Η Ναταλί Ρονβό (γενν. 1977) είναι βραβευμένη συγγραφέας από το Λουξεμβούργο. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές και θεατρικά έργα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά η νουβέλα της Η Τσέστερφιλντ του πέμπτου ορόφου από τις Εκδόσεις Βακχικόν, σε μετάφραση του Χάρη Παπαϊωάννου, που ακολουθεί την ποιητική συλλογή Νυχτερινή πτήση σε ανοιχτό ουρανό (μτφρ. Αγγελική Δημουλή, Εκδόσεις Βακχικόν, 2020). Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, μιλά μαζί μας για την ιστορία του και τη θέση της λογοτεχνίας στη ζωή της.
Η Τσέστερφιλντ του πέμπτου ορόφου είναι το δεύτερο βιβλίο σας που κυκλοφορεί στα ελληνικά, μετά την ποιητική σας συλλογή Νυχτερινή πτήση σε ανοιχτό ουρανό. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;
Είναι μεγάλη χαρά που συνεχίζω το λογοτεχνικό ταξίδι μου στην Ελλάδα με ένα δεύτερο βιβλίο, πάλι από τις Εκδόσεις Βακχικόν. Αφενός, είναι ένα σημάδι εμπιστοσύνης από τον εκδοτικό οίκο και τον διευθυντή του, Νέστορα Πουλάκο, που με αγγίζει βαθιά, αφετέρου, αυτά τα δύο μεταφρασμένα έργα –μία ποιητική συλλογή και ένα πεζογραφικό κείμενο– μου δίνουν την ελπίδα για τη συνέχιση του διαλόγου και της ανταλλαγής με τους αναγνώστες της χώρας. Δεν είναι αυτό ένα υπέροχο δώρο για μία συγγραφέα; Θα ήθελα επίσης να χαιρετίσω το έργο των μεταφραστών που εργάζονται για να δημιουργήσουν λογοτεχνικές γέφυρες και να μας δώσουν φωνή πέρα από τα γλωσσικά σύνορα και πιο συγκεκριμένα τον κ. Χάρη Παπαϊωάννου, που είναι υπεύθυνος για τη μετάφραση του βιβλίου Η Τσέστερφιλντ του πέμπτου ορόφου. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η έκδοση του βιβλίου αυτού με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενη και είμαι ευγνώμων. Εύχομαι ειλικρινά το βιβλίο να βρει τους αναγνώστες του και τους εύχομαι καλή ανάγνωση.
Πώς σας ήρθε η ιδέα για τη συγκεκριμένη ιστορία;
Θέλω να πιστεύω ότι η πιθανότητα ενός θαύματος μπορεί να μας αποσπάσει από τις πολλές απογοητεύσεις και την αναδίπλωση στον εαυτό μας. Οι αξίες που πολύ συχνά μας κηρύττουν σήμερα: παραγωγικότητα, ανταγωνισμός, κερδοφορία, μας απομακρύνουν όλο και περισσότερο από το να συμβιώνουμε και να μοιραζόμαστε μια συλλογική και ενιαία δυνατότητα. Η έκπληξη μπορεί, κατά τη γνώμη μου, να έχει μεταδοτικά οφέλη. Αυτό μάλλον δεν είναι έμφυτο, ούτε εύκολα προσβάσιμο σε αυτόν τον κόσμο, στον οποίο όλα κινούνται πολύ γρήγορα, αλλά θέλω να πιστεύω ότι είναι τουλάχιστον προσβάσιμο ανάλογα με την προθυμία μας να το καλωσορίσουμε. Η δημιουργία του απαραίτητου χώρου, του χρήσιμου κενού για να γεννηθεί το θαύμα, είναι πιθανώς μια καθημερινή μαθησιακή εμπειρία. Με αυτό το βιβλίο ήθελα απλώς να πω μια ιστορία για ένα πιθανό μάθημα μέσα από το πρίσμα της φιλίας και ίσως μιας απίθανης συνάντησης.
Θα θέλατε να μας παρουσιάσετε τους δύο πρωταγωνιστές σας, τον Λουκά και τον Λουσιάν; Τι είδους δίδυμο δημιουργούν;
Ο Λουκά και ο Λουσιάν είναι δύο χαρακτήρες των οποίων η συνάντηση και πιο συγκεκριμένα η φιλία μπορεί να φαίνεται απίθανη, καθώς διαφέρουν στην ηλικία, τις εμπειρίες και τον τρόπο προσέγγισης των δοκιμασιών της ζωής τους, ξεκινώντας από την καθημερινότητα. Ο Λουκά είναι ένας αρκετά συγκρατημένος τριαντάχρονος και ο Λουσιάν είναι ένας άντρας κάποιας ηλικίας, χαρισματικός και λίγο μυστηριώδης. Η συνάντηση προκαλείται από τον Λουσιάν, που γρήγορα θα επιβληθεί στη ζωή του Λουκά και θα τον αποσπάσει από μια μέτρια καθημερινότητα, που περιλαμβάνει δουλειά και ύπνο.
Μπορεί τελικά η καθημερινότητα να μας εκπλήξει;
Το να αφήνουμε αρκετό χώρο στην καθημερινή μας ζωή, τον οποίο τις περισσότερες φορές καταπίνουν οι υποχρεώσεις, η ρουτίνα, το άγχος, μερικές φορές η κούραση, η εξάντληση ή ακόμα και η θλίψη, δεν είναι εύκολο πράγμα. Ίσως το θαύμα είναι μια πιθανή πηγή, μια χρήσιμη ανάσα για να πλησιάζεις την ευτυχία από καιρό σε καιρό και να παγώνεις την εικόνα. Μια πιθανότητα να ανατρέψεις το σκοτάδι που σε κυριεύει. Η εκπλήρωση αυτή αναμφίβολα δεν είναι εύκολη και μάλλον μας φαίνεται ασήμαντη σε σύγκριση με όλα όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Θα ήθελα να μοιραστώ ένα απόσπασμα από το κείμενό μου «Για να φτάσω στο κατώφλι της κίνησης» (Ομιλία για το θέατρο 05, CNL, 2023, LU):
Επιτρέψτε στον εαυτό σας να αποσταθεροποιηθεί ή να εκπλαγεί. Χρειάζεται να έχουμε αρκετό κενό μέσα μας, για να καλωσορίσουμε αυτό που μας είναι άγνωστο. Μη σταματήσετε ποτέ να διατηρείτε αυτό το κενό για να τρέφετε μια ανεξάντλητη περιέργεια για όσα δεν καταλαβαίνετε, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δεν ξέρετε για τον εαυτό σας. Αναγνωρίστε και αποδεχτείτε την ανάγκη για ένα συνειδητό κενό, ένα ζωντανό κενό. Ένα κενό που αποτελεί θρεπτικό έδαφος. Το κενό είναι ένας σύνδεσμος μεταξύ των αντιθέτων. Ένας σύνδεσμος μεταξύ του άυλου και του υλικού. Της μυθοπλασίας και της πραγματικότητας. Είναι ένα καταφύγιο, ένα σπίτι που τα σύνορά του είναι η πρόσβαση στον εαυτό μας και στους άλλους. Αυτά τα κενά είναι άμεσοι σύνδεσμοι με πολλούς κόσμους που διασταυρώνονται και αντηχούν ο ένας στον άλλο. Είναι γέφυρες που συνδέουν την πραγματικότητα και τη μυθοπλασία, τη μυθοπλασία και την πραγματικότητα, και που προσκαλούν εκατέρωθεν μέχρι η ψευδαίσθηση και η πραγματικότητα να διαπλακούν και να οδηγήσουν σε σύγχυση.
Η δημιουργία του απαραίτητου χώρου, του χρήσιμου κενού για να γεννηθεί το θαύμα, είναι πιθανώς μια καθημερινή μαθησιακή εμπειρία.
Έχετε αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής σας στις λέξεις. Τι σημαίνει η συγγραφή για εσάς προσωπικά;
Για αυτή την ερώτηση, θα ήθελα να παραθέσω ένα άλλο απόσπασμα από το ίδιο κείμενο:
Ήδη από παιδί μού άρεσε να αποσύρομαι σε έναν φανταστικό κόσμο. Ένα σύμπαν όπου μπορούσα να ξεφύγω από την καθημερινότητα, να γεννήσω χαρακτήρες και να δημιουργήσω φανταστικές περιπέτειες και αναζητήσεις μαζί τους. Για κάποιους ενήλικες, ήμουν ονειροπόλα. Κάτι που πιθανότατα υπονοούσε ότι έχανα πολύτιμο χρόνο τεμπελιάζοντας. Αλλά αυτό το διάστημα εγώ έχτιζα, έφτιαχνα. Ήμουν στο φαντασιακό, σε αυτό το αιθέριο σύμπαν, χωρίς προκαθορισμένους κανόνες. Μία γη κατασκευασμένη. Και επέστρεφα στην καθημερινότητά μου, μαζί με σωματίδια του εξωπραγματικού. Σμίλευα ιστορίες. Όταν έμαθα ανάγνωση και το διάβασμα έγινε προσιτό, εγκαταστάθηκε σαν πιστός φίλος. Βιβλία και φακός κρύβονταν κάτω από το πάπλωμα. Αψηφώντας τον ύπνο, τους γονείς και τη νύχτα. Μην αποκοιμηθείς, επισκέψου πολλά φανταστικά μέρη. Για πολλά χρόνια, το διάβασμα αντικατέστησε την επιθυμία μου να αφηγηθώ ιστορίες. Υπήρχαν τόσο πολλοί κόσμοι για εξερεύνηση. Η συγγραφή ήρθε πολύ αργότερα. Από τη στιγμή εκείνη, ήταν πάντα πολύ σημαντική, αλλά έπρεπε να περιμένω έως τα τριάντα πριν ασχοληθώ σοβαρά με αυτή. Να καταλάβω ότι ήταν το σπίτι μου και ότι άξιζε. Να έχω την αίσθηση ότι πρέπει να πω μια ιστορία χωρίς να ξέρω ακριβώς ποια. Μια ιστορία της οποίας το θέμα θα αποτελούσε για αρκετούς μήνες ή χρόνια μια εμμονική, ακατάσχετη επιθυμία για μάθηση, μια επιθυμία για κατανόηση. Το να ακούμε, να αφηγούμαστε και να συμμετέχουμε σε ιστορίες είναι, κατά τη γνώμη μου, απαραίτητες πράξεις για να παραμένουμε συνδεδεμένοι και να δημιουργούμε δεσμούς μεταξύ εποχών, πολιτισμών, μεταξύ της ζωής και του θανάτου, αλλά και με τους άλλους.
Γράφετε διαφορετικά είδη. Μυθιστορήματα, ποίηση, θέατρο. Τι σημαίνει για εσάς το καθένα από αυτά και πώς τα προσεγγίζετε;
Θα ήθελα να σας ζητήσω συγγνώμη, γιατί θα πάρω ξανά το θάρρος να παραθέσω ένα απόσπασμα από την ίδια ομιλία:
Η δραματική γραφή είναι φτιαγμένη από σάρκα. Είναι ζωντανά σώματα αυτά που τη σκηνοθετούν, την αναδεικνύουν, τη ντύνουν, τη διακοσμούν, τη ζωντανεύουν στη σκηνή, την ενσαρκώνουν. Και στη δημιουργία της, από την ιδέα ακόμη, προορίζεται να μεταδοθεί ως γραπτό υλικό για να ερμηνευτεί και να ζωντανέψει. Τότε τίθεται το ερώτημα της ερμηνείας, των ενδείξεων που θέλουμε να μεταδώσουμε στον σκηνοθέτη, τον δραματουργό, τους ηθοποιούς, την καλλιτεχνική ομάδα. Δεν είμαι από τις θεατρικές συγγραφείς που σχεδιάζουν να σκηνοθετήσουν οι ίδιες. Είμαι από αυτές που πιστεύουν ότι το θέατρο είναι μια οργανική αλυσίδα που ερμηνεύει, επανερμηνεύει, μεταφράζει, ενώ προσπαθεί να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτό που μπορεί να ανιχνευθεί στα λόγια του συγγραφέα και της ιστορίας. Αντίθετα, όταν γράφω ποίηση ή/και πεζογραφία, σκέφτομαι πάνω από όλα την ιστορία, το ποίημα, το συναίσθημα, τον πίνακα που θέλω να μοιραστώ με τον αναγνώστη και που πρόκειται να του εμπιστευτώ για ανάγνωση με μία οικειοποίηση ειδικά γι’ αυτόν. Η ενέργεια της γραφής και ο απαραίτητος χώρος για κίνηση είναι επίσης, από την πλευρά μου, πολύ διαφορετικά από το ένα είδος στο άλλο. Όταν γράφω ένα θεατρικό έργο, ο χώρος είναι πιο πολυδιάστατος και γεμάτος, η γραφή μπορεί εύκολα να εναλλάσσεται με άλλες δραστηριότητες. Όσο για την ποίηση, είναι σχεδόν γεμάτη κίνηση από μόνη της. Εσωστρεφής, με πρόσβαση στον ζωντανό κόσμο που με περιβάλλει ή που με εμψυχώνει και που απαιτεί όλη μου την προσοχή τη στιγμή που προκαλείται η κίνηση. Δεν είναι η ποιητική κίνηση αυτή που επιβάλλεται χωρίς παραχωρήσεις;
Έχετε λάβει πολλά σημαντικά βραβεία για τη δουλειά σας. Τι σημαίνουν για εσάς αυτές οι διακρίσεις; Επηρεάζουν τη γραφή σας;
Δεν έκανα ποτέ αυτή την ερώτηση στον εαυτό μου. Εκ των προτέρων, δεν νομίζω ότι τα βραβεία και οι διακρίσεις έχουν αντίκτυπο στη γραφή. Ωστόσο, μου φαίνεται προφανές ότι αυτές οι ανταμοιβές είναι στιγμές χαράς και ενθάρρυνσης. Δεν αποτελούν κινητήρια δύναμη, αλλά μερικές φορές αποδεικνύονται διεγερτικές. Φυσικά, τα βραβεία δημιουργούν μερικές φορές νέες δυνατότητες, επιτρέπουν την υποστήριξη των έργων και μερικές φορές φέρνουν προτάσεις για νέα συγγραφικά έργα. Είναι επίσης αναμφισβήτητο ότι η οικονομική πτυχή δεν είναι ήσσονος σημασίας. Οι επιχορηγήσεις επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, να αφιερώσεις περισσότερο χρόνο στη συγγραφή.
Πέρα από τη συγγραφή, τι ρόλο παίζει η λογοτεχνία στη ζωή σας;
Πρώτα απ’ όλα είναι η ευχαρίστηση της ανάγνωσης. Το διάβασμα μου επιτρέπει να δραπετεύω, ενώ τρέφω και αναπτύσσω την περιέργεια και τη φαντασία μου, και να συναντώ άλλα γραπτά, άλλους πολιτισμούς, και γενικά τους άλλους. Είναι σημείο συνάντησης.
Η Τσέστερφιλντ του πέμπτου ορόφου
Ναταλί Ρονβό
μετάφραση: Χάρης Παπαϊωάννου
Εκδόσεις Βακχικόν
108 σελ.
ISBN 978-618-231-079-3
Τιμή €12,72
https://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/23384-nathalie-ronvaux-sinedefji-stin-aggeliki-dimopoulou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου