Ι. Κ. Χασιώτης: «Ο ελληνικός κόσμος στον καθρέπτη του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας»

 

Ανθούλα Δανιήλ

 

  

Ο Παρθενώνας είναι «το πιο πλούσιο πετράδι του κόσμου, που το ζηλεύουν όλοι οι χριστιανοί ηγεμόνες».
(Πέτρος Δ’ της Αραγόνας)

Ο Pedro Olalla, στον Πρόλογο του βιβλίου Ο ελληνικός κόσμος στον καθρέπτη του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας,μας πληροφορεί ότι: «Σε μεγάλο βαθμό η γραμματεία μιας εποχής είναι η ίδια η εποχή όπως την έχει μεταβολίσει η γραμματεία της. Ή, για να το πούμε αλλιώς, ο ισπανικός Χρυσός Αιώνας (Siglo de Oro) υπήρξε μάλλον σε μεγάλο βαθμό αυτό που ακόμα βλέπουμε όταν τον θεωρούμε, με τις αισθήσεις μας σε εγρήγορση: η σύνθετη απεικόνιση που η γραμματεία του κληροδότησε για το μέλλον».

Αυτή είναι η αρχή μιας θαυμάσιας περιπέτειας, η οποία αποτελείται από την παρουσία του ελληνικού κόσμου στον ισπανικό Χρυσό Αιώνα. Είναι μια εικόνα θολή και συχνά παραπλανητική, αλλά ο καθηγητής Ιωάννης Χασιώτης, ερευνώντας με υπομονή και επιμονή αρχεία κατεστραμμένα, ξεχασμένα «λείψανα μιας αποσύνθεσης», βρήκε στοιχεία για να ανασυνθέσει σαν αρχαιολόγος έναν κόσμο ελληνικό που ζούσε κάτω από τον οθωμανικό ζυγό και νοσταλγούσε ίσως τη βυζαντινή πορφύρα. Συνεργάτιδα στο φιλόδοξο έργο του είχε την ιστορικό της λογοτεχνίας σύζυγό του Βικτωρία, η οποία κατάφερε να βρει και να προβάλει πηγές της νεοελληνικής ιστορίας που λάνθαναν στα ισπανικά αρχεία, και μάλιστα στα πλουσιότερα του αυστριακού οίκου Austrias.

Από το 1967 ο Χασιώτης, άλλοτε με τη σύζυγό του κι άλλοτε μόνος του, ερεύνησε στα αρχεία της Σιμάνκας περισσότερους από χίλιους φακέλους, αλλά και άλλα επίσημα αρχεία, ρίχνοντας φως στην αποφασιστική συμμετοχή των Ελλήνων στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, στα αντίποινα της Υψηλής Πύλης εναντίον τον Χριστιανών της ΝΑ Ευρώπης, στην έκκληση για βοήθεια για τους φυγάδες κυρίως Κυπρίους, την Ιερά Εξέταση και τη συμμετοχή των Ελλήνων σε κάθε εκστρατεία, στα μεγάλα ταξίδια – Περού, Χιλή, Μεξικό, περίπλου της γης. Η παρούσα μελέτη είναι η πλέον συστηματική σε σχέση με κάθε προηγούμενη και άνοιξε τον δρόμο σε Έλληνες και Ισπανούς ερευνητές. Σημειωτέον ότι ο Pedro Olalla τη μετέφρασε στα καστιλλιανικά.

Ο Χασιώτης δηλώνει εξαρχής ότι στη μελέτη που έχουμε στα χέρια μας δεν θα συμπεριλάβει πηγές που αφορούν Έλληνες σε υπερπόντιες εκστρατείες, με εξαίρεση εκείνη του Pedro de Candia. Γι’ αυτούς όλους υπάρχει άλλη μελέτη από το University Srudio Press (2022). Μας ενημερώνει πως μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμιά καταγραφή εκείνης της λαμπρής περιόδου, ενώ υπάρχουν πολλές για τα αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά και βυζαντινά χρόνια. Θα αναφέρει τα ονόματα των ερευνητών καθώς και το Via jede Turquia με όποιες δεσμεύσεις είχαν οι εκδότες του έργου, πολιτικές κ.λπ.

Το βιβλίο εκτυλίσσεται σε 11 μέρη. Αποθησαυρίζω ενδεικτικά τα ακόλουθα:

Οι γνώσεις μας για την ανατολική Μεσόγειο στην Αραγόνα και στην Καστίλλη προς το τέλος του Μεσαίωνα οφείλονται σε Ισπανούς αξιωματούχους, οι οποίοι επιστρέφουν στην πατρίδα τους, στρατιωτικούς και διπλωμάτες, τυχοδιώκτες, εμπόρους, ναυτικούς, περιηγητές και προσκυνητές των Αγίων Τόπων. Στην περίοδο εκείνη έχουν κυκλοφορήσει ένας ταξιδιωτικός οδηγός για την Ανατολή και άλλα συναφή βιβλία και με ταξιδιωτικό και ιστορικό περιεχόμενο. Στην ίδια περίοδο ανήκει και το Χρονικόν του Μορέως.

Ο Έλληνας αναγνώστης, ειδικός ή μη, όχι μόνο θα γοητευτεί από αυτό το ταξίδι, αλλά και θα συγκινηθεί.

Υλικό χρήσιμο για τον ερευνητή είναι, βεβαίως, οι τοπικές παραδόσεις, τα γεγονότα, τα ιπποτικά μυθιστορήματα, οι μυθολογικές αναφορές για τη γέννηση πόλεων, όπως είναι η Μαδρίτη (ο Λόπε ντε Βέγγα γράφει: «Μαδρίτη κτίσμα των Ελλήνων») και το Τολέδο (το οποίο ετυμολογείται από την ελληνική λέξη πτολίεθρον και «πρόγονοί [του] ήταν Έλληνες της Ελλάδας Αυτοκράτορες»). Το κεφάλαιο είναι πολύ ενδιαφέρον και οι πληροφορίες πλουσιότατες.

Οι επιδράσεις της ελληνικής παράδοσης είναι πολλές, περισσότερες όμως είναι οι αρχαίες. Ο Λόπε ντε Βέγγα ειρωνεύεται όλους εκείνους που αποκαλούνται ελληνιστές («…μου παινεύεσαι για Ελληνίδα Χλωρίδα/ …αφού ξένη γλώσσα σπουδάζεις/ χωρίς να ξέρεις τη δική σου να μιλάς»).

Τα επίμονα θρησκευτικά στερεότυπα είναι επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, λαμβανομένου υπόψη ότι οι Ισπανοί αντιπαθούσαν τους «σχισματικούς» και απέδιδαν σ’ αυτούς –τους Έλληνες, δηλαδή– την παρακμή της Ανατολής και του Βυζαντίου («Και έτσι έληξε η αυτοκρατορία των Ελλήνων με δίκαιη κρίση του Θεού», «Ω Ελλάδα απατηλή, Ελλάδα ψεύτρα»).

Στα τέλη του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα αρχίζει να εμφανίζεται η «εικόνα του Τούρκου» με την Ισπανία μέγα αντίπαλο των Οθωμανών, ενώ σημαντικοί διανοούμενοι αναφέρονται στα δεινοπαθήματα των Ελλήνων, τον εξισλαμισμό και το παιδομάζωμα. Πολλοί είναι εκείνοι που δίνουν πληροφορίες για προσπάθειες απελευθέρωσης των Ελλήνων και κατασκόπους. Πληροφορίες που έρχονταν, φυλάσσονταν στα αρχεία ή διοχετεύονταν στο κοινό με δίαυλο τα διάφορα θεατρικά έργα.

Οι Έλληνες διεισδύουν στα ισπανικά στρατεύματα, αλλά και στα μυθιστορήματα σε πολλούς θεματικούς κύκλους. Ο Λόπε ντε Βέγγα και άλλοι συμπεριλαμβάνουν στα έργα τους Έλληνες, κάνουν αναφορές στην Κύπρο, τον Μοριά, καθώς και σε θέματα σχετιζόμενα με τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, ιστορίες που παραπέμπουν στα ιπποτικά μυθιστορήματα (χαμένα παιδιά, χριστιανές κοπέλες που βρέθηκαν πάνω σε καράβι κ.λπ., «και όχι μόνο οι άντρες πολεμούσαν αλλά […] και οι γυναίκες οι ίδιες βοηθούσαν»). Ο Χασιώτης αναφέρει για κάθε πληροφορία και επαρκές λογοτεχνικό δείγμα.

Οι Έλληνες παρουσιάζονται και σε αυτοβιογραφίες, αληθινές και φανταστικές, Ισπανών στρατιωτικών που έζησαν στην οθωμανική Ανατολή, όπως ο αρειμάνιος Alonso de Contreras στην Αστυπάλαια, που ανέπτυξε σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Φυσικά τις πιο αξιόπιστες πληροφορίες μάς δίνουν οι χρονικογράφοι και οι ποιητές. Οι αναφορές είναι πάρα πολλές και πολύ σημαντικές. Ταξιδιώτες, προσκυνητές και μισιονάριοι, δηλαδή ιεραπόστολοι, κυρίως Φραγκισκανοί, που περνούσαν από τα Ιόνια νησιά σε Πελοπόννησο, Κρήτη, Κυκλάδες, Κύπρο, συγκαταλέγονται στους μεταφορείς πολλών ξεχασμένων αλλά πολύ σημαντικών πληροφοριών.

Ο Έλληνας αναγνώστης, ειδικός ή μη, όχι μόνο θα γοητευτεί από αυτό το ταξίδι, αλλά και θα συγκινηθεί, όταν οι λεπτομέρειες που θα αναδυθούν από τα κείμενα θα ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια του έναν κόσμο άγνωστο, που όμως υπήρξε και άφησε το ίχνος του. Πορτρέτα, πρόσωπα, αξιωματούχων και συγγραφέων, βιβλία, συγγράμματα, χάρτες, εξομολογήσεις εξισλαμισθέντων, ένα ποικίλο θαυμαστό υλικό στις σελίδες του βιβλίου, του οποίου δεν είναι μόνο το κύριο σώμα αλλά και το υπόμνημα, όπου ο συγγραφέας καταθέτει πρόσθετες πληροφορίες. Η μελέτη των δύο άκρων της Μεσογείου –Ισπανία και Ελλάδα– από το τέλος του Μεσαίωνα έως τον 17ο αιώνα προσφέρει δείγμα μόνο ενός μεγάλου και πολύτιμου θησαυρού στον ιστορικό, αλλά και σε κάθε αναγνώστη. Ο Ι. Κ. Χασιώτης έχει επιτελέσει έναν άθλο.

 

Ο ελληνικός κόσμος στον καθρέπτη του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας
Ι. Κ. Χασιώτης
Πρόλογος: Pedro Olalla
University Studio Press
σ. 232
ISBN: 978-960-12-2646-0
Τιμή: 20,00€

 Ανθούλα Δανιήλ δρ Φιλολογίας, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

https://diastixo.gr/kritikes/meletesdokimia/23324-o-ellinikos-kosmos

https://diastixo.gr/ 

Νάνσυ Ψημενάτου: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

 

Τίνα Πανώριου

 

  

Η Νάνσυ Ψημενάτου είναι συνθετική θεραπεύτρια, επό­πτρια, συγγραφέας και ιδρύτρια της ΑΜΚΕ Μαθήματα Ζωής. Έχει λάβει την πιστοποίησή της στη Θανατολογία από την Association for Death Education and Counseling, στην οποία και είναι μέλος. Εργάζεται ιδιωτικά και συνεργάζεται με φορείς τόσο στο πλαίσιο της εποπτείας όσο και στη διεξαγωγή σεμιναρίων που αφορούν τη διαχείριση των απωλειών.

Γιατί κάποιος επιλέγει τη Συμβουλευτική και δη τη Θανατολογία ως επάγγελμα;

Η απάντηση αυτή ποικίλλει, καθώς τα κίνητρα των ανθρώπων σε σχέση με την επιλογή του επαγγέλματός τους είναι διαφορετικά. Μιλώντας για μένα, η ενασχόλησή μου με το πένθος, τον θρήνο και τον θάνατο ήταν ένα κάλεσμα που απλά ανταποκρίθηκα σ’ αυτό. Όταν έμαθα για τη δουλειά της Elisabeth Kubler Ross, με ετοιμοθάνατους και τις οικογένειές τους, είπα μέσα μου: «Αυτό ακριβώς θέλω να κάνω!». Ξεκίνησα τις σπουδές μου στην ψυχολογία, οι οποίες, αν και μου έδωσαν ένα ακαδημαϊκό υπόβαθρο, δεν ήταν αυτό που πραγματικά με ενδιέφερε. Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία μόλις έκαναν τα πρώτα τους δειλά βήματα, με πολύ λίγες σχολές να προσφέρουν εκπαίδευση σε αυτές. Η συμβουλευτική πένθους δεν υπήρχε στα προγράμματα σπουδών ούτε κατ’ όνομα. Αυτό το κενό το κάλυψα μέσα από προσωπική αναζήτηση και εξειδίκευση στο εξωτερικό.

Ποια θέματα ζωής σάς έχουν απασχολήσει και έχετε επικοινωνήσει στον κόσμο;

Εκτός από το θέμα των απωλειών, με ενδιαφέρει πολύ η έννοια της ενηλικίωσης και της πραγματικής επαφής με τα συναισθήματά μας. Ενώ η ενηλικίωση ως έννοια είναι μια διαδικασία ζωής που εστιάζεται στη συναισθηματική και οικονομική μας ανεξαρτησία, χρειάζεται να ενθαρρύνουμε τα παιδιά από μικρή ηλικία να μεγαλώνουν και «να κάνουν αυτά που μπορούν να κάνουν». Η διαδικασία αυτή χτίζει την αυτοεκτίμησή τους και θέτει τις βάσεις για την ανθεκτικότητά τους. Από την άλλη, τα συναισθήματά μας δημιουργούν μια πλούσια ζωή, όταν τα αφουγκραζόμαστε και τα έχουμε ως οδηγούς, με την προϋπόθεση ότι δεν τα μπερδεύουμε με την προσωρινή μας διάθεση ή δεν βασίζουμε αποφάσεις άσκεφτα σ’ αυτά.

Πρόκειται να κυκλοφορήσει η 3η συμπληρωμένη έκδοση του βιβλίου σας Πένθος, ταξίδι στη χώρα του παράδοξου. Ποια κεφάλαια-θέματα θα προστεθούν;

Θέλω να προσθέσω ένα κεφάλαιο για τη χρήση της Θανατοτεχνολογίας (Thanatotechnology), τους τρόπους δηλαδή με τους οποίους διαχειριζόμαστε τις απώλειες με τη βοήθεια του διαδικτύου. Θα προστεθεί ένα κεφάλαιο για τις απώλειες που δεν σχετίζονται με τον θάνατο (non death losses) αλλά επιφέρουν βαθύ πένθος, θα γίνει μια σύντομη αναφορά στις αμφιλεγόμενες απώλειες, για παράδειγμα, όταν υπάρχει στην οικογένεια ή τον φιλικό μας περίγυρο άτομο που κάνει χρήση ναρκωτικών ή νοσεί από άνοια. Θα αναφερθώ επίσης στις έννοιες του οικολογικού πένθους και οικολογικού άγχους (eco-grief και eco-anxiety), που συνδέονται με τον θρήνο και το άγχος που προκαλείται από την αλλαγή στο κλίμα, τις φυσικές καταστροφές και τις απώλειες των οικοσυστημάτων, αλλά και τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της Θανατολογίας για την έκφραση του πένθους και του θρήνου ως μια εξατομικευμένη διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα θα περιγράψω τα οφέλη της σύνδεσης των πενθούντων με την κοινότητα.

Το Bouncing ball, Η διαδικασία του πένθους… αλλιώς είναι μια εικονογραφημένη έκδοση που προορίζεται για ενήλικο κοινό;

Ναι, παρόλο που απευθύνεται σε ενήλικο κοινό, μοιάζει να έχει κερδίσει και μικρότερες ηλικίες και με τη βοήθεια ενός ενήλικου μπορεί, μετά τα 13 χρόνια, να διαβαστεί και από εφήβους. Σε αυτό το βιβλίο ήθελα να μεταφέρω την ιδέα του πένθους ως μια οικουμενική εμπειρία που είναι παρούσα στην καθημερινή μας ζωή, με πολλές μορφές όσες και οι απώλειες και οι αλλαγές που συναντάμε σ’ αυτή. Παιδιά και έφηβοι θέλουν να μιλούν για τον θάνατο, έχουν την ανάγκη καθοδήγησης από γονείς, δασκάλους και καθηγητές, ώστε να ενθαρρύνονται να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους με τους ιδιαίτερους τρόπους τους.

Πώς προκύπτει κάθε καινούργιο βιβλίο σας;

Για κάθε καινούριο βιβλίο παίρνω τον χρόνο μου και ξεκινώ τη γραφή του όταν νιώσω ότι είμαι πραγματικά έτοιμη να δώσω κάτι από μένα. Ένα ρητό λέει: «Καλύτερα να γράφεις για τον εαυτό σου και να μην έχεις κοινό, παρά να έχεις κοινό και να μην έχεις εαυτό» και το ακολουθώ με ευλάβεια. Το Πένθος, ταξίδι στη χώρα του παράδοξου σίγουρα έχει πολλά δικά μου κομμάτια μέσα από τις προσωπικές μου απώλειες, αλλά και την επαγγελματική μου εμπειρία. Η Συμβουλευτική πένθους για επαγγελματίες γεννήθηκε από την επιθυμία ύπαρξης ενός συνοπτικού οδηγού για όποιον θέλει να πάρει μια γενική ιδέα τι γίνεται μέσα στη συνεδρία. Το Ημερολόγιο 365+1 ημέρες χωρίς… παρέχει βοήθεια και καθοδήγηση, καθώς ο βασικός του στόχος είναι να διαλύσει τα στερεότυπα στη διαδικασία του πένθους, ενώ το Bouncing ball, με τα υπέροχα σχέδια της Ρένιας Μεταλληνού, δίνει μια γρήγορη αλλά ειλικρινή ματιά στο θέμα.

Ποιοι είναι οι στόχοι της ΑΜΚΕ Μαθήματα Ζωής και η μέχρι τώρα δράση της;

Τα Μαθήματα Ζωής δραστηριοποιούνται από το 2013 και oι υπηρεσίες μας απευθύνονται σε σχολεία, γονείς, εκπαιδευτικούς, ιατρούς, κληρικούς, επαγγελματίες στον χώρο της υγείας και της ψυχικής υγείας, που εργάζονται σε ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς, που βρίσκονται κοντά σε παιδιά ή ενηλίκους που πενθούν για σημαντικές απώλειες. Οι βασικοί στόχοι στους οποίους τα Μαθήματα Ζωής θέλουν να ενισχύσουν την κοινωνία με το έργο τους περιλαμβάνουν την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για τις ανάγκες του παιδιού και των ενηλίκων που πενθούν. Ενισχύουν την επιμόρφωση των ατόμων που βρίσκονται κοντά σε παιδιά και ενήλικες που πενθούν σε οποιοδήποτε πλαίσιο και αν ανήκουν και, τέλος, προσφέρουν εξειδικευμένη κατάρτιση για επαγγελματίες της υγείας και παιδείας, προκειμένου να στηρίξουν τα παιδιά και τους ενήλικες που πενθούν. Οι υπηρεσίες μας προσφέρονται χωρίς αμοιβή.

Η εξοικείωση με τον θάνατο είναι μια βαθιά και προσωπική διαδικασία, που μπορεί να φέρει ψυχική ηρεμία και σοφία.

Υπάρχουν ομάδες εργαζομένων που δε σας πλησίασαν μέχρι τώρα για ένα σεμινάριο για το πένθος, που θα τους ήταν χρήσιμο;

Μια ομάδα που θα ήθελα να δω να αναζητά τις υπηρεσίες των Μαθημάτων Ζωής είναι τα γραφεία τελετών, αφού βρίσκονται άμεσα κοντά στους πενθούντες παρέχοντας τη στήριξή τους. Στην πρώτη γραμμή του πυρός βρίσκονται και οι ιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, που δύσκολα αναζητούν στήριξη, καθώς συνήθως υιοθετούν άμυνες που τους αποξενώνουν από τους ασθενείς τους, αλλά και από τον ίδιο τους τον εαυτό. Τα σώματα ασφαλείας επίσης δύσκολα ζητούν βοήθεια, καθώς υπάρχει ο μύθος ότι αφού «προστατεύουν» δεν έχουν ανάγκη βοήθειας, σκεπτικό που απέχει πολύ από την πραγματικότητα, καθώς τα σώματα ασφαλείας εκτίθενται συνεχώς σε τραυματικά πένθη.

Στην επαγγελματική διαδρομή σας έχουν προστεθεί παράμετροι γύρω από το πένθος, που όταν ξεκινήσατε δεν είχατε υπολογίσει;

Ναι, διαπιστώνω ότι τα τραυματικά πένθη αυξάνονται στον αριθμό. Ως τραυματικά πένθη περιγράφω τις δολοφονίες, τις αυτοκτονίες, τα ατυχήματα, τις τρομοκρατικές ενέργειες και τις απώλειες μέσα από τις φυσικές καταστροφές. Τα τραυματικά πένθη χρειάζονται ιδιαίτερη προσέγγιση, η οποία πρέπει να γίνεται από έμπειρους θεραπευτές με γνώση στη συμβουλευτική και θεραπεία πένθους, ένας κλάδος που αναπτύσσεται σε όλο τον κόσμο ως ξεχωριστή ειδίκευση. Επίσης, μεγάλο μέρος του θρήνου αφορά τα κατοικίδια και σίγουρα αναλογεί ενημέρωση, συμπαράσταση και αναγνώριση αυτών των τόσο σημαντικών απωλειών. Τα πένθη στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα χρειάζονται τη δική τους αναφορά, καθώς ανήκουν στην κατηγορία των πενθών-ταμπού, εκθέτοντας τα άτομα που πενθούν σε μεγάλη μοναξιά και απομόνωση με ολέθριες συνέπειες στην ψυχική τους υγεία.

Έχει υπολογιστεί πόσες μικρές απώλειες βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος καθημερινά;

Δεκάδες απώλειες. Μικρές, μεγάλες, φανταστικές, πραγματικές, συμβολικές! Η εμπειρία της απώλειας είναι συνυφασμένη με την ύπαρξή μας, με την καθημερινότητά μας και μας υπενθυμίζει, αν θέλουμε φυσικά να θυμηθούμε, ότι η προσωρινότητα της ζωής είναι αυτή που την καθιστά τόσο υπέροχη, τόσο απρόβλεπτη, τόσο μεγάλη!

Πιστεύετε πως θα υπάρξει κάποια μελλοντική γενιά ή χώρα που θα είναι πιο εξοικειωμένη με τον θάνατο; Υπάρχει ένα τρομακτικό έθιμο στην Ινδονησία: κάθε τέσσερα χρόνια, βγάζουν τους μουμιοποιημένους νεκρούς από τους τάφους, τους καθαρίζουν και τους αλλάζουν ρούχα.

Η εξοικείωση με τον θάνατο είναι μια βαθιά και προσωπική διαδικασία, που μπορεί να φέρει ψυχική ηρεμία και σοφία, και ο τρόπος που κάθε κοινωνία αντιμετωπίζει το τέλος της ζωής εξαρτάται από τον πολιτισμό, τη θρησκεία, τα έθιμα και τις παραδόσεις της. Το έθιμο που περιγράψατε είναι «τρομακτικό» για μας, απλώς και μόνο γιατί μας είναι άγνωστο και ανοίκειο. Πιστεύω ότι όλα τα έθιμα που αφορούν το τέλος της ζωής και τον θρήνο, όταν δεν επιβάλλονται αναγκαστικά, είναι θεραπευτικά στο πλαίσιο που τους αναλογεί. Η ψυχική ανθεκτικότητα απέναντι στα μεγάλα γεγονότα της ζωής ξεκινά από τους τρόπους διαπαιδαγώγησης των μικρών παιδιών. Οι ανοιχτές συζητήσεις για τον θάνατο, η συμμετοχή στα τελετουργικά ταφής/καύσης και μνημόσυνων, η ανάγνωση βιβλίων, δοκιμίων ή ποίησης για τον θάνατο μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συναισθημάτων και στη δημιουργία μιας πιο υγιούς σχέσης με αυτόν. Τελικός στόχος της εξοικείωσης με την έννοια του θανάτου είναι η ορθή χρήση της ζωής και του χρόνου μας.

Ποιο θα είναι το θέμα του επόμενου βιβλίου σας;

Το επόμενό μου βιβλίο θα εστιάσει στη θεραπεία και τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε γι' αυτήν. Υπάρχουν πολλές παρανοήσεις που αφορούν στη θεραπευτική διαδικασία, τις προσεγγίσεις και τους ειδικούς και πολλά στερεότυπα που εμποδίζουν τους ανθρώπους να ζητήσουν βοήθεια εξαιτίας τους. Πιστεύω ότι το βιβλίο θα ρίξει φως σε αυτά τα θέματα, ενώ θα συνοδεύεται από ισχυρή δόση (μαύρου) χιούμορ.

Ποια είναι τα επαγγελματικά σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;

Η φετινή χρονιά προβλέπεται γεμάτη και συναρπαστική μέχρι τέλους! Ήδη υλοποιείται το επιμορφωτικό πρόγραμμα «Συμβουλευτική Πένθους» για επαγγελματίες ψυχικής υγείας, το οποίο έχει στόχο να γεφυρώσει το κενό μεταξύ θεωρίας και πράξης. Επιπλέον, τον Ιανουάριο, σε συνεργασία με την AMKE Karkinaki, τον οργανισμό που ασχολείται με τον παιδικό και εφηβικό καρκίνο στην Ελλάδα, στον οποίο είμαι επόπτρια, θα ξεκινήσουμε ένα καινοτόμο επιμορφωτικό πρόγραμμα με τίτλο «Hope Blooms». Αυτό το πρόγραμμα εστιάζει στην εκπαίδευση επαγγελματιών για την υποστήριξη παιδιών, εφήβων και οικογενειών που αντιμετωπίζουν σπάνιες ασθένειες.

Τελικός στόχος της εξοικείωσης με την έννοια του θανάτου είναι η ορθή χρήση της ζωής και του χρόνου μας.

Η παρουσίαση του βιβλίου Bouncing ball, Η διαδικασία του πένθους… αλλιώς θα γίνει την Παρασκευή 1η Νοεμβρίου, στις 19:00, στο βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία στη Θεσσαλονίκη. Θα μιλήσουν οι: Τάνια Αναγνωστοπούλου, κλινική ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια, Αλεξάνδρα Γέροντα, ψυχολόγος, συστημική ψυχοθεραπεύτρια, και Δημήτρης Κουτζαμάνης, σύμβουλος ψυχικής υγείας, συνιδρυτής της ΑΜΚΕ Μαθήματα Ζωής.

 

Bouncing ball
Η διαδικασία του πένθους… αλλιώς
Νάνσυ Ψημενάτου
εικόνες: Ρένια Μεταλληνού
Φίλντισι
34 σελ.
ISBN 978-618-573-824-2
Τιμή €15,90

Τίνα Πανώριου δημοσιογράφος

https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/23319-nansi-sinedefji-stin-tina-panoriou

https://diastixo.gr/ 

 

Jeff Goodell: «Καύσωνας»

 Απόστολος Σπυράκης

 

  

Οι καύσωνες φαίνεται ότι θα είναι μέρος της ζωής μας στα χρόνια που έρχονται, υποστηρίζει ο Τζεφ Γκούντελ, εφόσον οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και αερίου σαν την BP και την Exxon Mobil συνεχίζουν να ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα με τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, αποκομίζοντας κέρδη άνω των τεσσάρων τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε έναν χρόνο (2023). H άνοδος της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα φέρει στην επιφάνεια βαθιές ρωγμές ανισότητας και αδικίας, πιέζοντας πληθυσμούς να μεταναστεύσουν, καταδικάζοντας ολόκληρες χώρες που θα βρεθούν στο επίκεντρο των ακραίων καιρικών μεταβολών και προκαλώντας χάος σε ολόκληρη τη γη. Τη στιγμή μάλιστα που απειλείται η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, η κλιματική κρίση επιδεινώνεται από τη διάβρωση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη και στους θεσμούς, η οποία πηγάζει από το όργιο των ψεύτικων ειδήσεων που διακινούνται απεριόριστα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο Τζεφ Γκούντελ επισκέφτηκε πολλές περιοχές που νιώθουν το φορτίο της αυξανόμενης ζέστης, στη διάρκεια των τριών χρόνων που ετοίμαζε το βιβλίο του. Είδε πεδιάδες που τροφοδοτούν όλη την υφήλιο να στεγνώνουν, μίλησε με ωκεανολόγους που παρατηρούν τις αλλαγές στους απέραντους σχηματισμούς της θάλασσας, οι οποίοι έμοιαζαν απρόσβλητοι κάποτε, γνώρισε ανθρώπους σε τροπικά κλίματα που προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε πρωτοφανείς συνθήκες, καθώς στις μεγαλουπόλεις του τρίτου κόσμου λαμβάνει χώρα ένα θερμοκρασιακό απαρτχάιντ, έφτασε μέχρι την Ανταρκτική, που βιώνει ένα μεγάλο σοκ καθώς η θερμότητα αυξάνεται μέχρι και σαράντα βαθμούς προαναγγέλλοντας το λιώσιμο των πάγων σε μεγέθη ασύλληπτα. «Ζούμε σε έναν τεχνολογικά προηγμένο κόσμο, όπου είναι πολύ εύκολο να πιστέψουμε πως οι βίαιες δυνάμεις της φύσης έχουν δαμαστεί», γράφει ο Αμερικανός συγγραφέας, που ασχολείται με την κλιματική αλλαγή για πάνω από δυο δεκαετίες, «…ο κόσμος μεταβάλλεται τόσο γρήγορα, ώστε δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την κλίμακα και την επείγουσα φύση των κινδύνων που αντιμετωπίζουμε».

Τα μηνύματα δεν είναι πάντα αποθαρρυντικά· υπάρχουν και καλά νέα, για παράδειγμα η αύξηση της παγκόσμιας ανανεώσιμης ενέργειας κατά 50% μέσα στο 2023, η φύτευση εκατομμυρίων δέντρων σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Παρίσι και το Μιλάνο, η επαναφορά απλών μεθόδων που γνώριζαν οι παλιότερες γενιές, όπως η χρήση χοντρών τοίχων που μονώνουν τα σπίτια, οι κεραμοσκεπές που απορροφούν τη θερμότητα, ο προσανατολισμός των δρόμων με τέτοιο τρόπο ώστε να «συλλαμβάνουν» τους δροσερούς ανέμους που πνέουν σε κάθε περιοχή, όλες αυτές οι μέθοδοι πρέπει να ανακαλυφθούν ξανά στο πλαίσιο μιας νέας θερμικής φιλοσοφίας.

H άνοδος της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα φέρει στην επιφάνεια βαθιές ρωγμές ανισότητας και αδικίας.

Ο άνθρωπος προέρχεται από τα ζεστά τροπικά κλίματα, εκεί περπάτησαν πρώτη φορά οι μακρινοί μας πρόγονοι πριν από εκατομμύρια χρόνια, νιώθουμε πάντα μεγαλύτερη οικειότητα με τη ζέστη παρά με το κρύο και η σύγχρονη τεχνολογία μάς επιτρέπει να βρούμε καινούργιους τρόπους αντιμετώπισης αυτής της νέας απειλής. «Οι γενετιστές φυτών αναπτύσσουν νέα στελέχη καλαμποκιού, σιταριού και σόγιας για μεγαλύτερη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες. Ο κλιματισμός γίνεται πιο φτηνός και με ευρύτερη χρήση. Η επικοινωνία από τους αρμοδίους για θέματα υγείας στη διάρκεια ενός καύσωνα βελτιώνεται. Οι εταιρείες ρουχισμού αναπτύσσουν νέα υφάσματα υψηλής τεχνολογίας, που αντανακλούν και διώχνουν το φως του ήλιου...».

Η έρευνα πάνω σε θέματα όπως ο καύσωνας οδηγεί πολλές φόρες σε μονοπάτια σκοτεινά, όμως σύμφωνα με τον Τζεφ Γκούντελ «αυτή είναι η μεγάλη ιστορία των καιρών μας […] και ο στόχος μου είναι να σας πείσω να σκεφτείτε με διαφορετικό τρόπο σχετικά με τη ζέστη. Το είδος της ζέστης για το οποίο γράφω εδώ δεν είναι μια σταδιακή άνοδος στο θερμόμετρο ή το βραδύ κύλισμα της άνοιξης προς το καλοκαίρι. Είναι ζέστη ως ενεργός δύναμη, που μπορεί να λυγίζει σιδηροτροχιές και να σε σκοτώνει, προτού καταλάβεις καν ότι η ζωή σου κινδυνεύει».

 

Καύσωνας
Η ζωή σ’ έναν πλανήτη που φλέγεται
Jeff Goodell
μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος
Ψυχογιός
392 σελ.
ISBN ψ
Τιμή €22,20

Απόστολος Σπυράκης συγγραφέας και κριτικός

https://diastixo.gr/kritikes/meletesdokimia/23284-kafsonas

https://diastixo.gr/ 

 

Μαρία Δριμή: «Ξέρξης»

 Βασιλική Καραμανέα

 

  

Ξέρξης. Aν δεν έχει κάποιος διαβάσει το σημείωμα της συγγραφέως ή τον πρόλογο του Θανάση Τριαρίδη και το επίμετρο της Kατερίνας Θεοδωρίδου, δεν είναι προϊδεασμένος για την υπόθεση του θεατρικού έργου. Ο τίτλος του αποτελεί αίνιγμα. Το εξώφυλλο δημιουργεί ακόμα περισσότερες απορίες.

Από μια χαρακτηριστική επαγγελματική διαστροφή, διάβασα όλα τα παραπάνω –τα διαβάζω στα περισσότερα λογοτεχνικά έργα– αλλά, παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούσα να φανταστώ τα αποτελέσματα της απολαυστικότατης ανάγνωσης. Διαβάζεται απνευστί και σίγουρα η Μαρία Δριμή κατορθώνει να ξορκίσει την εσωστρέφεια και τη μιζέρια που βιώσαμε στην πρώτη περίοδο της πανδημίας (πβ. εισαγωγικό σημείωμα της ίδιας της συγγραφέως).

Τον Ξέρξη τον έχουμε συνηθίσει στα σχολικά μας χρόνια κυρίως στα θεωρητικά μαθήματα. Όμως η ευφυέστατη σύλληψη να χρησιμοποιηθεί το όνομά του σε άψυχο αντικείμενο κινεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη-θεατή.

Ο Ξέρξης, γνωστός για τους πολλούς γάμους και τα πολλά παιδιά του, σίγουρα μπορεί να «δανείσει» το όνομά του σε ένα ερωτικό βοήθημα. Το σκηνικό του θεατρικού έργου είναι ενιαίο – πάντα το σαλόνι της μίας από τις ηρωίδες. Ίσως γι’ αυτό επιλέγεται το σπίτι της πιο παιχνιδιάρας από τις τέσσερις ηρωίδες, της Μίνας.

Το θεατρικό έργο βασίζεται σε ζωντανούς, κοφτούς διαλόγους και σε πολλά δραματικά απρόοπτα. Τα λογοπαίγνια επίσης είναι χαρακτηριστικά στον λόγο της συγγραφέως. Η καθηγήτρια αγγλικών, η Κλειώ, έχει το παρατσούκλι «Οξφόρδη». Το σούπερ μάρκετ, με το οποίο θα αρχίσει συνεργασία η μοδίστρα Μαίρη, ονομάζεται «Αμάλθεια», για να μας υπενθυμίσει τον γνωστό μύθο, η εταιρεία που κατασκευάζει τους δονητές φέρει την επωνυμία «forever and ever», όπως το τραγούδι του Ντέμη Ρούσσου που αποτελεί και μουσική υπόκρουση σε κάποια σημεία του έργου – σίγουρα με κάποια λεπτή ειρωνεία για να υπενθυμίζει στις ηρωίδες την άδεια ερωτική τους ζωή. Ακόμη, ο Ηρακλής, ο αντικαταστάτης-δονητής του Ξέρξη, διαθέτει δώδεκα λειτουργίες, ισάριθμες με τους άθλους του ήρωα.

Το θεατρικό έργο Ξέρξης βασίζεται σε έναν θεματικό πυρήνα: τις προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις του 21ου αιώνα, αλλά στηλιτεύει και τις σεξουαλικές σχέσεις που στον καιρό μας είναι ευκαιριακές και χωρίς συναισθηματικό υπόβαθρο. Ο Αλκιβιάδης Γεμιστός, για παράδειγμα, η μόνη αντρική παρουσία επί σκηνής, είναι συνεσταλμένος και ντροπαλός – γι’ αυτό τον πιάνει λόξιγκας, όταν του αρέσει κάποια γυναίκα και επιθυμεί να την προσεγγίσει. Η δερματολόγος Φαίη έχει ρεκόρ αποτυχημένων σχέσεων και γάμων. Η Μαίρη, η μοδίστρα του έργου, διαζευγμένη, οχυρώνεται πίσω από τις κόρες της, για να μη δοκιμάσει –από φόβο– καινούργιες γνωριμίες.

Ο Ξέρξης στα χέρια της συγγραφέως νοηματοδοτεί κάτι τελείως διαφορετικό: από τυραννικός σάχης και αλαζονικός βασιλιάς, όπως τον συνηθίσαμε στην Ιστορία, γίνεται ένας απαραίτητος πλην άψυχος σύντροφος τεσσάρων γυναικών που βιώνουν τη μοναξιά και τις συνέπειες των ραγδαίων κοινωνικών μεταβολών. Αν και οι δεσμοί τους είναι στενοί και συνδέονται με αισθήματα φιλίας, αμοιβαιότητας και αφοσίωσης –συμπονούν η μία την άλλη–, η ερωτική τους ζωή τις απογοητεύει και είναι κενή. Αυτό φαίνεται έντονα στην έκτη σκηνή, όταν παραδέχονται ότι ένα αντικείμενο, όπως ο δονητής, δεν μπορεί να γεμίσει την κενή ερωτική ζωή τους. Αντίθετα, τις αποπροσανατολίζει και τις γεμίζει θλίψη. Μάλιστα, η Φαίη επισκέπτεται ψυχίατρο…

Όλα έχουνε υπολογιστεί με μαθηματική ακρίβεια, ώστε τίποτα δεν περισσεύει. Ταυτόχρονα, τα συναισθήματα είναι διάφανα.

Παρά τους σπιρτόζικους και εύθυμους διαλόγους, το βάθος της σκέψης είναι διάχυτο. Όλοι μελαγχολούν στα γενέθλιά τους, ενώ η Μίνα στις εθνικές επετείους. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ψευδαίσθηση από την απονομή της Δικαιοσύνης, σύμφωνα με τη δικηγόρο ηρωίδα του έργου. Η Κλειώ, η καθηγήτρια αγγλικών, παραλληλίζει τον Ξέρξη –εύστοχα, είναι αλήθεια– με το κουτί της Πανδώρας, τονίζοντας έτσι τις ανεκπλήρωτες ελπίδες τους.

Παρόλο που οι εννέα σκηνές του έργου εκτυλίσσονται στο ίδιο σκηνικό, η θεατρική συγγραφέας κατορθώνει με έναν ευφυή σκηνοθετικό τρόπο να εισαγάγει λεπτομέρειες για καθεμία από τις ηρωίδες της. Έτσι, μαθαίνουμε για τα επαγγέλματα όλων. Γενικότερα τονίζεται η επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα τους – ίσως για να φανεί ακόμη περισσότερο η αποτυχία στην προσωπική τους ζωή. Άλλωστε, αυτό είναι το ζητούμενο: να τονιστεί η ανούσια ζωή των τεσσάρων γυναικών.

Όλο το έργο είναι διανθισμένο με λογοτεχνικές αναφορές σε δημιουργούς όπως η Βιρτζίνια Γουλφ και ο Ντοστογιέφσκι. Παρατηρούμε επίσης στους διαλόγους μια διάχυτη αίσθηση –essence– από Γούντι Άλεν, όπως εύστοχα αναφέρει και ο Θανάσης Τριαρίδης.

Οι διάλογοι, ευρηματικοί και ατακαδόρικοι. Η μια φίλη δίνει λαβή στην άλλη για σχολιασμό πάντα με αγάπη και σεβασμό στα συναισθήματα της άλλης. Οι σχέσεις τους δεν γνωρίζουν ανταγωνισμό, παρά το κατά πολύ διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και τις ερωτικές ευκαιρίες. Αντίθετα, οι δεσμοί τους είναι στενοί – απόρροια άλλοτε των δυσάρεστων δοκιμασιών του χρόνου και άλλοτε των ευχάριστων νεανικών αναμνήσεων. Στην αρχή του έργου (στη σελίδα 17) θυμούνται μία νεανική επίσκεψή τους στο Παρίσι με νοσταλγία. Από τις διάσπαρτες αναμνήσεις κατανοούμε πως το παρελθόν τις ενώνει με άρρηκτους δεσμούς. Εύστοχα μέσα σε όλο το κείμενο χρησιμοποιούνται αναδρομικές αφηγήσεις ενός αγνού υπέροχου παρελθόντος με την τάση που έχει ο άνθρωπος να εξιδανικεύει τη νιότη του, για να τονιστεί το αδυσώπητο παρόν.

Οι μουσικές επιλογές είναι όλες σχετικές με το περιεχόμενο του έργου. Όλα έχουνε υπολογιστεί με μαθηματική ακρίβεια, ώστε τίποτα δεν περισσεύει. Ταυτόχρονα, τα συναισθήματα είναι διάφανα. Πλούσιοι επιθετικοί προσδιορισμοί και ασύνδετα σχήματα κάνουν γοργή τη ροή του λόγου και περιγράφουν έντονες συναισθηματικές καταστάσεις. Οι φίλες δεν χάνουν ποτέ το χιούμορ τους και στο τέλος του έργου βρίσκουνε πρόσκαιρες λύσεις στα προβλήματά τους.

Ελπίζουμε αυτή η αστείρευτη φαντασία της Μαρίας Δριμή να οπλίσει την πένα της και να μας χαρίσει κι άλλα ανεκτίμητα έργα.

[Η Βασιλική Καραμανέα είναι φιλόλογος.]

 

Ξέρξης
Μαρία Δριμή
Πρόλογος: Θανάσης Τριαρίδης
Επίμετρο: Κατερίνα Θεοδωράτου
Κάπα Εκδοτική
80 σελ.
ISBN 978-960-628-330-7
Τιμή €8,48

https://diastixo.gr/kritikes/texnes/23285-maria-drimi-xerxis

https://diastixo.gr/ 

Ρέα Βιτάλη: συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου

 

Τίνα Πανώριου

 

  

Η Ρέα Βιτάλη γεννήθηκε το 1961. Έγραψε χρονογραφήματα στους 4 Τροχούς, στις Εικόνες, στον Ταχυδρόμο και στο Protagon.gr ως ιδρυτικό μέλος. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης. Από το 2021 παρουσιάζει την τηλεοπτική εκπομπή «Κεραία» στην ΕΡΤ, που πραγματεύεται τα «δύσκολα» κοινωνικά θέματα της σύγχρονης εποχής. Βιβλία της: Δεν πέθανα εγκαίρως (Διόπτρα, 2015), Το παλτό μου, μαμά (Διόπτρα, 2019) και το Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο (Ποταμός, 2013 – Διόπτρα, 2024), που μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

Κυρία Βιτάλη, τι χαρά θα νιώθετε έντεκα χρόνια μετά την έκδοση του πρώτου βιβλίου σας, ο κόσμος να το αγκαλιάζει πιο ζεστά κι από την πρώτη φορά!

Όπως το λέτε. Μεγάλη χαρά. Στην εποχή της σβελτάδας και της μηχανής που «κόβει» εκατομμύρια βιβλία σε κάθε σημείο του πλανήτη (έτσι το νιώθω όταν μπαίνω σε μεγάλα βιβλιοπωλεία), με συγκινεί ότι το Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο έχει ευκαιρία κι άλλης ζωής. Άλλωστε, όσο μακραίνουμε από τα χρόνια «του», τόσο νομίζω έχουμε ανάγκη να διηγηθούμε τη μικροϊστορία μας.

Λίγα σχόλια για κάποιες γραμμές που ξεχώρισα. Λέτε: «Αν έμαθες να διαβάζεις μάτια ανθρώπων, τι να σε φοβίσει στη ζωή;» Βοηθάει το διάβασμα, μα και πάλι…;
 
Σας ευχαριστώ γι’ αυτά που ξεχωρίσατε. Εν προκειμένω, πιστεύω βαθιά ότι το ένστικτο του ανθρώπου είναι πιο έξυπνο από το μυαλό. Συνηθίζω να το ονομάζω «το μυαλό πίσω από το μυαλό». Μελετώντας, βουτάει το ένα ένστικτο μέσα στο άλλο. Οι άνθρωποι μιλάνε αλλιώς. Νομίζω ειδικεύτηκα σ’ αυτό από μικρή.

«Οι μαγευτικοί άνθρωποι δικαιούνται δύο όψεις», γράφετε. Γι’ αυτό φωτίζουν λίγο πιο πολύ τον χώρο έναντι των υπολοίπων;

Θα πρόσθετα ότι οι γοητευτικοί άνθρωποι είναι γοητευτικοί γιατί φέρουν άφοβα ακόμα και τα ελαττώματά τους. Είναι αληθινοί.

«Οι γονείς μου ήταν νέοι, απασχολημένοι και λαχανιασμένοι. Κάπου εκεί, έπρεπε να είναι και γονείς», διαβάζουμε. Τώρα εσείς, σαν γονιός, μπας και βρήκατε μια λίγο καλύτερη συνταγή να τα ταιριάζει κανείς όλα πιο μαλακά;

Ως γονέας, βοηθούμενη από έναν πολύτιμο σύντροφο που ήμαστε δίπλα ο ένας στον άλλον για σαράντα χρόνια, είχα την ευκαιρία (και το εξέλαβα ως ευκαιρία) να έχω προτεραιότητα τη σχέση μου, μετά τα παιδιά μου και μετά την όποια καριέρα μου. Όπως λέω συχνά στα παιδιά μας, καμαρώνω ότι έκανα νέα λάθη ως μαμά. Ό,τι πλήγωσε εμένα (χωρίς να υπήρχε πρόθεση από τους γονείς μου να πληγωθώ), το μελέτησα και ακολούθως κατάφερα να μην το «μεταδώσω» στα δικά μου παιδιά, στα δικά μας παιδιά. Νέα λάθη αξιώθηκα. Μην το θεωρείτε εύκολο.

Πιστεύω βαθιά ότι το ένστικτο του ανθρώπου είναι πιο έξυπνο από το μυαλό. Συνηθίζω να το ονομάζω «το μυαλό πίσω από το μυαλό».

«Οι Κυριακές ανέκαθεν με μελαγχολούσαν κι ας φορούσαμε τα καλά μας…» Ίσως γιατί έκλειναν με το σαδιστικό «και από αύριο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του», με του Διακογιάννη τη φωνή που «στοίχειωνε» πολλές από μας;

Αυτό όλο είναι μια «ατμόσφαιρα». Δεν έχω να συμπληρώσω τίποτα. Όποιος της γενιάς μου, της γενιάς μας, το γραπώνει αμέσως στην ψυχή του.

Αναφορικά με τη μοναδική σχέση των δικών σας με το σύντομο –σκληρό– τέλος: «Ένας έρωτας, ένα αντίο που σφύριζε σαδιστικά στ’ αυτιά τους μήνες. Πόσο άντεξε ο καθένας χώρια […] Πόσα αντέχει ο άνθρωπος! Πόσα καταπνίγει…» Τέτοιοι σπαρακτικοί έρωτες υπάρχουν στις μέρες μας ή όλοι είμαστε θωρακισμένοι να μην πονέσουμε;

Τέτοιοι έρωτας συμβαίνουν και θα συμβαίνουν πάντα. Τυχεροί όσοι βούτηξαν στη θάλασσά τους και κάποτε βγήκαν σε μια ακτή και είχαν να θυμούνται. Αλλά και τυχερά τα παιδιά των μεγάλων ερώτων. Έχουν ωραίο καύσιμο.

Κι ακόμα: «Όλα μπορεί να αναβάλλει ο άνθρωπος, εκτός αν μπλεχτεί με πόθο ερωτευμένων». Άλλαξε ο έρωτας από το ’50; Το πάθος καταλάγιασε;

Πολλά άλλαξαν. Χρειάζεται ολόκληρη διατριβή για το πόσο άλλαξε ο έρωτας, αλλά και το σεξ. Ιδίως το σεξ. Όμως η ανυπομονησία, το χτυποκάρδι, η προσμονή, η λάμψη στα μάτια, το γέλιο, τα δάκτυλα που τρέχουν σε μηνύματα… Ίδια! Ακριβώς ίδια! Το διαπιστώνω στην εγγονή μου.

Κλείνοντας: «Πόσο θα ήθελα να γυρίσω τον χρόνο πίσω για να νιώσω τη λαχτάρα, το καρδιοχτύπι του πρωτόγνωρου». Χάσαμε αυτή την αίσθηση; Τι ωραίο θα ήταν, όπως παλαιότερα, ένα ταξίδι στο πρωτόγνωρο. Τι λέτε;

Ναι, έτσι είναι. Είχαμε μια χαρά που διαρκούσε. Είχε να κάνει με τον χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας. Τώρα το νέο μοντέλο για κάθε συσκευή σακατεύει τη χαρά. Με την αγορά του πρώτου ήδη ο καταναλωτής οργανώνει όνειρο για το επόμενο. Τι απέραντο κρίμα!

Και ακόμα: «Χούντα, Πολυτεχνείο, Κυπριακό. Πήρα στο κατόπι τα χρόνια». Μεταξύ μας, μια πληγή δική σας –τον χαμό του μπαμπά σας– ακολουθήσατε και στολίσατε με τη μικροϊστορία μιας ολόκληρης γενιάς μέσα από τις 225 σπαρταριστές σελίδες του βιβλίου σας;

Μας άξιζε να καταγραφεί η μικροϊστορία μας. Είναι πιο έντιμη, έχει πιο μπέσα από την ιστορία-ιστορία. Τα «μικρά» ξεμπροστιάζουν τα μεγάλα.

 

Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο
Ρέα Βιτάλη
Διόπτρα
232 σελ.
ISBN 978-618-220-820-5
Τιμή €14,35

Τίνα Πανώριου  δημοσιογράφος

https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/23292-rea-vitali

https://diastixo.gr/ 

Η όπερα «Ιλιάδα» στο 52 Γυμνάσιο Αθήνας στο επιτυχημένο πρόγραμμα «Νέοι Ομηρίδες» του Υπουργείου Παιδείας

 

Τρίτη 8 Απριλίου 2025. Με επιτυχία παρουσιάστηκε στο 52o Γυμνάσιο Αθήνας στον Κολωνό - Αίθουσα εκδηλώσεων του 52ου Γυμνασίου Αθήνας, η εκπαιδευτική παρουσίαση της Όπερας «ΙΛΙΑΔΑ» του Ομήρου σε μουσική και λιμπρέτο του μουσικοσυνθέτη Παναγιώτη Καρούσου. Η όπερα παρουσιάστηκε με εισαγωγικό σεμινάριο: «Η προσωδία ως συνδετικός κρίκος της όπερας με την αρχαία ελληνική γραμματεία». Επιμορφωτής Εκπαιδευτικών-Μαθητών: Παναγιώτης Καρούσος, συνθέτης (ανάλυση προσωδίας). 

Συμμετείχε η σπουδαία υψίφωνος της όπερας Ρέα Βουδούρη στο ρόλο της Ωραίας Ελένης η οποία εντυπωσίασε τους μαθητές και καταχειροκροτήθηκε. Συμμετείχαν τα μέλη του Μουσικού Συνόλου «Ραψωδοί». Ρέα Βουδούρη (υψίφωνος), Γιάννης Δάρρειος (τενόρος), Νίκη Ζαχαροπούλου (χορωδός), Σοφία Δαράκη (χορωδός), και στο πιάνο συνόδευσε ο εξαιρετικός μουσικός Χάρρυ Τζιανν (πιάνο). Συντονισμός και Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Παναγιώτης Καρούσος (μουσικοσυνθέτης). 

Συμμετείχαν διαδραστικά με δρώμενο της Ραψωδίας Α της Ιλιάδας του Ομήρου, μαθητές και μαθήτριες της Θεατρικής Ομάδας του 52oυ Γυμνασίου Αθήνας υπό την επιμέλεια των καθηγητριών Μαρίνα Τσίντζου, φιλόλογος και Σοφία Γαστεράτου, φιλόλογος. Μαθητές/μαθήτριες: Δημήτρης Τσίντζουρας (Χρύσης), Εύα Τούνη (Κάλχας), Πολύκαρπος Χετζάκης (Οδυσσέας), Εμμέλεια Γκουφούροβα (Αγαμέμνονας), Αχιλλέας Τσίκας (Αχιλλέας), Ναταλία Σούλκο (Αφηγήτρια), Δανάη Δέδε (Αθηνά), Έρρικα Μπάλλα (Χρυσηίδα), Κωνσταντίνα Φλωράκη (Βρισηίδα), Χριστίνα Πέτα (Θέτις). 

Επίσης η Χορωδία του 52ου Γυμνασίου Αθήνας ερμήνευσε υπέροχα το χορωδιακό «Η Ασπίδα του Αχιλλέα» της όπερας Ιλιάδα του Ομήρου υπό την επιμέλεια της Κατερίνα Μιμίκου, Μουσικός-υποδιευθύντρια. Χαιρετισμό έκανε ο Ευάγγελος Μουρλάς, Διευθυντής 52ου Γυμνασίου Αθήνας. 

Η παρουσίαση του προγράμματος της Όπερας «ΙΛΙΑΔΑ» του Ομήρου άρεσε πολύ στους μαθητές που καταχειροκρότησαν τους εξαιρετικούς καλλιτέχνες και τους συμμετέχοντες συμμαθητές τους. Ερμηνεύτηκαν ο Ύμνος στη Μούσα, η άρια του Αχιλλέα «Αφθιτον κλέος», το χορωδιακό η «Ασπίδα του Αχιλλέα», η άρια της Ωραίας Ελένης, και ο Δοξαστικός Παιάνας «Ω Πατρίδα Ελλάδα μου». Στα πλαίσια του σεμιναρίου που προηγήθηκε της όπερας ερμηνεύτηκαν παραδείγματα Προσωδίας πάνω σε φράσεις της Ιλιάδας του Όμηρου από τον τενόρο Γιάννη Δάρρειο σε λυρική μορφή και τα ίδια παραδείγματα σε ψαλτική μορφή από την Νίκη Ζαχαροπούλου και Σοφία Δαράκη. 

Ήταν μια επιτυχημένη παρουσίαση του Προγράμματος όπερα-ορατόριο Ιλιάδα του Ομήρου μελοποιημένη από τον Παναγιώτη Καρούσο στα πλαίσια του εκπαιδευτικού Πανελλαδικού Προγράμματος «Νέοι Ομηρίδες» του Υπουργείου Παιδείας.