Η Γιλένα Κωνσταντίνοβνα Ζελίνσκαγια γεννήθηκε στο Λένινγκραντ το 1954. Το 1987 αποφοίτησε από τη Σχολή Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης. Εξέδιδε το περιοδικό Μερκούρι και κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά του κινήματος samizdat, όπως το Τσασί (Ώρες), το Μίτιν Ζουρνάλ και το ΝτιΜ. Ήταν μέλος της «Λέσχης 81». Το 1991 ίδρυσε έναν όμιλο εταιρειών επικοινωνίας και διαφήμισης με την επωνυμία «Βορειοδυτικά», ο οποίος εκδίδει δύο περιοδικά και έξι εφημερίδες στην Αγία Πετρούπολη. Μέχρι σήμερα είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ομίλου. Ήταν, μεταξύ άλλων, ιδρυτικό μέλος της λέσχης Περεστρόικα, ενός φόρουμ ιδεών που γνώρισε μεγάλη επιτυχία στη Μόσχα και το τότε Λένινγκραντ. Συμμετείχε στην ίδρυση δύο δημοσιογραφικών οργανώσεων, της Λίγκας Δημοσιογράφων της Αγίας Πετρούπολης το 1997 και της Βορειοδυτικής Ένωσης ΜΜΕ το 2000. Το 2001 εξελέγη αντιπρόεδρος της Πανρωσικής Οργάνωσης εργαζομένων στα ΜΜΕ και από το 2014 είναι η πρόεδρός της. Με αποφάσεις των προέδρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας συμμετείχε ως μέλος στην Κοινωνική Επιτροπή του ρωσικού κοινοβουλίου. Από το 2009 παρουσιάζει την εκπομπή «Κατ’ αντιπαράθεση ανάκριση» στον ραδιοσταθμό «Η φωνή της Ρωσίας». Την περίοδο 2011-2013 παρουσίαζε την εκπομπή «Η Πετρούπολη που δεν χάσαμε» στον τηλεοπτικό σταθμό της γενέτειράς της. Είναι μέλος του ιδρύματος «Επιστροφή». Αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Έχουν εκδοθεί διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματά της.
Από πότε ξεκινήσατε να γράφετε;
Τελευταία και απρόσμενα. Άρχισα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο, ένα ιστορικό μυθιστόρημα, Στους ποταμούς της Βαβυλώνας, για να διασώσω και να παρουσιάσω μνήμες της οικογένειάς μου. Όμως, όταν το τελείωσα, ανακάλυψα πόσο πολύ μου άρεσε να γράφω.
Τι είναι αυτό που σας κάνει να γράφετε και να εμπνέεστε; Είναι η γραφή ένα ασίγαστο πάθος;
Είναι, κατά κύριο λόγο. Πρώτα απ’ όλα, όμως, πρέπει να υπάρξει μια δυνατή ιδέα που θα με ενθουσιάσει τόσο που θα θέλω να μιλήσω γι’ αυτή. Θα πρέπει να με συγκλονίσει και να απαιτήσει να της δώσω λογοτεχνική μορφή. Πρέπει να υπάρξει μια ενδιαφέρουσα ιστορία για την οποία θα γράψω, και τότε πρέπει να είμαι μόνη μου, ώστε η ιδέα και η ιστορία να ενσωματωθούν και να με γεμίσουν από μέσα προς τα έξω. Πραγματικά, αυτή είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή, όταν η ύπαρξή σου είναι απολύτως γεμάτη.
Αυτή η ιστορία, όπως τη νιώθω εγώ, αναφέρεται στον ρωσικό χαρακτήρα. Στο χάος και στην τάξη, τα οποία συγκρούονται μεταξύ τους συνεχώς. Στην τέχνη που προκύπτει από αυτή τη σύγκρουση. Ο Ντοστογιέφσκι αποκάλυψε πρώτος αυτή την κατάσταση που διέπει τη ρωσική ψυχή, και εμείς οι Ρώσοι συγγραφείς δεν παύουμε να την εξερευνούμε.
Οι περισσότεροι αναγνώστες στην Ελλάδα αλλά και σε πολλά άλλα μέρη της Ευρώπης γνωρίζουν μόνο την κλασική ρωσική λογοτεχνία. Πούσκιν, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Γκόγκολ, Τουργκένιεφ, Γκόρκι. Πώς νιώθετε όλοι εσείς οι συγγραφείς όταν έχετε να αναμετρηθείτε με τέτοια μεγάλα ονόματα;
Η ρωσική λογοτεχνία για τους δημιουργούς της δεν είναι ένας αγώνας δρόμου, είναι μάλλον ένας μακράς διάρκειας και, μερικές φορές, εξαντλητικός μαραθώνιος. Και όλοι τρέχουμε μαζί.
Στην Ανθολογία σύγχρονων Ρώσων συγγραφέων που εκδόθηκε το 2016 από τις εκδόσεις Φίλντισι, εννέα σύγχρονοι Ρώσοι συγγραφείς μάς ξεναγούν σε απρόσμενες καταστάσεις και μας γνωρίζουν τη χώρα σας. Γιατί η λογοτεχνία εξακολουθεί να γοητεύει τους αναγνώστες;
Η Ανθολογία σύγχρονων Ρώσων συγγραφέων συγκεντρώνει μια εξαιρετική επιλογή συγγραφέων, οι οποίοι διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, ενώ παράλληλα είναι πολύ χαρακτηριστικοί. Είναι μια ειλικρινής επιτομή των μοντέρνων τάσεων στη Ρωσία.
Ο κινηματογράφος έχει τη δύναμη της εικόνας. Η λογοτεχνία, από την άλλη πλευρά, αφήνει πολύ χώρο για συν-δημιουργία, κι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να συνεπάρει τη φαντασία των αναγνωστών.
Το διήγημά σας είναι πρωτότυπο. Καταπιάνεστε με μια μεγάλη μορφή, τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Γιατί είναι μεγάλος συγγραφέας ο Ντοστογιέφσκι;
Αυτή η ιστορία, όπως τη νιώθω εγώ, αναφέρεται στον ρωσικό χαρακτήρα. Στο χάος και στην τάξη, τα οποία συγκρούονται μεταξύ τους συνεχώς. Στην τέχνη που προκύπτει από αυτή τη σύγκρουση. Ο Ντοστογιέφσκι αποκάλυψε πρώτος αυτή την κατάσταση που διέπει τη ρωσική ψυχή, και εμείς οι Ρώσοι συγγραφείς δεν παύουμε να την εξερευνούμε.
Πιστεύετε ότι ο Ντοστογιέφσκι κατάφερε να ξεφύγει από τα πάθη του;
Δεν ξέφευγε από τα πάθη του. Τα υπερνικούσε.
Περιγράφετε την πόλη του Βισμπάντεν μέσα από τα μάτια του ήρωά σας. Καθώς περπατά στους δρόμους της, τονίζετε ότι είναι σαν να μην άλλαξε τίποτα από την εποχή του Ντοστογιέφσκι. Γιατί οι γερμανικές πόλεις παραμένουν ίδιες στο πέρασμα του χρόνου;
Πράγματι, ο ήρωας της ιστορίας μου τονίζει συνεχώς ότι η πόλη του Βισμπάντεν δεν έχει αλλάξει από την εποχή του Ντοστογιέφσκι. Ωστόσο, δεν συγκρίνει την πραγματικότητα με την πραγματική πόλη που υπήρχε πριν από 100 χρόνια. Τη συγκρίνει με το Ρουλέτενμπουργκ, την πόλη που φαντάστηκε και αποτύπωσε ο Ντοστογιέφσκι. Η απόδοση και η πιστότητα υπάρχουν μόνο στη φαντασία του ήρωα, εκείνος βλέπει τα πράγματα με τον τρόπο που θέλει. Του είναι αρκετό να αγγίζει το τραπέζι στο καζίνο όπου, σύμφωνα με τον μύθο, έπαιζε ο Ντοστογιέφσκι, και η φαντασία του συμπληρώνει όλα τα υπόλοιπα με εικόνες. Γενικά, συγκρίνει την πόλη που φαντάστηκε ο Ντοστογιέφσκι με την πόλη που φαντάζεται ο ίδιος.
Εκεί γεννήθηκε και ο Παίκτης του Ντοστογιέφσκι; Πώς αντιμετώπιζε εκείνος τον τζόγο;
Η χαρτοπαιξία και ο τζόγος είναι ένα απαίσιο, ένα ξέφρενο πάθος. Ήταν σαν μια επιδημία στην Ευρώπη του 19ου αιώνα. Τροφοδοτούσε τον Ντοστογιέφσκι όπως το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, και το μυθιστόρημά του Ο παίκτης ήταν ο δικός του τρόπος για να απαλλαγεί από τη νόσο και να πετύχει την απεξάρτηση. Ο στόχος μου ήταν να δείξω πώς επηρεάζει το ίδιο πάθος έναν σύγχρονο άνθρωπο, να δείξω τον κίνδυνο και τις παγίδες.
Είστε ένας άνθρωπος ιδιαίτερα πολυπράγμων. Περισσότερο δημοσιογράφος ή συγγραφέας;
Είμαι επαγγελματίας δημοσιογράφος και γράφω συνεχώς τις τρέχουσες ειδήσεις, αν και αυτή τη στιγμή η μυθιστοριογραφία με ελκύει περισσότερο. Τα βιβλία μου εκδίδονται και μεταφράζονται σε αρκετές γλώσσες. Δυο χρόνια τώρα ζω και εργάζομαι στα Βαλκάνια. Συμμετέχω, επίσης, σε προσπάθειες που προωθούν τη ρωσική λογοτεχνία. Το νέο μου βιβλίο Μακρά μνήμη πρόσφατα μεταφράστηκε στη Σερβία και προγραμματίζω μια περιοδεία με τους συνεργάτες μου σε σερβικές κωμοπόλεις, για να γνωρίσουν οι Σέρβοι αναγνώστες τη σύγχρονη ρωσική λογοτεχνία. Μ’ αρέσει πολύ να συναντώ αναγνώστες των βιβλίων μου. Με βοηθάει να κατανοήσω τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι άλλοι τις ιστορίες μου. Μερικές φορές συμβαίνει αναγνώστες να βλέπουν στα κείμενά μου κάτι που εγώ ούτε που είχα σκεφτεί. Αυτό σημαίνει πως η ιστορία έχει πολλά επίπεδα, ότι έχει δυνατότητες και φέρνει τον αναγνώστη σε επαφή με κάτι σημαντικό. Είναι σαν ένα μικρό ρυάκι που καταλήγει στη θάλασσα και, εάν το νερό είναι αρκετά καθαρό, ο αναγνώστης θα δει όχι μόνο το ρυάκι αλλά και τη θάλασσα. Και μόλις βρεθείς στη θάλασσα μπορείς να δεις οτιδήποτε: ψάρια, απομεινάρια από ένα ναυάγιο. Το ζητούμενο είναι τι ψάχνει να βρει καθένας.
Η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση επηρέασε στη χώρα σας το βιβλίο;
Φυσικά, οι καιροί δεν είναι οι καλύτεροι. Όμως οι ειδικοί λένε πως σε δύσκολες εποχές οι άνθρωποι καταφεύγουν πιο συχνά στα βιβλία. Αυτό το διαπιστώνουμε στις εκθέσεις βιβλίου που γίνονται συχνά στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη. Παρεμπιπτόντως, η Ελλάδα ήταν η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση που έγινε φέτος στην Αγία Πετρούπολη, η οποία είναι η μεγαλύτερη έκθεση βιβλίου που γίνεται στη Β.Δ. Ρωσία. Η ελληνική συμμετοχή στην έκθεση είχε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα, ωστόσο το πιο σημαντικό είναι πως δημιουργήθηκαν πολύ ισχυροί δεσμοί μεταξύ Ρώσων και Ελλήνων συγγραφέων και εκδοτών. Υπάρχει πια (και αυτό είναι το καλύτερο παράδειγμα αυτής της συνεργασίας) ένα τμήμα με ρωσικά βιβλία στο μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης. Ο δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης παρέστη σε αυτά τα εγκαίνια. Ήμουν κι εγώ εκεί και μίλησα για το βιβλίο Ανθολογία σύγχρονων Ρώσων συγγραφέων στο οποίο αναφερθήκατε νωρίτερα.
Σήμερα εκδίδονται πολλά μυθιστορήματα και ποιητικές συλλογές. Όλες αυτές οι εκδόσεις βοηθούν να αναδειχτούν νέοι συγγραφείς και να ακουστούν νέες ιδέες;
Υπάρχουν πολλοί συγγραφείς και πολλές ιστορίες, αλλά μια καινούρια ιδέα είναι πάντα κάτι σπάνιο, είναι ένα μαύρο μαργαριτάρι. Και όταν εμφανιστεί, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι αναγνώστες να την καλοδεχτούν.
Σας αρέσει να κάνετε σχέδια, όνειρα για το μέλλον;
Έχω ένα απόλυτα επαγγελματικό ελάττωμα. Τη στιγμή που εμφανίζεται ένα όνειρο εγώ πρέπει να το πιάσω, να το καταγράψω και να το μετατρέψω σε έναν μύθο. Δεν μπορώ να προγραμματίσω το μέλλον μου, ο Θεός ξαφνικά μου στέλνει ιδέες που με απορροφούν εντελώς και αλλάζουν όλη μου τη ζωή. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παραμερίσω τα πάντα, τη δουλειά μου, την οικογένεια, τη διασκέδαση και απλώς να γράψω αμέσως.
Όμως αυτό τον καιρό θέλω πραγματικά να εντρυφήσω στον βαλκανικό τρόπο ζωής. Σαν να είναι μια νέα ευκαιρία. Να ξαναγεννηθώ, τρόπον τινά.
Ασχολείστε με το διαδίκτυο και τον ηλεκτρονικό τύπο;
Είμαι ενεργός χρήστης. Πρώτα απ’ όλα έχω δική μου ιστοσελίδα, στην οποία μπορεί κανείς να βρει όλα μου τα βιβλία –εκτός από το τελευταίο–, όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα που έκανα ως παραγωγός, όλες μου τις ταινίες και τα άρθρα. Γράφω άρθρα αποκλειστικά για το site μου. Επίσης, κάνω συχνά αναρτήσεις στο facebook, ανεβάζω κάποιες απόψεις γύρω από τρέχοντα θέματα. Είναι ένα ιδιαίτερο, νέο και πολύ σημαντικό μέσο.
Πρώτα απ’ όλα, όμως, πρέπει να υπάρξει μια δυνατή ιδέα που θα με ενθουσιάσει τόσο που θα θέλω να μιλήσω γι’ αυτή. Θα πρέπει να με συγκλονίσει και να απαιτήσει να της δώσω λογοτεχνική μορφή. Πρέπει να υπάρξει μια ενδιαφέρουσα ιστορία για την οποία θα γράψω, και τότε πρέπει να είμαι μόνη μου, ώστε η ιδέα και η ιστορία να ενσωματωθούν και να με γεμίσουν από μέσα προς τα έξω.
 |
| Ανθολογία σύγχρονων Ρώσων συγγραφέων Συλλογικό Μετάφραση: Δημήτρης Τριανταφυλλίδης Φίλντισι 258 σελ. ISBN 978-618-51-0129-9 Τιμή: €13,78 |
Έχετε επισκεφτεί την Ελλάδα; Ποιο είναι το μήνυμά σας για τους αναγνώστες μας;
Επισκέπτομαι συχνά τη χώρα σας και γράφω πολύ στην Ελλάδα. Έχω μια μικρή νουβέλα, το Σπίτι που βλέπει στην Κέρκυρα, που ελπίζω μια μέρα να τη διαβάσουν οι Έλληνες αναγνώστες. Έχω επίσης μια συλλογή από διηγήματα με συμβάντα στη Χαλκιδική. Ο τίτλος της περιγράφει πώς νιώθω για τη χώρα σας: Εκεί που κατοικούν οι άγγελοι.
Η Ελλάδα είναι η εικόνα της ευτυχίας για μένα. Κάθε φορά που μου αρέσει ένα καινούριο μέρος, προκύπτει πως με κάποιον τρόπο θυμίζει Ελλάδα. Τότε λέω: «Κοίτα, τα πεύκα είναι τόσο κοντά στη θάλασσα, σαν να πρόκειται να τα πάρει ο αέρας μακριά, ανά πάσα στιγμή. Δεν είναι πολύ όμορφο; Ακριβώς όπως στην Ελλάδα». Ή, μερικές φορές, όταν ξαφνικά νιώθω απόλυτα ευτυχισμένη και μου αρέσουν όλα όσα βλέπω γύρω μου, αναρωτιέμαι: «Τι συμβαίνει;». Και η απάντηση είναι: Όλα γύρω θυμίζουν την Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου