- Κατερίνα Ζαμαρία
Στο βιβλίο, ο Δρ Gabor Maté, διακεκριμένος ιατρός και συγγραφέας μπεστ σέλερ, και ο Δρ Gordon Neufeld, κορυφαίος ψυχολόγος, προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα αίτια της μεταμόρφωσης των σημερινών εφήβων. Δεδομένου ότι τα ηλικιακά όρια της εφηβείας μετακινούνται διαρκώς προς τα κάτω, την ίδια στιγμή που ο ρόλος των γονέων περιορίζεται ή υποκαθίσταται, η υπονόμευση της γονεϊκότητας αποτελεί ένα ακόμα ανησυχητικό φαινόμενο της εποχής. Το ζήτημα της γονεϊκής επιρροής είναι καθοριστικής σημασίας στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς η απουσία της οδηγεί τους εφήβους σε απώλεια της ισορροπίας τους, σε αδυναμία αυτοελέγχου, στη χρήση ουσιών, στην υιοθέτηση παραπτωματικών ή παραβατικών συμπεριφορών.
Το πολυβραβευμένο Μείνετε κοντά στα παιδιά σας αποτελεί μια επαναστατική προσέγγιση στη γονεϊκότητα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη σχέση γονέα-παιδιού στη σύγχρονη κοινωνία. Οι συγγραφείς εστιάζουν στο πώς σήμερα η επιρροή των συνομηλίκων, που μεγεθύνεται από τη χρήση των social media και των video games, αντικαθιστά τον ρόλο των γονιών κι έχει επηρεάσει βαθιά τη σχέση τους με τα παιδιά τους. Η γονεϊκότητα διαρκώς υπονομεύεται και σήμερα τείνει να εκλείψει. Τα παιδιά ακολουθούν το παράδειγμα των φίλων τους. Το να είναι «κουλ» γίνεται πιο σημαντικό από τις οικογενειακές αξίες. Οι παρέες πλέον διαμορφώνουν την ταυτότητα, τις συμπεριφορές και τον τρόπο που τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο. Όμως αυτή η αλλαγή δεν είναι φυσική και μπορεί ν’ αποδειχθεί επικίνδυνη.
Το βιβλίο επιχειρεί μια ανάλυση σχετικά με τη σημασία της οικογενειακής σχέσης. Αναφέρεται στην αναγκαιότητα της «προσκόλλησης», μιας συνθήκης εξαιρετικά σημαντικής στη ζωή του ανθρώπου. Πρωταρχικός ρόλος αυτής της συνθήκης είναι το να κατορθώσει ένας ώριμος, στοργικός ενήλικας να παρέχει φροντίδα σε ένα ανώριμο και απαιτητικό παιδί, μέσα από μια λειτουργική ιεραρχία. Όταν οι νέοι δεν μπορούν να στραφούν στους γονείς για τον προσανατολισμό τους, αναγκάζονται να στηριχτούν στο ένστικτο και την παρόρμηση ή να προσκολληθούν στους συνομηλίκους τους. Οι παρέες –των εξίσου ανήλικων φίλων– διαμορφώνουν την ταυτότητα, τις συμπεριφορές και τον τρόπο που τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο. Όμως αυτή η αλλαγή δεν είναι φυσική και μπορεί ν’ αποδειχθεί επικίνδυνη. Το βιβλίο μέσα από παραδείγματα ενθαρρύνει τους γονείς να επανεξετάσουν τις συμπεριφορές τους και να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους ο γονεϊκός ρόλος έχει χαθεί στις μέρες μας. Η απώλεια της ευρύτερης οικογένειας, η απουσία ελεύθερου χρόνου και η υπερεργασία, η απώλεια της κυρίαρχης κουλτούρας και σταθερού προσανατολισμού σε συστήματα αξιών και –κυρίως– η υπέρμετρη και συχνά ανεξέλεγκτη εισβολή της τεχνολογίας στη ζωή των παιδιών, αποτελούν βασικά αίτια. Όπως επισημαίνεται, μέχρι πριν από μερικά χρόνια η διάδοση των βασικών αρχών γύρω από τις οποίες δομείται η ζωή του ανθρώπου γινόταν κάθετα, από τους ενήλικες προς τους ανηλίκους. Σήμερα γίνεται οριζόντια, από έναν ανήλικο και ανώριμο έφηβο προς τον άλλο. Τα σημερινά παιδιά δεν στρέφονται απλώς προς τους φίλους τους – κατά την παραδοσιακή διάθεση των εφήβων να ανήκουν στην ομάδα των συνομηλίκων, δεν αμφισβητούν τους γονείς – κατά την παραδοσιακή επαναστατική διάθεση που αναπτύσσεται στην εφηβεία. Καθοδηγούνται από αυτούς.
Μια επαναστατική προσέγγιση στη γονεϊκότητα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη σχέση γονέα-παιδιού στη σύγχρονη κοινωνία.
Μέσα από πλειάδα παραδειγμάτων εφήβων των οποίων η συμπεριφορά προβληματίζει, απογοητεύει, αγανακτεί τους γονείς, οι συγγραφείς προσφέρουν πρακτικές συμβουλές και επιστημονική γνώση για το γιατί η υπερβολική αλληλεπίδραση των εφήβων μεταξύ τους συνιστά βασική αιτία των προβλημάτων που καλούνται γονείς και εκπαιδευτικοί να διαχειριστούν. Επισημαίνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός εφήβων, ακριβώς εξαιτίας αυτής της υπέρμετρης αλληλεπίδρασης, διακατέχεται από το «σύνδρομο παιδιών προσχολικής ηλικίας», δηλαδή από συμπεριφορές που δείχνουν ότι έχουν εγκλωβιστεί στην ανωριμότητα.
Επισημαίνεται, μάλιστα, πως η ευκολία με την οποία οι γονείς αναζητούν επιστημονικές διαγνώσεις διαταραχών –θεωρώντας ότι με αυτές απαλλάσσονται από την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης– ή κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να γίνουν τα πράγματα εύκολα για τα παιδιά τους, συμβάλλει στην ανωριμότητα των εφήβων. Όταν το παιδί δεν έρχεται αντιμέτωπο με την απαραίτητη αγανάκτηση που προκαλεί η αντιπαράθεση με το ανέφικτο ή τη ματαίωση, δε θα μάθει ποτέ πώς να διαχειρίζεται ανάλογες καταστάσεις στη μετέπειτα ζωή του. Ειδικότερα, τα κεφάλαια που εστιάζουν στο bullying, την πρώιμη σεξουαλικότητα και τις μαθησιακές δυσκολίες είναι από τα πιο σημαντικά, καθώς απαντούν σε επίκαιρα και ευαίσθητα ζητήματα που απασχολούν γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς. Ταυτόχρονα, με τρόπο επιστημονικό αλλά εύληπτο, καταρτίζεται ένα πρόγραμμα για τη δημιουργία ενός μακροχρόνιου δεσμού με τα παιδιά μας αλλά και τρόποι με τους οποίους θα αποτραπεί η «αποπλάνηση» των παιδιών από τον κόσμο των συνομηλίκων.
Δύο από τα σημαντικότερα θέματα-κεφάλαια, που και μόνο γι’ αυτά αξίζει να διαβαστεί το βιβλίο από γονείς και εκπαιδευτικούς, είναι εκείνα που αφορούν τον αντίκτυπο που έχει η ψηφιακή επανάσταση στους εφήβους, καθώς και πώς η πανδημία Covid-19 και η κοινωνική απομόνωση που επιβλήθηκε για την αντιμετώπισή της επιδείνωσε δραματικά την ψυχική και συναισθηματική υγεία των παιδιών.
Τα επιστημονικά δεδομένα σοκάρουν: παιδιά 8-18 ετών περνούν κατά μέσο όρο 10 ώρες την ημέρα με την τεχνολογία οποιασδήποτε μορφής, 90% των παιδιών ηλικίας 8-16 ετών έρχεται σε επαφή με πορνογραφικό υλικό, τα προφίλ στα ΜΚΔ έχουν αντι/υποκαταστήσει το Εγώ, το cyberbullying οδηγεί ακόμα και σε αυτοκτονίες παιδιών.
Εξίσου σοκαριστικά είναι και τα δεδομένα για τη μετα-covid εποχή. 40% αύξηση της κατάθλιψης, της ευερεθιστότητας, του άγχους. Έξαρση των αυτοτραυματισμών και των αυτοκτονιών. Έξαρση της σχολικής βίας, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων και σε εκπαιδευτικούς, σημαντική μείωση στην ικανότητα των μαθητών να συγκεντρωθούν ή να κάτσουν ήσυχοι.
Το βιβλίο, που ερμηνεύει τον τρόπο με τον οποίον ο προσανατολισμός προς τους συνομηλίκους παρεμποδίζει την υγιή συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών, αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για κάθε γονέα, εκπαιδευτικό και επαγγελματία ψυχικής υγείας. Ταυτόχρονα είναι και ένας οδηγός για μια βαθύτερη, ουσιαστικότερη και πιο υγιή σχέση με τα παιδιά – μια σχέση που θα τα βοηθήσει να αναπτυχθούν με ασφάλεια, αυτοπεποίθηση και συναισθηματική σταθερότητα.
Μείνετε κοντά στα παιδιά σας
Γιατί οι γονείς επιβάλλεται να είναι πιο σημαντικοί από τους συνομηλίκους
Gabor Maté – Gordon Neufeld
μετάφραση: Έλενα Τσουκαλά
Key Books
432 σελ.
ISBN 978-618-5914-05-9
Τιμή €21,95
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου