- Κατερίνα Ζαμαρία
«Από τότε που γεννήθηκα στη Γάζα, κατάλαβα ότι αυτή δεν ήταν μια πόλη σαν τις άλλες» λέει στην αρχή της ιστορίας η Ζάχρα, ένα γαϊδουράκι που ζει μαζί με τον ιδιοκτήτη του, τον Σαμί, στην πόλη της Γάζας, στην Παλαιστίνη.
Το παραμύθι που διηγείται η Βρετανοπαλαιστίνια συγγραφέας Χούντα Αλ Σάουα και εικονογραφεί η Ινδονήσια εικονογράφος και γραφίστρια Σιένι Σεπτιμπέλα θα μιλήσει για όλα όσα είναι σημαντικά και θα βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν και να προβληματιστούν τι σημαίνει να ζει κάποιος στην Παλαιστίνη. Το βιβλίο, παράλληλα, αποτίει φόρο τιμής στους τετράποδους ήρωες, τα γαϊδουράκια, τα ζώα που έχουν γίνει το βασικό μέσο μεταφοράς στη χτυπημένη από τον πόλεμο Γάζα.
Να ξεκαθαριστεί εξαρχής ότι η Αλ Σάουα, παρότι θίγει ένα καυτό θέμα, τον πόλεμο, σε μια περιοχή όπου το Παλαιστινιακό αποτελεί το πιο περιπλεγμένο και δισεπίλυτο πρόβλημα διεθνούς πολιτικής, από το 1948 ως σήμερα, δε δημιουργεί ένα «πολιτικό» κείμενο και ως εκ τούτου δε μεροληπτεί.
Το βιβλίο διαρθρώνεται, θα έλεγε κανείς, σε δύο μέρη. Στο πρώτο, όπου περιγράφεται το πριν, και στο δεύτερο, όπου περιγράφεται το μετά. Σημείο τομής των δύο χρονικών στιγμών, ο πόλεμος.
Ένα βιβλίο που με τρυφερότητα γιορτάζει το μεγαλείο της ζωής, μιλά για τη φιλία, τη δύναμη ψυχής και την ελπίδα, που παραμένει ακλόνητη ακόμα και στους πιο σκοτεινούς καιρούς.
Στο πρώτο, λοιπόν, μέρος οι μικροί αναγνώστες θα περιπλανηθούν μαζί με τη Ζάχρα και τον Σαμί, δυο αχώριστους φίλους, στις γειτονιές της Παλαιστίνης. Εκεί που βρίσκονται οι τρεις ηλικιωμένες αδελφές που, με τα κολοκυθάκια που μεταφέρει το μικρό γαϊδουράκι, μαγειρεύουν το παραδοσιακό «μάχσι κούσα», δηλαδή κολοκυθάκια γεμιστά με ρύζι και κιμά. Το μεσημέρι, πάλι, φτάνουν στο σχολείο αρρένων Σαλάχ Εντίν για να μοιράσουν τα σάντουιτς με φαλάφελ. Το απόγευμα βρίσκονται σε άλλη γειτονιά, για να βοηθήσουν την Ομ-Σαΐντ να μεταφέρει τα ηλιακά πάνελ που ζεσταίνουν το νερό. Στις μικρές στάσεις που κάνουν, βλέπουν το χαρούμενο παιχνίδι των παιδιών, τρώνε παγωτό και απολαμβάνουν τις μικροχαρές της ζωής. Και την άνοιξη… αχ! την άνοιξη η Ζάχρα κουβαλά τις κατακόκκινες φράουλες και τα λουλούδια που πλημμυρίζουν τα χωράφια της Γάζας και αποτελούν βασική πηγή εισοδήματος για τους Παλαιστίνιους αγρότες.
Κι όμως, οι περιπλανήσεις της δεν είναι ανέφελες. Γύρω της ακούγονται λέξεις όπως «κυρώσεις», «περιορισμοί», «εμπάργκο», «αποκλεισμός». Η Ζάχρα δεν κατανοεί τη σημασία τους. Πώς μπορεί, άλλωστε, να κατανοήσει μια ζωή γεμάτη απαγορεύσεις; Μια ζωή όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να φύγουν, να ταξιδέψουν, να μετακινηθούν. Μπορεί, άραγε, να κατανοήσει κάποιος, που δε ζει μια ανάλογη κατάσταση, τι σημαίνουν όλα αυτά;
Ώσπου, κάποια μέρα, φτάνει στην πόλη ο πόλεμος. Κι έτσι, αρχίζει το μετά. Αυτό το μετά, όπου τίποτα πια δεν είναι το ίδιο. Αυτό το μετά που έχει μια πόλη, τη Γάζα, αγνώριστη, κατεστραμμένη, που έχει παντού συντρίμμια. Αυτό το μετά που έχει μετατρέψει τη Γάζα σε πόλη-ερείπιο. Κι όχι μόνο την πόλη. Γιατί σε ερείπια μετατρέπει ο πόλεμος και τις ανθρώπινες ζωές.
Η καθημερινότητα της Ζάχρα και του Σαμί θα αλλάξει κι αυτή. Τώρα στην πλάτη της η Ζάχρα κουβαλά τρόφιμα για το δελτίο, δοχεία με νερό. Γίνεται ασθενοφόρο και κουβαλά τραυματίες στα νοσοκομεία ή διασώστες στα συντρίμμια. Κάποτε κουβαλά ανθρώπους που περιπλανιούνται από καταφύγιο σε καταφύγιο, από αντίσκηνο σε αντίσκηνο. Εκείνο που την πονά περισσότερο, όμως, είναι όταν αναγκάζεται να κουβαλήσει οικογένειες που παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς.
Καθώς αφηγείται την ιστορία του πολύπαθου παλαιστινιακού λαού, η Χούντα Αλ Σάουα δεν ξεχνά ότι απευθύνεται σε παιδιά. Λέει την αλήθεια του πολέμου με ειλικρίνεια αλλά χωρίς να πληγώνει ή να τρομοκρατεί τους μικρούς αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται. Με λέξεις προσεκτικά επιλεγμένες, αποτυπώνει τη μακροχρόνια ιστορία βίας που ζει αυτός ο λαός χωρίς να κατηγορεί, χωρίς να αποδίδει ευθύνες. Θα ήταν, ίσως, και ανώφελο. Φροντίζει, παράλληλα, να δημιουργήσει και μικρές νησίδες που αποφορτίζουν την ιστορία. Θα μιλήσει για τον «χακαγουάτι», που με το πολύχρωμο καπέλο του διασκεδάζει τα παιδιά, για το κλάμα του νεογέννητου στα ερείπια, για τα γέλια που ακούγονται μέσα από τις σκηνές. Γιατί η ζωή τραβά τον δρόμο της, συνεχίζεται με αγώνα. Το ίδιο και η Ζάχρα, η οποία ονειρεύεται τη στιγμή που ελεύθερη πια θα μοιράζει, μαζί με τον Σαμί, τριαντάφυλλα και φράουλες στον απελευθερωμένο λαό της Παλαιστίνης.
Η εικονογράφηση της Σεπτιμπέλα ακολουθεί τη ροή του κειμένου. Με καθαρές γραμμές και έντονα χρώματα αποτυπώνει τη ζωή στο πριν, ενώ με γήινους και γκριζόμαυρους τόνους τη ζωή στο μετά. Άλλοτε εστιάζει στα πρόσωπα και τις σκηνές που αποδίδουν την καθημερινότητα κι άλλοτε, αφαιρετικά, αποδίδει τα δεινά του πολέμου.
Ένα βιβλίο που με τρυφερότητα, μέσα από τα μάτια και τη φωνή της Ζάχρα, γιορτάζει το μεγαλείο της ζωής, μιλά για τη φιλία, τη δύναμη ψυχής και την ελπίδα, που παραμένει ακλόνητη ακόμα και στους πιο σκοτεινούς καιρούς.
Το γαϊδουράκι που κουβαλούσε στην πλάτη του τον πόλεμο
Hooda Al Shawa
εικονογράφηση: Sienny Septibella
μετάφραση: Βίκυ Πορφυρίδου
Εκδόσεις Βακχικόν
48 σελ.
ISBN 978-618-231-211-7
Τιμή €8,48
https://diastixo.gr/kritikes/paidika/24986-gaidouraki-polemo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου