Ο Σήφης (Ιωσήφ) Μπουζάκης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ασχολείται με θέματα ιστορίας της εκπαίδευσης και συγκριτικής παιδαγωγικής. Σ’ αυτές τις γνωστικές περιοχές έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών βιβλίων και διευθυντής δύο επιστημονικών σειρών στις εκδόσεις Gutenberg με τίτλο «Μελέτες – τεκμήρια ιστορίας εκπαίδευσης» και «Συγκριτική παιδαγωγική». Διετέλεσε πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του ιδίου Πανεπιστημίου, διευθυντής του ΠΕΚ Πατρών και πρόεδρος του Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης, ιδρυτής και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών της Εκπαίδευσης και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Κυπριακής Κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση της κυπριακής εκπαίδευσης. Σήμερα είναι επόπτης των Πειραματικών Σχολείων του Πανεπιστημίου Πατρών.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής της μελέτης Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η ελληνική εκπαίδευση;
Η ιδέα για το λεύκωμα ωρίμασε σιγά σιγά μέσα από τα διάσπαρτα κείμενα-σχόλια που είχα σε βιβλία μου ή σε άρθρα μου για την εκπαιδευτική πολιτική του Ελευθέριου Βενιζέλου. Έχοντας συγκεντρώσει ένα πολύ πλούσιο ιστορικό υλικό σκέφτηκα ότι θα μπορούσα, σε μορφή λευκώματος και σε κατανοητή σ’ ένα ευρύτερο κοινό γλώσσα, να εκπονήσω ένα συνεκτικό πόνημα που θα επέτρεπε να αναδειχθεί η συμβολή του μεγάλου Κρήτα πολιτικού και στον χώρο της παιδείας.
Γιατί ο Ελευθέριος Βενιζέλος έδειξε τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση;
Ο Ε.Β. είχε μεγάλο ενδιαφέρον για την παιδεία, ήδη από την Κρητική Πολιτεία, γιατί είχε συνειδητοποιήσει νωρίς ότι αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα τόσο για την οικοδόμηση του έθνους-κράτους όσο και για την ανάπτυξη, οικονομική και πολιτιστική, του τόπου.
Αναφέρετε τρεις περιόδους που προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την εκπαίδευση. Την πρώτη στην Κρήτη (1898-1913), τη δεύτερη (1910-1920) και την τρίτη (1928-1932). Ποιες ήταν οι πιο σπουδαίες μεταρρυθμίσεις που έκανε;
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς ανάμεσα στις μεγάλες τομές που επιχείρησε ο Ε.Β. στην παιδεία. Αυτό γιατί οι τομές-μεταρρυθμίσεις αφορούν σε όλες τις διαστάσεις της εκπαίδευσης (σχολικά βιβλία, αναλυτικά προγράμματα, κτίρια, εκπαίδευση εκπαιδευτικών, κ.ά.). Εκείνο που χωρίς δυσκολία μπορεί κανείς να ισχυριστεί είναι ότι το σημαντικότερο και αξεπέραστο εκπαιδευτικό έργο με νόμους και με πράξη έγινε την τριετία 1917-1920 και 1929-1932. Πρόκειται για τριετίες με άλματα, τομές, αξεπέραστα όρια.
Ο Ε.Β. είχε μεγάλο ενδιαφέρον για την παιδεία, ήδη από την Κρητική Πολιτεία, γιατί είχε συνειδητοποιήσει νωρίς ότι αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα τόσο για την οικοδόμηση του έθνους-κράτους όσο και για την ανάπτυξη, οικονομική και πολιτιστική, του τόπου.
Ήταν υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας. Πού υπερείχε η δημοτική απέναντι στην καθαρεύουσα;
Ο Ε.Β. υπήρξε δημοτικιστής και γι’ αυτό τον λόγο και οι κορυφαίοι σύμβουλοί του προέρχονταν από τους δημοτικιστές του Εκπαιδευτικού Ομίλου (Γληνός, Δελμούζος, Τριανταφυλλίδης, Κουντουράς, Αμαριώτου κ.ά.). Πίστευε ότι η γλώσσα εξελίσσεται και η εκπαίδευση πρέπει να μεταδίδει τη γνώση στη γλώσσα που τα παιδιά καταλαβαίνουν. Δεν αγνοούσε τη δύναμη και της αρχαίας ελληνικής και, εξάλλου, μετέφρασε Θουκυδίδη. Ακόμη, προσπάθησε με προσεκτικά βήματα να καθιερώσει τη δημοτική γλώσσα στην εκπαίδευση.
Τι ήταν ο Εκπαιδευτικός Όμιλος;
Ήταν πρωτοβουλία, όπως και η Φοιτητική Συντροφιά, των ίδιων των δημοτικιστών που ήθελαν μετά την επανάσταση στου Γουδή να αποκτήσουν –και το κατάφεραν– συλλογική έκφραση, αποκτώντας έτσι μεγαλύτερη δυναμική για παρεμβάσεις στα κοινά.
Προσπάθησε να επιμορφώσει και τους εκπαιδευτικούς. Με ποιο τρόπο;
Τους εκπαιδευτικούς προσπάθησε να μορφώσει και να επιμορφώσει ιδρύοντας το 1929 τα 5τάξια Διδασκαλεία, με την οργάνωση των πολύ επιτυχημένων εκπαιδευτικών συνεδρίων και, βέβαια, με την ίδρυση του Διδασκαλείου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο πέρασαν ως διευθυντές ο Ν. Εξαρχόπουλος και ο Δ. Γληνός.
Την περίοδο 1928-1932 έχτισε πάρα πολλά σχολεία. Ποια ήταν τα σχέδιά του για την ανοικοδόμηση διδακτηρίων;
Η πολιτική σχολικής στέγης του Ε.Β. αποτελεί ένα ακόμη «αξεπέραστο όριο». Τα σχολικά κτίρια που κτίστηκαν με δάνειο από σουηδική τράπεζα επί υπουργίας Γεωργίου Παπανδρέου υπάκουσαν σε αυστηρές αρχιτεκτονικές –αξιοποίησε κορυφαίους αρχιτέκτονες– και παιδαγωγικές προδιαγραφές. Γι’ αυτό, εξάλλου, τα κτίρια αυτά, γνωστά και ως «πέτρινα», επιβιώνουν μέχρι σήμερα και αντέχουν στους σεισμούς.
Είχε εμπόδια σε αυτές τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις;
Εμπόδια στις μεταρρυθμίσεις ο Ε.Β. είχε πολλά, αφού σε κάθε προσπάθειά του είχε απέναντί του το συντηρητικό κόμμα (στον ύστερο βενιζελισμό –1928/1932– και την αριστερά, με πρωτοστάτη τον παλιό συνεργάτη του Δ. Γληνό), το Πανεπιστήμιο Αθηνών (φωλιά των γλωσσαμυντόρων), τον συντηρητικό τύπο αλλά και βουλευτές από το ίδιο του το κόμμα.
Προσπάθησε να αξιοποιήσει τους Έλληνες επιστήμονες. Μία από αυτές τις περιπτώσεις ήταν ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. Τι κατάφερε από αυτή την πολιτική κίνηση ο Βενιζέλος;
Ο Ε.Β., για να σχεδιάσει και να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, αξιοποίησε τους άριστους και όχι τους αρεστούς, τους κορυφαίους διανοητές της εποχής του, όπως τους δημοτικιστές του Ομίλου Δελμούζο, Τριανταφυλλίδη, Γληνό, Αμαριώτου, Κουντουρά και, βέβαια, όρισε υπουργούς Παιδείας διακεκριμένες προσωπικότητες, όπως τους Δ. Δίγκα, Ι. Τσιριμώκο, Α. Αλεξανδρή, Κ. Γόντικα, Γ. Παπανδρέου. Τέλος, τον κορυφαίο Έλληνα μαθηματικό Κ. Καραθεοδωρή τον αξιοποίησε για να ιδρύσει το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης.
Τι έμεινε από εκείνη τη μεταρρύθμιση μετά την αποχώρηση του Ελευθέριου Βενιζέλου από την πολιτική σκηνή;
Πολλά από αυτά που θεσμοθέτησε ο Ε.Β. στην παιδεία θα επανέλθουν αργότερα, όπως τα σχολικά βιβλία της δημοτικής, το Ανώτατο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο (ΑΕΣ) κ.ά.
Υπάρχουν άλλες μελέτες για το έργο του Βενιζέλου στην εκπαίδευση;
Για το έργο του ΕΒ στην παιδεία υπάρχουν πολλές μελέτες, αφού σε όλα τα έργα των σημαντικών ιστορικών της εκπαίδευσης (Δημαράς, Νούτσος, Αθανασιάδης, Φραγκουδάκη, Τερζής, Χουρδάκης, Πυργιωτάκης, Χαραλάμπους, τζήκας, Περσιάνης κ.ά. ) υπάρχουν σχετικές αναλύσεις.
Ήσασταν, για δεκαετίες, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Τι νομίζετε ότι πρέπει να αλλάξει για να βελτιωθεί ακόμη η ελληνική εκπαίδευση;
Αυτό που πρέπει να αλλάξει για να βελτιωθεί η ελληνική εκπαίδευση είναι να συνεννοηθούμε, να διασφαλίσουμε τη συνέχεια στην εκπαιδευτική πολιτική. Και αυτό είναι θέμα καθαρά πολιτικό. Αυτό είναι και η ευχή μου για να δούμε καλύτερες μέρες και στην εκπαίδευση. Να σταματήσουν, επιτέλους, το ράβε-ξήλωνε, η «κατάρα του Σίσυφου», η υπουργοκεντρική εκπαιδευτική πολιτική, τα ανακοπτόμενα άλματα.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η ελληνική εκπαίδευσηΑπό την Κρητική Πολιτεία (1898-1913) στις κυβερνητικές περιόδους στην Ελλάδα (1910-1920 και 1928-1932)
Σήφης Μπουζάκης
Gutenberg
192 σελ.
ISBN 978-960-01-1802-5
Τιμή: €15,00
Σήφης Μπουζάκης
Gutenberg
192 σελ.
ISBN 978-960-01-1802-5
Τιμή: €15,00
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου