Η Μπάρμπαρα Στοκ (Χρόνινγκεν, 1970) έγινε γνωστή στην Ολλανδία για τα αυτοβιογραφικά της κόμικς. Συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά, κι έχει εκδώσει μέχρι στιγμής εννιά βιβλία. Το 2009 τιμήθηκε με το Stripschapprijs, το πιο σημαντικό ολλανδικό βραβείο για κόμικς. Το βιβλίο της για τον Βίνσεντ βαν Γκογκ,Vincent, έχει ήδη μεταφραστεί σε εννιά γλώσσες χαρίζοντάς της διεθνή αναγνώριση. Η επικείμενη επίσκεψή της στην Αθήνα, στο πλαίσιο του Comicdom Con Athens 2015, θα μας δώσει την ευκαιρία να τη γνωρίσουμε και από κοντά.
Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το βιβλίο για τον Βαν Γκογκ;
Tο Μουσείο Βαν Γκογκ μού ζήτησε να φτιάξω ένα εικονογραφημένο μυθιστόρημα για τον Βίνσεντ βαν Γκογκ. Ανέκαθεν αγαπούσα τα έργα ζωγραφικής του. Δουλεύοντας αυτό το έργο, η αγάπη αυτή έχει μεγαλώσει κι άλλο. Διάλεξα να εστιάσω το βιβλίο στα τελευταία δύο χρόνια της ζωής του, την περίοδο που έζησε στη νότια Γαλλία. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο: δημιούργησε τα πιο όμορφα έργα ζωγραφικής του, ονειρευόταν να φτιάξει το σπίτι των ζωγράφων, εκεί έγινε το τραγικό συμβάν με το αυτί του και, τελικά, πήγε σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Είχε ελπίδες και όνειρα, πέρασε μεγάλες απογοητεύσεις, αλλά στο τέλος βρήκε παρηγοριά στο έργο του και στη φύση: «Όταν ζωγραφίζω στην ύπαιθρο, αισθάνομαι τους δεσμούς που μας ενώνουν όλους».
Ποιος ήταν ο άνθρωπος Βαν Γκογκ;
Ο Βίνσεντ είχε μια δύσκολη προσωπικότητα, τόσο για τους άλλους, όσο και για τον ίδιο. Ήταν ειλικρινής σε σημείο αγένειας και πολύ παθιασμένος με τη δουλειά του. Όλα τα άλλα παραμερίζονταν γι' αυτήν. Από την άλλη πλευρά, ήταν ένας ευγενικός και συμπονετικός άνθρωπος. Ένιωθε συμπόνια για όλους τους περιθωριακούς της κοινωνίας, τα αδέσποτα σκυλιά και τα άλογα των αμαξών. Έβαλα τα δυνατά μου για ν' απεικονίσω αυτές τις δύο πλευρές του. Ήθελα να ζωγραφίσω μια ακριβοδίκαιη εικόνα του, να τον δικαιώσω. Ούτε να τον τοποθετήσω σε ένα βάθρο, ούτε να κάνω μια καρικατούρα του.
Το πιο δύσκολο μέρος του βιβλίου ήταν όταν ο συνάδελφος του Βίνσεντ, ο Γκογκέν, τον επισκέπτεται στην Αρλ. Από τη μια μεριά τα βρίσκουν. Από την άλλη, οι χαρακτήρες τους συγκρούονται. Ήταν μια πραγματική πρόκληση το να βρω τη σωστή ισορροπία.
Γιατί μόνο ο ίδιος και ο αδελφός του πίστευαν ότι το έργο του είναι εξαιρετικό; Τι έλεγαν οι τεχνοκριτικοί εκείνης της εποχής;
Κατά τη διάρκεια της ζωής του, γνώρισε σιγά σιγά όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση από συναδέλφους του και από εμπειρογνώμονες της τέχνης. Εκτίμησαν το καινοτόμο στιλ του. Για το μέσο κοινό, οι πίνακές του ήταν πολύ διαφορετικοί απ' ό,τι είχαν συνηθίσει.
Ζωγράφιζε τοπία και αφιέρωνε ατέλειωτες ώρες στην τέχνη του. Γίνεται κάτι ανάλογο σήμερα από άλλους καλλιτέχνες;
Είμαι πεπεισμένη ότι υπάρχουν πολλοί «Βαν Γκογκ» στον κόσμο: ζωγράφοι που δημιουργούν όμορφο έργο, το οποίο είναι τόσο καινοτόμο ώστε το κοινό δεν μπορεί να το εκτιμήσει τη δεδομένη στιγμή. Σε αντίθεση με τον Βίνσεντ βαν Γκογκ, οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα ανακαλυφθούν ποτέ. Στην περίπτωση του Βαν Γκογκ, αν δεν ήταν ο αδελφός του, Τεό, που τον πίστεψε, και η σύζυγος του Τεό, η Τζο, η οποία προώθησε τα έργα του μετά τον θάνατό του, ο Βαν Γκογκ δεν θα είχε γίνει όσο γνωστός είναι σήμερα.
Εσείς περιγράφετε τα δυο τελευταία χρόνια της ζωής του στη νότια Γαλλία. Υπάρχει σήμερα στην περιοχή της Αρλ κάτι που να θυμίζει τον Βαν Γκογκ;
Στη διάρκεια της έρευνας που προηγήθηκε του βιβλίου μου, έμεινα στην Αρλ και στο Σεν Ρεμί αρκετές εβδομάδες για να δω πού έζησε. Εκτός της τουριστικής περιόδου, μπορείτε να πάρετε μια καλή ιδέα για το πώς πρέπει να ήταν η ζωή την εποχή όπου ο Βαν Γκογκ έζησε εκεί.
Ποιες δυσκολίες συναντήσατε όταν γράφατε το έργο, αλλά και όταν ζωγραφίζατε;
Το πιο δύσκολο μέρος του βιβλίου ήταν όταν ο συνάδελφος του Βίνσεντ, ο Γκογκέν, τον επισκέπτεται στην Αρλ. Από τη μια μεριά τα βρίσκουν. Από την άλλη, οι χαρακτήρες τους συγκρούονται. Ήταν μια πραγματική πρόκληση το να βρω τη σωστή ισορροπία. Το μέρος του βιβλίου που μου άρεσε πιο πολύ όταν το έγραφα ήταν το μέρος για το Σεν Ρεμί. Εκεί είναι που ο Βίνσεντ βρίσκει τη γαλήνη και την ηρεμία και όπου όλα τα θέματα του βιβλίου ενώνονται. Θα μπορούσα να ζωγραφίσω σελίδες με όμορφα τοπία για να φέρω στο προσκήνιο τις ιδέες του για τη ζωή και την παρηγοριά.
Τι είναι αυτό που γοητεύει τον αναγνώστη όταν ανοίγει ένα βιβλίο με κόμικς;
Δεν μπορώ να σας πω τι συναρπάζει τους αναγνώστες σχετικά με τα κόμικς γενικότερα, επειδή τα κόμικς είναι πολλά διαφορετικά είδη. Μπορώ μόνο να σας πω τις αντιδράσεις για τα δικά μου βιβλία. Έχω παρατηρήσει ότι το Vincent συγκινεί πολλούς αναγνώστες. Στόχος μου ήταν ο αναγνώστης να συμπάσχει με τον Βίνσεντ βαν Γκογκ. Και ήθελα να παρουσιάσω τις ιδέες του για μια ζωή με νόημα, για την επιτυχία και την αντιμετώπιση των δυσκολιών. Αυτά είναι θέματα που εξακολουθούν να είναι χρήσιμα και στη δική μας εποχή.
Ποιο βιβλίο σας έχει τη μεγαλύτερη αναγνώριση;
Το Vincent είναι η μεγαλύτερη επιτυχία μου. Μεταφράζεται σε όλο τον κόσμο.
Μπορείτε να μας αναφέρετε και άλλους καλλιτέχνες της χώρας σας που κάνουν την ίδια τέχνη;
Ο συνάδελφός μου Typex δημιούργησε ένα θαυμάσιο εικονογραφημένο μυθιστόρημα για τον Ρέμπραντ.
Θα σας ενδιέφερε να κάνετε ένα βιβλίο κόμικς εμπνευσμένο από την ελληνική Ιστορία;
Ενδιαφέρομαι πολύ για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Εξετάζω σοβαρά το ενδεχόμενο να δημιουργήσω ένα βιβλίο, ίσως το επόμενό μου, για έναν από τους Έλληνες φιλοσόφους της εποχής εκείνης.
Έχετε επισκεφθεί ποτέ τη χώρα μας;
Όχι, και περιμένω με πολλή ανυπομονησία την επίσκεψή μου στην Αθήνα.
Τι θα απευθύνατε στους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;
Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ είναι γνωστός ως ο φτωχός, τραγικός ζωγράφος. Αφού διάβασα τις επιστολές του, κατάλαβα ότι η ζωή του δεν ήταν μόνο τραγική. Όταν ζωγράφιζε στην ύπαιθρο ένιωθε καλά, βρισκόταν στο στοιχείο του. Τελειώνω το βιβλίο με μία από αυτές τις στιγμές, μια στιγμή ευτυχίας για τον Βαν Γκογκ: ο ίδιος γίνεται μέρος του τοπίου και χάνεται μέσα στη ζωγραφική του. Κατά την άποψή μου, έτσι είδε τον εαυτό του: ως μέρος της φύσης, ζώντας στην υπηρεσία της τέχνης.
Η Μπάρμπαρα Στοκ θα βρίσκεται στην Αθήνα προσκεκλημένη των Εκδόσεων Αιώρα, στο πλαίσιο του Comicdom Con Athens 2015 (με την υποστήριξη του Ολλανδικού Ιδρύματος για τη Λογοτεχνία και της Ολλανδικής Πρεσβείας), 24-26 Απριλίου 2015. Επίσης, έκθεση βασισμένη στο graphic novel της Vincent θα φιλοξενείται από τις 20 Απριλίου ως τις 8 Μαΐου στο βιβλιοπωλείο Αιώρα, Μαυρομιχάλη 11 (καθημερινά 10:00-18:00, Σάββατο 11:00-16:00). Τα εγκαίνια της έκθεσης, όπου θα παρευρίσκεται και η δημιουργός, θα γίνουν την Παρασκευή 24 Απριλίου, ώρα 18:00-20:00.
[Ευχαριστίες για τη μετάφραση στον κ. Χρήστο Γεωργιάδη, καθηγητή Αγγλικής Φιλολογίας.]
Vincent
Barbara Stok - μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου
εικονογράφηση: Barbara Stok
Αιώρα 144 σελ. Τιμή € 15,00
Barbara Stok - μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου
εικονογράφηση: Barbara Stok
Αιώρα 144 σελ. Τιμή € 15,00
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου