Ο Mιχάλης Φακίνος γεννήθηκε στην Aθήνα το 1940. Eργάστηκε ως δημοσιογράφος στα «Nέα». Έχει εκδώσει δέκα μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων και έναν τόμο με χρονογραφήματα. Δύο θεατρικά του έργα, τα Tο ματ (1985) και Περιμένοντας τον Mπέκετ (2000) παίχτηκαν στο Θέατρο Στοά. Διηγήματά του έγιναν τηλεταινίες και μεταφράστηκαν στα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ολλανδικά.
Μίλησε στο diastixo.gr με αφορμή το βιβλίο του Φύλακας στην πισίνα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το μυθιστόρημά σας;
Πολλές από τις ιστορίες μου έχουν σαν αφορμή κάποια ασήμαντα μονόστηλα των εφημερίδων με μικρά γεγονότα ασήμαντων ανθρώπων, που όμως νιώθεις –τουλάχιστον εγώ νιώθω– πως μέσα τους κρύβουν εκρηκτική ύλη με συστατικά της εποχής. Έτσι και με τον Φύλακα στην πισίνα. Το μονόστηλο έλεγε για κάποιον φύλακα που παρέμενε στο πόστο του ενώ το αντικείμενο της εργασίας του είχε εκλείψει. Αυτό σε συνδυασμό με το στίχο του Μιχάλη Κατσαρού «Πάρτε μαζί σας νερό, το μέλλον θα έχει πολλή ξηρασία» πυροδότησαν τη φαντασία, γέννησαν ήρωες και νοήματα, φώτισαν τα σκοτεινά μονοπάτια της ανθρώπινης σκέψης, πήγαν στο παρελθόν και το μέλλον για να κατασταλάξουν στην «ξηρασία» του παρόντος. Κι έτσι χτίστηκε τούτο το μυθιστόρημα. Με υλικά του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Με υλικά του χάους. Παράξενα πράγματα, που ο κατασκευαστής δεν μπορεί να ερμηνεύσει...
Γράφετε χρόνια μυθιστορήματα. Πώς διαλέγετε κάθε φορά το θέμα της ιστορίας σας; Πώς δουλεύει και αξιοποιεί ο συγγραφέας την εμπειρία του και την τέχνη της γραφής;
Θα απαντούσα, παιχνιδιάρικα, πως το θέμα της ιστορίας διαλέγει εμένα, αλλά αυτό θα ήταν υπεκφυγή. Η πιο σωστή απάντηση θα ήταν: Δεν ξέρω! Νομίζω όμως πως κάθε συγγραφέας φέρει μέσα του τις ιστορίες και τους ήρωές του και ανάλογα με την εποχή και τις καταστάσεις τα φανερώνει σύμφωνα με το στρίψιμο της βίδας στο μυαλό του. Οι δικοί μου ήρωες ζουν στο περιθώριο, δρουν υπερρεαλιστικά, άρα έξω από την επίσημη Ιστορία, και ασυνείδητα ψάχνουν να βρουν το νόημα της ζωής, αδαείς και αβοήθητοι, σύγχρονοι αλχημιστές που ανακατεύουν στο καζάνι τους τα υλικά του μέσα και του έξω χάους για να ανακαλύψουν κάτι που ενδεχομένως δεν έχει νόημα. Τέτοιοι είναι οι ήρωες, τέτοιος και ο συγγραφέας τους.
Οι ιστορίες των βιβλίων σας βασίζονται στα βιώματα ή στη φαντασία σας;
Δεν το έχω μετρήσει επακριβώς, αλλά κατά 80% είναι φαντασία και κατά 20% βιώματα. Όμως ακόμη και τα δικά μου βιώματα στις ιστορίες που γράφω αλλοιώνονται τόσο πολύ που παύουν να είναι δικά μου, ενώ στα φανταστικά, από κάποια στιγμή και πέρα, νομίζω πως γράφω για μένα. Χαρίζω ιστορίες, μου χαρίζουν ιστορίες, δεν ξέρω ποιος πρέπει να πει ευχαριστώ.
Τα ανομολόγητα, τα κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα, παραμονεύουν μέσα μας και ψάχνουν την ευκαιρία να βγουν. Πολλές φορές τα εμφανίζουμε ωραιοποιημένα, τυλιγμένα μ’ ένα πέπλο φαντασίας όπου η πραγματικότητα μπλέκεται με το φανταστικό και τότε μοιάζουν σαν να είναι ιστορίες κάποιου άλλου.
Στο νέο σας μυθιστόρημα, «τα ξυλοπάπουτσα της μνήμης» μας θυμίζουν παλιές ιστορίες. Θέλουμε να θυμόμαστε ή η λήθη είναι μια άμυνα για να καλύπτουμε τις ανασφάλειες και την άγνοιά μας για τα γεγονότα που συμβαίνουν ή συνέβησαν κάποτε;
Τα ανομολόγητα, τα κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα, παραμονεύουν μέσα μας και ψάχνουν την ευκαιρία να βγουν. Πολλές φορές τα εμφανίζουμε ωραιοποιημένα, τυλιγμένα μ’ ένα πέπλο φαντασίας όπου η πραγματικότητα μπλέκεται με το φανταστικό και τότε μοιάζουν σαν να είναι ιστορίες κάποιου άλλου. Αυτό συμβαίνει και με τον Φύλακα στην πισίνα που γεμίζει με «νερό» την άδεια «πισίνα» της μνήμης του κι έτσι, στο τέλος, δεν γνωρίζει ούτε ο ίδιος ποια είναι η αλήθεια και ποιο το ψέμα.
Διαβάζουν οι Έλληνες Ιστορία;
Ποια Ιστορία; Των νικητών ή των ηττημένων; Πάντως, όποια Ιστορία κι αν διαβάζουμε, βλέπουμε πως πολλές φορές ο μύθος υπερισχύει της πραγματικότητας ή, έστω, σιγοντάρει ή αποδομεί την κάθε άποψη.
Ένα πλακάκι ξεκολλάει με κρότο στον πάτο της άδειας πισίνας. Ο φύλακας ξυπνάει. Αλήθεια, μόνο όταν συμβεί ένα γεγονός ξυπνάμε από τον ύπνο μας;
Όπως στο ποίημα του Ρίτσου τα ξυλοπάπουτσα της μνήμης βροντούν και ξυπνούν τα κοιμισμένα όνειρα και τα κρυμμένα τιμαλφή, έτσι και στο δικό μου μυθιστόρημα το πλακάκι που ξεκολλάει και πέφτει με κρότο στον πάτο της άδειας πισίνας, ξυπνάει, υποτίθεται, τον φύλακα. Και λέω «υποτίθεται» διότι πρόκειται για ένα συγγραφικό τρικ. Χρειαζόμουνα έναν κρότο για να πάρει μπροστά η αφήγηση. Για να ξυπνήσουν, αν θέλετε, οι ιστορίες που κρύβουμε μέσα μας.
Η πισίνα είναι άδεια και ο φύλακας περιμένει χρόνια να γεμίσει. Γιατί υπάρχει τόση καθυστέρηση;
Συμβολικά, αν βάλουμε τη σημερινή Ελλάδα στη θέση της πισίνας, θα καταλάβουμε γιατί ακόμα περιμένουμε το νερό που θα γεμίσει την πισίνα και θα την κάνει λειτουργική.
Ο μεσιέ με τα πολλά ονόματα και ο σιωπηρός δάσκαλος παρατηρούν ένα ακαταλαβίστικο σχήμα γραμμένο στον τοίχο με τα συνθήματα. Γιατί οι άνθρωποι προτιμούν να κρύβουν τις λέξεις μέσα από σχήματα που συμβολίζουν κάτι;
 |
| Φύλακας στην πισίνα Μιχάλης Φακίνος Κέδρος 264 σελ. ISBN 978-960-04-4684-5 Τιμή: €14,00 |
Τα σύμβολα είναι η αντικειμενοποίηση ιδεών και εννοιών, όπως ο σταυρός, το σφυροδρέπανο, το περιστέρι, ο αετός, το λιοντάρι, ο όφις κ.λπ., που δείχνουν την τοποθέτησή μας στα πράγματα. Σύμβολα φτιάχνουμε και με τα δάχτυλα του χεριού για να δείξουμε τις πονηρές μας σκέψεις και άλλοτε την οργή μας. Το ακαταλαβίστικο σχήμα που παρατηρούν στον τοίχο ο μεσιέ και ο δάσκαλος μπορεί να είναι η αναζήτηση μιας νέας γλώσσας έκφρασης, μπορεί όμως να είναι και η αναζήτηση του νοήματος της ζωής που πρέπει να ψάξεις βαθιά για να το βρεις.
Η ιστορία και η αλήθεια παραμονεύουν σε δυο φωτογραφίες. Είναι αλήθεια ότι οι φωτογραφίες μπορούν να απεικονίσουν και να αποκαλύψουν πολλές άγνωστες καταστάσεις;
Οι φωτογραφίες, οι παλιές, μπορούν να σου ξυπνήσουν συναισθήματα και να σου γεννήσουν αναμνήσεις που θα ρέουν και έξω από το στενό περιθώριο του χάρτινου τετραγώνου, φτιάχνοντας μία ή και περισσότερες ιστορίες. Σ’ έναν τρίτο, άσχετο, το κοίταγμα της φωτογραφίας των ξένων προσώπων, ανάλογα με την ευαισθησία του βεβαίως, μπορεί ν’ αποτελέσει το ερέθισμα να ταυτιστεί με τους εικονιζόμενους και να πλάσει ένα δικό του σύμπαν, ακουμπώντας πάνω στο σύμπαν των άλλων. Αυτό κάνει και ο φύλακας στην πισίνα.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος, ο Δεύτερος και οι καθημερινές μάχες και πόλεμοι που γίνονται σε πολλά σημεία της γης. Μήπως όλα αυτά είναι ένας ακόμη κρυφός Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος;
Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είναι κρυφός και είναι εν εξελίξει. Απλώς είναι ακήρυκτος επισήμως. Και δεν έχει καμιά σχέση με τους δυο μεγάλους πολέμους του 20ού αιώνα, διότι μοιάζει με επιδημία γνωστού θανατηφόρου ιού, που εξαπλώνεται ύπουλα παντού, δημιουργεί μικρές και μεγάλες εστίες και θερίζει αδιακρίτως. Είναι πόλεμος ενός νέου Μεσαίωνα.
Οι παλαιότερες γενιές σάς γνωρίζουν και ως δημοσιογράφο. Ποιο είναι το κέρδος σας από όλη αυτήν τη σημαντική πορεία;
Η δημοσιογραφία με μόρφωσε και με διαμόρφωσε. Ήταν το καλύτερο σχολείο. Ήταν μεγάλος δρόμος, με δυσκολίες αλλά και υπέροχη θέα. Πιστεύω πως τον διέσχισα σαν ευθυτενής οδοιπόρος.
Οι δικοί μου ήρωες ζουν στο περιθώριο, δρουν υπερρεαλιστικά, άρα έξω από την επίσημη Ιστορία, και ασυνείδητα ψάχνουν να βρουν το νόημα της ζωής, αδαείς και αβοήθητοι, σύγχρονοι αλχημιστές που ανακατεύουν στο καζάνι τους τα υλικά του μέσα και του έξω χάους για να ανακαλύψουν κάτι που ενδεχομένως δεν έχει νόημα.
Παλαιότερα γράφατε και στίχους. Κάποιοι μελοποιήθηκαν και έγιναν γνωστά τραγούδια. Μπορείτε να μας μιλήσετε για εκείνη τη σημαντική περίοδο της ζωής σας;
Ήταν η δεκαετία του ’60, που εμείς οι «εκδρομείς» εκείνης της εποχής ακόμη και τώρα τη θεωρούμε σημαντική. Η Ελλάδα άλλαζε σελίδα, οι «παρέες», που λέει ο Σαββόπουλος, έγραφαν ιστορία, κάτι καινούργιο γεννιόταν, ήμασταν νέοι, ωραίοι, δημιουργικοί. Ήμουν κι εγώ εκεί. Και ξαφνικά, στοπ! 21 Απριλίου 1967.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς που γράφουν τα πρώτα βιβλία τους;
Δεν συμβουλεύω. Προτείνω να διαβάζουν πολλά βιβλία και να παρατηρούν όχι μόνο την επιφάνεια. Να ψάχνουν το δεύτερο δέρμα των ανθρώπων. Να ψάχνουν για νέους δρόμους.
Διαβάζουν οι νέοι βιβλία;
Φοβάμαι το διαδίκτυο μήπως αλλοιώσει τη γραφή και την αισθητική. Ενδεχομένως να κάνω λάθος και να συμβεί αυτό που φοβάμαι, δηλαδή το διαδίκτυο να είναι το μέλλον της γραφής και της ανάγνωσης.
Ποια βιβλία είναι τα πιο αγαπημένα σας;
Σε όλα τα βιβλία που διάβασα οφείλω ευγνωμοσύνη. Αγαπώ όμως εκείνα που δεν περιορίζονται στον ρεαλισμό αλλά απογειώνονται με κάποιες δόσεις υπερρεαλισμού. Θέλω λίγη μαγεία, θέλω κι άλλα χρώματα, θέλω οι λέξεις να είναι χειροβομβίδες (όχι κρότου-λάμψης).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου