Η Ελένη Λιντζαροπούλου είναι υποψήφια διδάκτωρ Θεολογίας και ποιήτρια. Συντονίζει πανελλαδικά δράσεις για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση στις φυλακές μέσω του δικτύου «Γεώργιος Ζουγανέλης» και είναι μέλος του Δικτύου Γυναικών Συγγραφέων για την καταπολέμηση της βίας και των γυναικοκτονιών «Η Φωνή της». Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές, παιδικά βιβλία, θεολογικές και λογοτεχνικές μελέτες και μικρά πεζά. Κείμενά της δημοσιεύονται σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά, ενώ ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πολωνικά. Το βιβλίο της Γιατί (το) «Πιστεύω»: Άνθη δογματικής, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Η συγγραφή των κειμένων δεν ξεκίνησε με τον σκοπό να γίνουν βιβλίο. Μου δόθηκε αφορμή από τον π. Σπυρίδωνα Αργύρη να γράψω θεολογικά κείμενα στο περιοδικό διαδρομές του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Πετρουπόλεως και έτσι ξεκίνησαν όλα…
Πώς προέκυψε ο τίτλος Γιατί (το) «Πιστεύω»; Τι νόημα κρύβεται πίσω από την παρενθετική χρήση;
Ένα παιχνίδι είναι, μια πρόταση για τον καθέναν: Γιατί πιστεύω. Γιατί πιστεύω αυτό που γράφεται εντός του βιβλίου. Γιατί γράφω για Το Πιστεύω. Καθένας θα δει την δική του εκδοχή στον τίτλο.
Τι σημαίνει ο υπότιτλος Άνθη δογματικής;
Πρόκειταιγιααπολύτως θεολογικό χαρακτηρισμό. Ήταν και ο αρχικός τίτλος που σκεφτόμουν για το βιβλίο, διότι τα κείμενα είναι ένα απάνθισμα δογματικών ζητημάτων (με την έννοια του θεολογικού δόγματος, φυσικά).
Το δόγμα υπάρχει ως μια αντικειμενική αλήθεια; Ή ως ένας αδιαπραγμάτευτος καθολικός τρόπος να ζει κανείς;
Ως όρος, η λέξη δόγμα αναφέρεται στις αλήθειες της πίστης. Η πίστη δεν έχει αντικειμενικότητα, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια τέτοια λέξη. Ωστόσο, οι αλήθειες της πίστης, τα δόγματά της, είναι αδιαπραγμάτευτα, δεν αλλάζουν μέσα στον χρόνο και γι’ αυτό προσεγγίζουμε ξανά και ξανά αυτές τις αλήθειες ή, καλύτερα, να πω την Αλήθεια του Πατρός, η οποία αποκαλύφθηκε άπαξ διά παντός στον Άνθρωπο διά του Υιού Του εν Αγίω Πνεύματι. Θα μπορούσαμε να τα δούμε και ως ένα σύστημα ζωής, εφόσον ορθή πίστη σημαίνει και ορθή ζωή… το δόγμα, δηλαδή, παράγει ήθος και συμπεριφορά.
Αναφέρετε τον Κανόνα ως μια γενική αρχή εφαρμογής των δογμάτων. Πώς μπορεί κανείς να διακρίνει, είτε στον δογματισμό είτε στους Κανόνες, την προσωπική από την αντικειμενική αλήθεια;
Ο Κανόνας ή οι Κανόνες δεν είναι αυθαίρετες διατάξεις και αποφάσεις. Υπάρχει Κανονικό Δίκαιο στην Εκκλησία και έχει και πηγές, εξ αυτών σημαντικές και απαραβίαστες είναι οι κανονικές αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, καθώς και λοιποί κανόνες με αιώνιο κύρος. Ο δογματισμός ή, αν το θέλετε, και η εμμονή στο γράμμα των Κανόνων είναι εύκολο να διακριθεί, αν καθένας έχει κατά νου ότι ερμηνευτής και φύλακας της αλήθειας τους και της Αλήθειας συνολικά είναι η Εκκλησία. Όχι ως θεσμός, αλλά ως θεανθρώπινος οργανισμός με κεφαλή τον Χριστό. Ο Χριστός, λοιπόν, θέτει το μέτρο των πραγμάτων: Το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο (Μάρκ. 2, 27).
Από την πίστη μας εξαρτώνται και οι ποιότητες του βίου και των πράξεών μας.
Ποια είναι τα βασικά δογματικά ζητήματα που θίγετε στο βιβλίο;
Βασικό ζήτημα είναι Το Πιστεύω, δηλαδή το Σύμβολο της Πίστεως ή Σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως και τα διατυπούμενα σε αυτό δόγματα.
Πώς συνδέετε την προσωπική πίστη με τη δογματική θεολογία;
Είπα και πριν: Δόγμα – ήθος – συμπεριφορά, δηλαδή από την πίστη μας εξαρτώνται και οι ποιότητες του βίου και των πράξεών μας.
Η δογματική παράδοση επιδέχεται σήμερα κάποιες νέες προσεγγίσεις ή ερμηνείες;
Πάντα η ιστορία «εισβάλλει» στην ζωή της Εκκλησίας, έτσι πρέπει να συμβαίνει και έτσι είναι. Ωστόσο, να πω ότι η φράση «δογματική παράδοση» μόνο αν την εκλάβουμε ως «παραδεδομένα δόγματα», δηλαδή ως τα δόγματα που μας αποκαλύφθηκαν εκ Θεού και διατυπώθηκαν από τους Πατέρες της Εκκλησίας, μπορεί να γίνει θεολογικά κατανοητή. Δεν είναι δηλαδή μια κάποια παράδοση με ιερότητα… για την Εκκλησία η ορθότητα του δόγματος είναι ζήτημα ζωής και θανάτου, πνευματικού θανάτου, γι’ αυτό και η πρόσληψη των δογμάτων αποτελεί ομολογία πίστεως: σε Ποιον δηλαδή Θεό πιστεύουμε.
Πόσο σημαντικός είναι για μια κοινωνία και για τον άνθρωπο ο διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας;
Η εμπλοκή των δύο θεσμών έχει ιστορία χρόνων και όχι πάντα με θετικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, θεωρώ ότι το Κράτος –το οποίο είναι ένα ιστορικό δημιούργημα– οφείλει να είναι διαχωρισμένο από την Εκκλησία. Η κοινωνία όμως, η οποία δεν περιορίζεται από την έννοια Κράτος, αναπτύσσει τις σχέσεις της με την Εκκλησία σε πνευματικό επίπεδο με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες των ανθρώπων. Εκεί πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να συμπορεύονται και να μοιράζονται τις κοινές τους αγωνίες, πάντα με σεβασμό και ελευθερία. Δηλαδή, για να το πω πιο απλά: άλλο η πίστη, η οποία είναι κομμάτι του πολιτισμού κάθε χώρας, και άλλο οι νομικές συμβάσεις.
Ποια ήταν η δική σας διαδρομή προς τον δογματικό προβληματισμό;
Καμία. Δεν είχα δογματικό προβληματισμό. Δεν επηρέασαν οι γνώσεις και οι μελέτες την πίστη μου. Περισσότερο η γνώση άνοιξε τα όρια του μυαλού μου, αυτό ναι, αλλά όχι ως προς το δόγμα.
Πόσο δύσκολο είναι να μιλήσει κανείς για πίστη σε μια εποχή σκεπτικισμού;
Καλύτερα να μην μιλήσει… να ομολογεί καθένας με την ζωή του.
Στο βιβλίο σας, αναφερόμενη στην αγάπη, διαχωρίζετε την καρδιά από τη λογική. Θεωρείτε ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός υφίσταται; Και πού, σε πρακτικό κοινωνικό ή φιλοσοφικό επίπεδο;
Εννοώ εκλογίκευσης… αυτός είναι ο διαχωρισμός και νομίζω τον συναντάμε παντού. Η εκλογίκευση δεν συνάδει με τα μυστήρια της Εκκλησίας. Αν το θέλετε, η εκλογίκευση δεν συνάδει με την αγάπη.
Πώς βλέπετε τον ρόλο της Δογματικής Θεολογίας στον σύγχρονο κόσμο;
Δεν νομίζω ότι η Δογματική Θεολογία έχει κάποιον ρόλο στον σύγχρονο κόσμο. Ένας κλάδος της Θεολογίας είναι, ο οποίος έχει τον ρόλο του στην επιστήμη. Η ερμηνεία των δογμάτων, ωστόσο, δεν είναι απαραίτητα μόνο Δογματική Θεολογία. Για τα δόγματα «μιλά» όλη η ζωή της Εκκλησίας.
Σε πολλά σημεία παραθέτετε ατόφια αποσπάσματα από πρωτότυπα κείμενα. Υπάρχουν σημεία όπου νιώσατε την ανάγκη να γράψετε σε έναν πιο προσωπικό, ίσως λογοτεχνικό τόνο;
Όλο το βιβλίο έχει προσωπικό τόνο. Η παράθεση πρωτοτύπων κειμένων από την Γραφή ή τους Πατέρες δεν έχει λογοτεχνική διάθεση, αλλά αποδεικτική. «Ενισχύω» δηλαδή την άποψη που διατυπώνεται στο βιβλίο επιστρατεύοντας την εκκλησιαστική εμπειρία και τον λόγο του Θεού.
Χρησιμοποιείτε παραδείγματα από την Αγία Γραφή, την Πατερική παράδοση, όμως πόσο σημαντικό είναι για τον αναγνώστη να τα εναποθέσετε στην καθημερινότητα;
Αν δεν τα εναποθέτω, τότε το βιβλίο έχει αποτύχει.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή του;
Ο χρόνος συγγραφής και σύνθεσης του βιβλίου ήταν γεμάτος χαρά, γιατί δεν ήξερα ότι γράφω βιβλίο. Άρα, αν υπάρχει πρόκληση, ήρθε όταν το ολοκλήρωσα.
Tι μπορεί να προσφέρει ένα τέτοιο βιβλίο στον σύγχρονο αναγνώστη;
Στον χριστιανό αναγνώστη –που συχνά είναι ακατήχητος, είναι δηλαδή τυπικά χριστιανός– μπορεί να προσφέρει αφορμές για να μελετήσει την πίστη μας, την πίστη του. Για τον μη χριστιανό, είναι αφορμή για μια πρώτη γνωριμία με τον χριστιανισμό θεολογικά και ιστορικά.
Στην προσωπική σας ζωή κινείστε σχεδόν ισορροπητικά ανάμεσα στο δίπολο ποίηση-θεολογία. Πώς θεωρείτε ότι σχετίζονται αυτά τα δύο;
Νομίζω ότι είναι απόλυτα συμβατά πεδία, η θεολογία είναι ποίηση… ίσως και το αντίστροφο, για όποιον θρησκεύει.
Στο βιβλίο αναφέρετε ότι η λέξη ουσία σημαίνει και φύση, και ότι η λέξη πρόσωπο σημαίνει υπόσταση. Είναι στη φύση του ανθρώπου να δημιουργεί έναν δικό του κόσμο (πνευματικό, υλικό). Αυτό έχει να κάνει με την προσπάθεια να ορίζει ως παράλληλος Κανόνας την ζωή του; Να πράττει δηλαδή ως κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση;
Οι λέξεις οι οποίες επισημαίνονται εδώ: ουσία, φύση, πρόσωπο, υπόσταση, είναι θεολογικοί όροι, όροι οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν από τους Πατέρες και τις Συνόδους για να διατυπώσουν τις σχέσεις ανάμεσα στα πρόσωπα του Τριαδικού Θεού. Ο άνθρωπος, λοιπόν, ο πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού είναι εξ αυτού δημιουργικός, έχει πνεύμα και φαντασία, έχει λόγο, επιθυμίες, αγάπη, ελευθερία… την ζωή του δεν την ορίζει κανένας άλλος, ο ίδιος επιλέγει. Αυτά μπορούμε να πούμε ότι είναι στην φύση του. Ο Θεός «σχεδιάζει» για την ανθρωπότητα, αλλά δεν της επιβάλλεται… αν θέλουμε βαδίζουμε προς τον Θεό, προς την ομοίωση… Μπορούμε και να Του στρέψουμε την πλάτη, το έχουμε κάνει πολλές φορές…
Αν μπορούσατε να συνοψίσετε το μήνυμα του βιβλίου σε μία φράση, ποια θα ήταν αυτή;
Γιατί (το) Πιστεύω.
Γιατί (το) «Πιστεύω»
Άνθη δογματικής
Ελένη Λιντζαροπούλου
Αρμός
218 σελ.
ISBN 978-960-615-776-9
Τιμή €14,00
Ιωάννα Ασσάνη εικαστικός
https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/25033-sunenteuksi-eleni-lintzaropoulou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου