Η συγγραφή παιδικών βιβλίων ήταν για μένα μια πρόκληση. Πολυεπίπεδη. Μπορούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα και οι λύσεις τους να επικοινωνηθούν με έναν συναρπαστικό τρόπο; Αυτή η πρόκληση με απασχολούσε πριν γεννηθεί η παιδική λογοτεχνική σειρά Πράκτορες του Πλανήτη που προσκαλεί τα παιδιά να γίνουν μυστικοί πράκτορες για να σώσουν τον πλανήτη, όπως και η ομώνυμη οργάνωση που εκπαιδεύει πάνω από 12.000 παιδιά ετησίως σε άκρως απόρρητες περιβαλλοντικές αποστολές. Και όλα αυτά πολύ πριν ο Πουφ, το διοξείδιο του άνθρακα, και η συνεργός του Πιφ, το μεθάνιο, σκεφτούν καν να πάρουν εκδίκηση στο δεύτερό μου βιβλίο Πράκτορες του Πλανήτη: Η εκδίκηση του Πουφ και να κάνουν τον κόσμο καμίνι μέσω της κλιματικής αλλαγής. (Spoiler alert για να μην ανησυχείτε για την ανθρωπότητα: ο γενναίος αναγνώστης του βιβλίου γίνεται Πράκτορας του Πλανήτη, ταξιδεύει σε Αμαζόνιο, Τέξας και Αθήνα, και σώζει τον πλανήτη με τη βοήθεια του ημι-πράκτορα Αρτσού Μπαλού).
Πριν απευθυνθώ στα παιδιά, για χρόνια με απασχολούσαν οι ενήλικες – ένα κοινό που έδειχνε αδιαφορία για θέματα όπως η κλιματική αλλαγή ή η ρύπανση από το πλαστικό, ενώ οι επιστήμονες έκρουαν εκκωφαντικά τον κώδωνα του κινδύνου. Στο Λονδίνο διοργάνωσα ένα συνέδριο με τίτλο «Ο Ρόλος της Τέχνης στην Επικοινωνία της Κλιματικής Αλλαγής» με την υποστήριξη του BBC. Η πτυχιακή μου είχε ως αντικείμενο την κάλυψη των ΜΜΕ της Βρετανίας και των ΗΠΑ στο θέμα της κλιματικής αλλαγής. Εργάστηκα ως σύμβουλος, παραγωγός και παρουσιάστρια περιβαλλοντικού ρεπορτάζ στην Αμερική, στον Καναδά και στην Αγγλία, πριν επιστρέψω στην Ελλάδα. Τι έμαθα από όλα αυτά; Ότι δεν μπορείς να εξαναγκάσεις κάποιον να σε ακούσει και ότι ο διδακτισμός είναι συνταγή αποτυχίας. Ότι είναι χρέος δικό σου να κάνεις το μήνυμα να εισακουστεί. Στο οπλοστάσιό σου: επιστήμη, λογική, χιούμορ, ένα καλύτερο μέλλον, ένα όραμα.
Η ιδέα για τους Πράκτορες του Πλανήτη ήταν μια φυσική συνέχεια της δουλειάς μου, της ζωής μου όλης. Ήμουν, εξάλλου, και εγώ ένας πράκτορας του πλανήτη ως παιδί, και ας μην το ήξερα τότε. Στο σχολείο συμμετείχα σε περιβαλλοντικές καμπάνιες, μοίραζα φυλλάδια, έβρισκα καταφύγιο στη φύση και λάτρευα τα ζώα.
Μετά το πανεπιστήμιο για έξι μήνες εργάστηκα εθελοντικά σε μια περιβαλλοντική οργάνωση στην Ονδούρα. Κρύα ντους, ταραντούλες και μαλάρια να απειλεί, και το μόνο τηλέφωνο μισή ώρα μακριά με το ταχύπλοο. Μια μέρα ήρθαν δύο ντόπιοι στη βάση μας. Δεν ήταν πάνω από 14 ετών. Κρατούσαν έναν κουβά με μια θαλάσσια χελώνα. Είχαν μάθει ότι ήμασταν ξένοι που «αγαπάμε το περιβάλλον». Μας είπαν ότι αν δεν τους δίναμε λεφτά, θα τη σκότωναν.
 |
| Πράκτορες του Πλανήτη: Η εκδίκηση του Πουφ Ελένη Ανδρεάδη Εικονογράφηση: Στέφανος Κολτσιδόπουλος Μεταίχμιο 96 σελ. ISBN 978-618-03-0487-9 Τιμή: €8,80 |
«Τι μας νοιάζει η θαλάσσια χελώνα;» αναρωτήθηκαν αυτά τα παιδιά. Δεν ξέρω γιατί, αλλά η χελώνα (όπως και η πολική αρκούδα) συχνά χρησιμοποιείται ως παράδειγμα για το πόσο έξω από εμάς είναι τα περιβαλλοντικά θέματα. Μα αφού το λέει και η λέξη! Περιβαλλοντικά: αυτά που μας «περιβάλλουν». Όχι εμείς οι ίδιοι! Μια πολυτέλεια που μπορούμε να αγνοήσουμε, ειδικά εν μέσω κρίσης. Τα προβλήματα ξεκινούν όμως από αυτή τη βαθύτατα λανθασμένη υπόθεση: ότι το περιβάλλον είναι κάτι ξέχωρο από εμάς, απομονωμένο, όχι εμείς. Στη θεωρία της Γαίας, ο Τζέιμς Λάβλοκ πρώτος περιέγραψε τόσο επιτυχώς τη Γη μας ως ένα οικοσύστημα, με εμάς μέρος του. Καταστρέφοντας τη Γη, καταστρέφουμε τον εαυτό μας. Θα μου πείτε, θεωρητικά μπορεί συχνά αυτό να το παραδεχόμαστε, να συμφωνούμε με το κλισέ, αλλά βιωματικά το αισθανόμαστε; Θα παίρναμε επανειλημμένα, τόσο άνετα, την πλαστική σακούλα μιας χρήσης στο σουπερμάρκετ ή το καλαμάκι στον καφέ αν πραγματικά καταλαβαίναμε, «αισθανόμασταν» ότι αυτό το πλαστικό θα βρεθεί σε εκατομμύρια κομμάτια στη θάλασσα ή μέσα στην κοιλιά μας όταν το φάνε τα ψάρια που καταναλώνουμε; Θα θεωρούσαμε την κλιματική αλλαγή «βαρετή», εάν αισθανόμασταν ότι ευθύνεται για φωτιές, πλημμύρες και ακραία καιρικά φαινόμενα που σκοτώνουν συνανθρώπους μας;
Έτσι λοιπόν φτάνουμε πάλι στην πρόκληση. Πώς κάνεις τους άλλους να συναισθανθούν το μέγεθος του πολύπλοκου προβλήματος; Διότι τότε έχεις την αρχή της λύσης. Κανείς –ή ελάχιστοι– θα κάνουν κάτι που ξέρουν ότι θα πονέσει τους ίδιους. Και θα απαιτήσουν δράση.
Οι Πράκτορες του Πλανήτη έχουν ως στόχο τη δράση. Στα βιβλία μου ο αναγνώστης είναι πρωταγωνιστής, όχι απλός παρατηρητής. Αυτός φέρει εις πέρας την αποστολή. Και ελπίζω ότι θα γελάσει, θα δαγκώσει τα νύχια με αγωνία και θα πει «αλήθεια από εμένα εξαρτάται η σωτηρία του πλανήτη; Μα είμαι μόνο ένα παιδί!».
Στο τελευταίο απαντώ ναι. Γι’ αυτό γράφω για παιδιά. Όχι γιατί είναι το μέλλον μας (παρόλο που είναι), όχι γιατί μου αρέσει να παίζω παιδικά παιχνίδια (μου αρέσει) ή να βγάζω αστεία ονόματα για τους κακούς όπως Πουφ, Πιφ, Βαμπίρης Ενέργειας (όλα αυτά μου αρέσουν επίσης), αλλά γιατί αν καταφέρεις να αγγίξεις τα παιδιά, δεν θα το ξεχάσουν. Αν τα κάνεις να συναισθανθούν αυτό που αναφέρω –τη σημασία των περιβαλλοντικών θεμάτων για τον άνθρωπο– αυτό το βίωμα θα παραμείνει στην καρδιά και στο μυαλό τους μια ζωή. Ίσως ακόμα και να εκπαιδεύσουν και τους γονείς τους. Και αυτό είναι μια απλή, αλλά πολύ σημαντική αρχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου