Ο Δημήτρης Λαμπρέλλης γεννήθηκε στην Αθήνα· κατάγεται από τη Μικρά Ασία και τη Λέσβο. Σπούδασε, με υποτροφία, φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ (ΗΠΑ). Παράλληλα με την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής για τον Nietzsche, ασχολήθηκε ενεργά με την ψυχανάλυση. Είναι καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Δημοσίευσε φιλοσοφικές μελέτες και άρθρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έλαβε μέρος σε φιλοσοφικά συνέδρια. Τα ενδιαφέροντά του εστιάζονται στον χώρο της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας, της αισθητικής και της κοινωνικής φιλοσοφίας. Έχει ήδη εκδώσει δεκατρία φιλοσοφικά βιβλία.
Είναι, επίσης, διευθυντής έκδοσης της Επετηρίδας Φιλοσοφικής Έρευνας διαΛΟΓΟΣ. Ποιήματά του, καθώς επίσης και συνεργασίες του σχετικές με τη μελέτη και την κριτική της λογοτεχνίας, έχουν δημοσιευθεί σε μια σειρά από λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες. Έχει εκδώσει επτά ποιητικές συλλογές και μία μελέτη για τον Μίλτο Σαχτούρη. Ως καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ασχολείται και με θέματα οικολογικής φιλοσοφίας.
Ποιοι ποιητές σάς επηρέασαν;
Με επηρέασαν, κυρίως, ο Καρυωτάκης, ο Εμπειρίκος, ο Καβάφης και ο Σαχτούρης.
Πότε ξεκίνησε το ταξίδι σας στη συγγραφή;
Το ταξίδι μου στη συγγραφή ξεκίνησε από την εφηβική μου ηλικία.
Ποια ήταν η αφορμή για να εκδοθεί η ποιητική συλλογή με τον τίτλο Ποιήματα από τις εκδόσεις Ρώμη;
Θεώρησα πως μετά από οκτώ ποιητικές συλλογές και μια πορεία στην ποίηση δεκαετιών, θα έπρεπε πια να παρουσιαστούν συγκεντρωμένα τα ποιήματά μου.
Και εγώ ο ίδιος ερευνητικά κινούμαι από την αρχή της φιλοσοφικής μου πορείας μέχρι σήμερα μέσα σε αυτή την ανοιχτότητα, μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μακριά από τη Σκύλλα της στρεβλωμένης προγονολατρείας και τη Χάρυβδη της επιπόλαιας αλλεργικής απόρριψης του παρελθόντος.
Γράφετε «Εμείς επαίτες μαρμάρων, δόξης απογονικής γονιδίων καταστάσεως ευνοϊκής, γευόμαστε τρένα με βοές από γεύσεις παρελθόντων γεγονότων». Μήπως η εμμονή στο παρελθόν δημιουργεί παρενέργειες;
Θα είμαι σαφής και θα σας απαντήσω με την επίκληση μιας σχεδόν λησμονημένης ιδιότητας, της παρρησίας (για την οποία επαίνεσε ο Σωκράτης τον Καλλικλή και την οποία είχε ως αντικείμενο διδασκαλίας, λίγο πριν τον θάνατό του, ο Foucault): πρώτα απ’ όλα το παράθεμά σας αυτό εντάσσεται στην ποιητική μου σύνθεση «Το χρώμα “Axis”» της συλλογής Έσοπτρος. Στο κυρίως υπερρεαλιστικής υφής της σύμπαν, το παρελθόν σημαίνεται όχι μόνο αρχαιοελληνικά (Εμπεδοκλής, Ήρα) αλλά με ευρύτερες αναφορές (Ίσις), που περιλαμβάνουν, επίσης, την ευρωπαϊκή προϊστορική τέχνη των σπηλαίων. Σημαίνεται ακόμη από την Επανάσταση του 1821 (Μήτρος Λίντζας), αλλά και από την προκλασική, κλασική μουσική και την τζαζ του 1950. Άρα, δεν πρόκειται μόνο για το παρελθόν της χώρας μας – μακριά από μένα τέτοιες εμμονές.
Η διευκρίνιση αυτή ισχύει όχι μόνο για τα ποιητικά μου, αλλά και για τα φιλοσοφικά μου ενδιαφέροντα. Όμως, αμέσως μετά τη διευκρίνιση της μη εμμονής μου στο παρελθόν, σπεύδω να υπογραμμίσω ότι και η απόρριψή του είναι μεγάλο λάθος και οφείλεται στο εξής: το αρχαιοελληνικό μας παρελθόν έχει υποστεί στην ίδια τη χώρα μας μια κακοποίηση, ιδεολογική και θρησκευτική, τέτοια ώστε η αναπαράστασή του από άμβωνος από τους πανηγυρικούς λόγους των ευκαιριακών ομιλητών και από πλανόδιους πωλητές ιδεών με φτηνό πολιτικό αντίκρισμα να συνιστά μια παρερμηνευτική τερατεία. Το αποτέλεσμα είναι όσοι αρνούνται τη συγκεκριμένη ιδεολογία και τις σκοπιμότητες των προαναφερθέντων να αρνούνται συγχρόνως και το προνομιούχο εργαλείο πειθούς τους: το αρχαιοελληνικό παρελθόν, όπως το κατασκεύασαν και το πρόβαλαν ως αναπαράσταση στη νεοελληνική κοινωνία οι ποικίλοι παραμορφωτές του.
Όλοι όσοι, όμως, έστω ελάχιστοι, κινούνται πέραν τόσο των παραγωγών αυτής της παρερμηνευτικής τερατείας όσο και των οπαδών τους, αντικρίζουν μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια: το παρελθόν αυτό, κληρονομιά όχι μόνο των δήθεν προνομιούχων απογόνων αλλά της Ευρώπης και της υφηλίου ολόκληρης, είναι ένα γόνιμο ιστορικό πεδίο, αδιαλείπτως από τότε μέχρι σήμερα, διαλόγου, επίδρασης, για κάθε άξιο λόγου νεωτερισμό στην τέχνη και στον στοχασμό. Για παράδειγμα, πέρα από τις εμβληματικές περιπτώσεις του Νίτσε στον στοχασμό και της Αναγέννησης στην τέχνη, έχουμε σήμερα πολιτικούς στοχαστές της εμβέλειας του Νέγκρι να αποφαίνονται ότι στην εποχή της Αυτοκρατορίας, δηλαδή της παγκοσμιοποίησης, οι κατηγορίες της πολιτικής σκέψης του Πλάτωνα και του Καλλικλή είναι περισσότερο χρήσιμες από αυτές του Λοκ, του Χομπς και του Ρουσσό. Και εγώ ο ίδιος ερευνητικά κινούμαι από την αρχή της φιλοσοφικής μου πορείας μέχρι σήμερα μέσα σε αυτή την ανοιχτότητα, μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μακριά από τη Σκύλλα της στρεβλωμένης προγονολατρείας και τη Χάρυβδη της επιπόλαιας αλλεργικής απόρριψης του παρελθόντος: στα δεκαέξι φιλοσοφικά μου βιβλία έχω ασχοληθεί με τον Πλάτωνα, τον Ηράκλειτο, τον Καλλικλή, τον Θουκυδίδη και τον Ευριπίδη ,αλλά και με τον Νίτσε, τον Φουκό, τον Μαρκούζε, τον Νέγκρι, τον Κέρουακ, τον Σεγκαλέν και την Έμπερχαρντ.
Γράφετε «Αύριο πρέπει οπωσδήποτε να δεηθούμε». Μήπως η δέηση είναι μια προσωπική υπόθεση την οποία επιλέγει ο άνθρωπος;
Η θρησκευτική δέηση είναι μια αυστηρά προσωπική υπόθεση την οποία επιλέγει προφανώς ως λύση ο δεόμενος και η δεομένη, άρα την επιλέγει ως λύση την οποία έχει ανάγκη ο ίδιος ή η ίδια. Ο στίχος μου στον οποίο αναφέρεστε είναι ο εναρκτήριος ενός τετράστιχου που καταλήγει: «Και στην πλάτη που χαμογελάει / να μη χωθεί εκείνο το παλιό καρφί». Η δέηση, λοιπόν, στην οποία αναφέρεται το συγκεκριμένο ποίημα αφορά μάλλον (γιατί θαρρώ πως τα ποιήματα δεν είναι απολύτως προφανή από ερμηνευτική άποψη ούτε για τον ίδιο τον ποιητή) εκείνη την πλευρά του εαυτού μας που δεν την ελέγχουμε με το «Εγώ» (μας) και το «σκέπτομαι» (μας). Δηλαδή, αφορά μάλλον εκείνη την πλευρά του εαυτού μας που πάντοτε μας πολιορκεί και εισβάλλει, ανεξέλεγκτα και ανεμπόδιστα, όσο και να αντιστεκόμαστε, στα όνειρα και στους φόβους μας, στους έρωτες και στα πένθη μας, και ακόμα φωλιάζει, όσο και να το αρνιόμαστε, στις μνήμες μας που πάντοτε μας στοιχειώνουν.
Η ποιητική συλλογή συνοδεύεται και από ένα cd. Αρέσει στους αναγνώστες να ακούν τα ποιήματα αλλά και τη φωνή του ποιητή;
Θα μιλήσω για μένα ως αναγνώστη: μου άρεσαν σχεδόν πάντοτε οι φωνές των ποιητών είτε ζωντανές να τις ακούω είτε να ακούω την αναπαραγωγή τους από δίσκο βινυλίου ή cd. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της συγκεντρωτικής έκδοσης των ποιημάτων μου το cd αποτελείται από οκτώ μουσικές συνθέσεις του Θάνου Παπανικολάου, πάνω σε αντίστοιχα ποιήματά μου που τα ερμηνεύουν δύο γυναικείες φωνές και μια ανδρική.
Στην εποχή μας με τα τόσα προβλήματα μπορεί ακόμη η ποίηση να μας βοηθήσει να ανεβούμε λίγο ψηλότερα;
Ας μη γελιόμαστε. Όχι, δεν φτάνει από μόνη της η ποίηση για να ανέβουμε ψηλότερα. Όμως, από την άλλη, ας μην την περιφρονούμε: δεν μπορούμε να ανέβουμε ψηλότερα χωρίς αυτήν.
Ποιες είναι οι εκδόσεις Ρώμη; Ποιες άλλες δραστηριότητες έχουν;
Οι εκδόσεις Ρώμη είναι δημιούργημα του Γιάννη Κιντάπογλου, με τον οποίον με συνδέει φιλία από παλιά. Δραστηριοποιούνται κυρίως στο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών και της λογοτεχνίας. Σε σχέση με την τελευταία, τη λογοτεχνία, πρότεινα στον εκδότη, τον Ιούνιο του 2015, να επαναλάβω την προσπάθεια που είχε ξεκινήσει με τη φιλοσοφία στις εκδόσεις Παπαζήση το 2011: να ξεκινήσουμε μια σειρά λογοτεχνίας και ένα ομώνυμο λογοτεχνικό περιοδικό. Το δέχτηκε με ενθουσιασμό. Στη συνέχεια, προσωπικά ανέλαβα τη διεύθυνση της σειράς και –επειδή δεν ήθελα να διευθύνω δύο περιοδικά (ένα φιλοσοφικό και ένα λογοτεχνικό) και δύο σειρές (μια φιλοσοφική και μια λογοτεχνική)– θεσμικά απευθύνθηκα στην τότε Πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, τη Ζωή Σαμαρά, και της πρότεινα να της παραχωρήσω τη διεύθυνση του περιοδικού, κρατώντας για τον εαυτό μου τον ρόλο του μέλους της τριμελούς συντονιστικής επιτροπής του, πρόταση που η ίδια ευχαρίστως την αποδέχτηκε. Έχουν ως τώρα εκδοθεί τέσσερα τεύχη του περιοδικού Θευκαι δεκαεννέα βιβλία λογοτεχνίας και μελέτης της λογοτεχνίας, στο πλαίσιο της σειράς «Θευ/Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη».
Είσαστε ακόμη και διευθυντής έκδοσης της επετηρίδας φιλοσοφικής έρευνας δια-ΛΟΓΟΣ και της φιλοσοφικής βιβλιοθήκης των εκδόσεων Παπαζήση. Θα μπορούσατε να κάνετε μια σύντομη αναφορά;
Ξεκίνησε η όλη προσπάθεια, όπως προανέφερα, το 2011. Ο Αλέξανδρος Παπαζήσης με ενθουσιασμό αποδέχτηκε τη σχετική πρότασή μου, τιμώντας έτσι την υπερογδοντάχρονη παράδοση της εμβληματικής παρουσίας των εκδόσεων Παπαζήση στον χώρο του ακαδημαϊκού βιβλίου. Έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα έξι τεύχη-τόμοι της Επετηρίδας Φιλοσοφικής Έρευνας δια-ΛΟΓΟΣ και στις 2.000 σελίδες τους, μεγάλου σχήματος, έχουν δημοσιευτεί 123 άρθρα Ελλήνων και ξένων διακεκριμένων μελετητών της φιλοσοφίας. Στο δε Τιμητικό Συμβούλιο και στην Επιστημονική Επιτροπή αυτής της Επετηρίδας συμμετέχουν είκοσι δύο καθηγητές Πανεπιστημίου από δώδεκα ΑΕΙ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η σειρά «δια-ΛΟΓΟΣ/Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη» αριθμεί ως σήμερα 38 τίτλους, στους οποίους περιλαμβάνονται έργα διαπρεπών καθηγητών της φιλοσοφίας, αλλά και μεταφράσεις έργων των Νίτσε, Μονταίν, Λοκ, Γουάιτχεντ και Σαλομέ, τα οποία για πρώτη φορά εκδίδονται στην Ελλάδα.
Πέρα από ποιητής έχετε και μια άλλη ιδιότητα, του καθηγητή πανεπιστημίου. Πώς αισθάνεστε όταν οι φοιτητές σας μαθαίνουν ότι είστε και ποιητής;
Χαίρομαι όταν το μαθαίνουν, γιατί γνωρίζουν και άλλες πλευρές της δημιουργικότητάς μου, πέρα από τη διδασκαλία (η διδασκαλία που γίνεται με έρωτα για το αντικείμενό της είναι δημιουργία) και τη συγγραφή της φιλοσοφίας.
Το αρχαιοελληνικό μας παρελθόν έχει υποστεί στην ίδια τη χώρα μας μια κακοποίηση, ιδεολογική και θρησκευτική, τέτοια ώστε η αναπαράστασή του από άμβωνος από τους πανηγυρικούς λόγους των ευκαιριακών ομιλητών και από πλανόδιους πωλητές ιδεών με φτηνό πολιτικό αντίκρισμα να συνιστά μια παρερμηνευτική τερατεία.
Πριν λίγα χρόνια η ποίηση ή τα βιβλία εκδίδονταν μόνο σε έντυπη μορφή. Σήμερα που υπάρχουν οικονομικά προβλήματα, θα μπορούσε το ίντερνετ να αποτελέσει μια διέξοδο ή μια κατάθεση ψυχής για τους στίχους των νέων που γράφουν ποίηση;
Βεβαίως και το διαδίκτυο αποτελεί μια διέξοδο για όλους όσοι θέλουν να δημοσιεύσουν, αλλά για τους οποίους η εφιαλτική οικονομική κρίση που μαστίζει όλους μας αποτελεί εμπόδιο στο να το πράξουν. Η εκ μέρους των ιδίων δημοσίευση στο διαδίκτυο μέσω ιστοσελίδων ή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι, από οικονομική άποψη, ασφαλώς μια πρόσφορη λύση. Υπάρχει όμως και η αρνητική πλευρά αυτής της ηλεκτρονικής παρουσίας. Απαριθμώ ενδεικτικά κάποιες πτυχές της: η πιεστικά υποβαλλόμενη από το διαδίκτυο και τους χρήστες του ανάγκη για καθημερινή ανάρτηση νέων δημοσιεύσεων (με αποτέλεσμα τη βιασύνη και την προχειρότητα), η απουσία οποιασδήποτε μαθητείας στην ποίηση πριν τη δημοσίευση των ποιημάτων τους, η ολισθηρή ταύτιση της δημοσιοποίησης με την καταξίωση, η φευγαλέα παρουσία της πνευματικής παραγωγής τους που άμεσα καταναλώνεται και λησμονείται, η ανεύθυνη –όχι σπάνια κακόβουλη– κριτική για την ποιητική τους δημιουργία, ο εξίσου ανεύθυνος συχνά έπαινος για το έργο τους, η αγωνία τους για τη συγκομιδή των «μου αρέσει» από τους «φίλους» και «φίλες» του διαδικτύου.
Ποιους ποιητές θα μας προτείνατε να διαβάσουμε σήμερα;
Τον Σολωμό, τον Καβάφη και τον Καρυωτάκη.
Ποια ποιητική συλλογή έχετε δίπλα στο μαξιλάρι σας;
Τα όνειρά μου, γιατί το αίμα τους είναι η πηγή για τα ποιήματά μου.
Ένα αγαπημένο ποίημα;
Θα σας απαντήσω με ένα διέξοδο εύρημα: τρεις είναι οι εκδοχές του «αγαπημένου μου ποιήματος»: «Η διαθήκη μου» του –σκοπίμως υποτιμημένου– Μιχάλη Κατσαρού, η «Πρέβεζα» του Κώστα Καρυωτάκη – στον οποίο η νεότερή μας ποίηση οφείλει περισσότερα από όσα του κατακυρώνουν οι γραμματολόγοι–, και το «Che fece il gran rifiuto» του –τελευταίως υπερτονιζόμενου ως μόνον ερωτικού– Κ. Π. Καβάφη.
Ποιήματα
Το βιβλίο συνοδεύεται από cd με τίτλο «Ελιά» που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα του Δημήτρη Λαμπρέλλη σε μουσική του Θάνου Παπανικολάου
Δημήτρης Λαμπρέλλης
Ρώμη
280 σελ.
ISBN 978-618-5140-39-7
Τιμή: €20,00
Το βιβλίο συνοδεύεται από cd με τίτλο «Ελιά» που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα του Δημήτρη Λαμπρέλλη σε μουσική του Θάνου Παπανικολάου
Δημήτρης Λαμπρέλλης
Ρώμη
280 σελ.
ISBN 978-618-5140-39-7
Τιμή: €20,00
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου