική έκδοση του βιβλίου είναι 100.000 λέξεις στα αγγλικά, όποτε βασικά είναι σαν να της παρέδωσα δύο βιβλία, και η πρώτη σημείωσή της έλεγε: «Ξέρω ακριβώς τι κάνει το γαλλικό μπουλντόγκ σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου σου». Οπότε, ξαναδιάβασα το βιβλίο και με μεγάλο τρόμο αντιλήφθηκα ότι είχα γράψει ένα μυθιστόρημα για ένα γαλλικό μπουλντόγκ που ζει σε ένα σπίτι όπου άνθρωποι συνεχώς πεθαίνουν. Όσον αφορά το δικό μου γαλλικό μπουλντόγκ, την Άικ, είμαι πολύ χαρούμενος που ήρθε στη ζωή μου και παρέχει μία δομή στην κάθε μέρα μου. Αν δεν είχα την Άικ να με σηκώσει κυριολεκτικά από το κρεβάτι το πρωί, δεν ξέρω τι θα μπορούσε να έχει συμβεί. Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά σημαντική για μένα.

Επίσης, υπάρχουν αναφορές από ταινίες στο μυθιστόρημα...

Ναι, ο Χίτσκοκ είναι ένας από τους αγαπημένους μου δημιουργούς, έτσι εμπνεύστηκα από σκηνές που υπάρχουν στις ταινίες του και ειδικότερα στον Δεσμώτη του ιλίγγου, π.χ. τις σκάλες ή τη γέφυρα του Σαν Φρανσίσκο, που είναι πολύ χαρακτηριστικό τοπίο. Για να πω όμως την αλήθεια, δεν είναι όλα τα μέρη που αναφέρω απολύτως ακριβή σε σχέση με την πραγματικότητα, κάποια τα προσάρμοσα. Ο κρυμμένος λαβύρινθος, όπου λαμβάνει χώρα το φινάλε της ιστορίας, έχει καταστραφεί και πλέον δεν υπάρχει από το 2021, δυστυχώς, γιατί θα ήταν ένα υπέροχο μέρος για να προβληθεί στη μεγάλη οθόνη, αν το βιβλίο μεταφερθεί στον κινηματογράφο.

Θα θέλατε και το Τέλος ιστορίας να ακολουθήσει κινηματογραφική πορεία;

Ναι, σαφώς και θα το ήθελα,ή ίσως να γίνει μίνι τηλεοπτική σειρά αυτή τη φορά. Λάτρεψα την κινηματογραφική μεταφορά της Γυναίκας στο παράθυρο και πιστεύω ότι έγινε εξαιρετική δουλειά απ’ όλους τους συντελεστές.

Θα θέλατε να γράψει κάποιος τη βιογραφία σας στο μέλλον;

Δεν πιστεύω ότι θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, όπως μου είχε πει και η μητέρα μου μερικά χρόνια πριν. Υποθέτω ότι εξαρτάται από τον συγγραφέα της βιογραφίας, πώς θα αποδώσει την ιστορία σου…

Ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά με το επόμενο βιβλίο σας;

Ακούγεστε σαν τον εκδότη μου (γέλια). Μπορώ να πω ότι έχω σκεφτεί κάποια πράγματα, αλλά δεν έχω προχωρήσει και πολύ τη διαδικασία. Ούτε τον τίτλο δεν έχω σκεφτεί ακόμα. Πιστεύω ότι ο πρωταγωνιστής θα είναι άντρας αυτή τη φορά, επειδή στα δύο προηγούμενα βιβλία μου ήταν γυναίκες. Αυτό που θέλω και για το επόμενο βιβλίο μου είναι να συνεχίζουν οι αναγνώστες να ανταποκρίνονται σε αυτό. Και απ’ ό,τι ακούω μέχρι στιγμής, το ίδιο συμβαίνει και με το Τέλος ιστορίας – παρά τον μεγαλύτερο αριθμό χαρακτήρων, οι αναγνώστες συνέχισαν να εμπλέκονται συναισθηματικά με τους ήρωές μου. Θέλω να γράφω βιβλία που να περιλαμβάνουν μυστήριο, θρίλερ ή δράμα, που θα έχουν ανατροπές και που θα προκαλούν συναισθήματα, γιατί τέτοια βιβλία είναι και αυτά τα οποία έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη μου.

Τέλος, ποιο μήνυμα θα θέλατε να απευθύνετε στο ελληνικό κοινό;

Είμαι πολύ τυχερός που έχω το προνόμιο τα τελευταία χρόνια να ταξιδεύω σε τόσο διαφορετικές χώρες, μέσω των εκδηλώσεων για τα βιβλία μου. Η Ελλάδα είναι η 19η ή η 20ή χώρα που επισκέπτομαι και είναι εξωπραγματικό να βλέπω τη δουλειά μου να μεταφράζεται σε τόσες ξένες γλώσσες. Είναι πολύ ξεχωριστό συναίσθημα για μένα. Μάλιστα, είχα το προνόμιο να γνωρίσω και τον μεταφραστή του βιβλίου μου, τον Χρήστο Καψάλη, έναν άνθρωπο με σπουδαίο λόγο και ιδιαίτερη διορατικότητα – τον ευχαριστώ θερμά. Θέλω, λοιπόν, οι Έλληνες αναγνώστες μου να ξέρουν ότι παρόλο που δεν μπορώ να διαβάσω τις ίδιες λέξεις με αυτές που διαβάζουν εκείνοι, είναι πολύ συναρπαστικό για μένα να ξέρω ότι τις διαβάζουν και το εκτιμώ βαθύτατα. Τέλος, θα ήθελα να πω ότι οφείλω ένα μεγάλο μέρος της αγάπης μου για τη λογοτεχνία στα εξαιρετικά αρχαιοελληνικά έργα και στην εμπειρία που μου πρόσφεραν καθώς τα διάβαζα.