Τα παρακάτω δύο ποιήματα του σπουδαίου ποιητή, που προέρχονται από το Αρχείο της Αρτέμιδος Ρέσσου, δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.
επιμέλεια: Δήμητρα Κωτούλα
[ ΦΛΟΓΑ ΑΠΟ ΜΕΝΑ ]*
Ὦ ποὺ ἦρθες καὶ μοῦ πλούτισες
μὲ νέα χορδὴ τὴ Λύρα,
στοῦ κρίνου τοῦ αἰματόβαφου
ντυμένη τὴν πορφύρα.
*
Ὦ κρίνο ἐσὺ ὁλοπόρφυρο,
γυναῖκα ποὺ ἔχεις γίνει,
μὰ ποὺ γυναῖκα ἂν ἔγινες,
κρίνο ἔχεις πάντα μείνει.
*
Ἄφησε πρὸς Ἐσὲ νὰ πάῃ
φλόγα ἀπὸ μένα ἡ σκέψη,
σὰ χέρι όταν ἁπλώνεται
τὸ κρίνο γιὰ νὰ δρέψῃ.
*
Ἄφησε πρὸς ἐσὲ νὰ πάῃ
φλόγα ἀπὸ μένα ἡ σκέψη,
σὰν πόθος, ὅταν γονατάει
γυναῖκα νὰ λατρέψῃ.
[ *Σ.τ.Ε.: Το ποίημα στο πρωτότυπο είναι άτιτλο και αχρονολόγητο. ]
ΜΕΛΩΔΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ
Κομμάτια ἀκόμα ἡ θύμηση μελῳδικὰ μοῦ παίζει,
τὴ βραδιανὴ ἀκροθάλασσα, τὸν πρωϊνὸ οὐρανό,
τὴ συντροφιὰ τὴν πρόσχαρη τριγύρω στὸ τραπέζι,
τὸ δρόμο φειδοπλόκαμο πρὸς τὸ ψηλὸ βουνό,
*
Τὸ κῦμα ποὺ παρθενικὴ θυσία πάει νὰ προσφέρῃ
τὸ εἶναι του ἀφροστέφανο στοῦ βράχου τὸ βωμό,
τοῦ καραβιοῦ τὸ μούγκρισμα στὸ λάγνο μεσημέρι,
μὲσ’ στὶς καρδοῦλες δυὸ παιδιῶν πρωτάρη ἕναν καημό.
*
Ἀλλὰ ἡ δική σου ἡ θύμηση πῶς μένει ἐμπρός μου ἀκόμα
καὶ ἀσύγκριτη, ἀβασίλευτη, καὶ πάντα μοναχή,
Ψυχὴ ποὺ ξεδιπλώνεσαι στὰ μάτια μὲ τὸ σῶμα
ποὺ τῶν Χαρίτων τό ’γραψαν ἡ ἀγάπη κ’ ἡ εὐχή.
*
Ἀλλὰ ἡ δική σου ἡ θύμηση πῶς μένει ἐντός μου ἀκόμα,
θριαμβευτική, ἀβασίλωτη, καὶ πάντα μοναχή,
κορμί, τὰ μάτια σου εἶναι φῶς, καὶ ἡ γλύκα σου εἶναι στόμα,
κορμί, τῆς αὔρας, τοῦ φτεροῦ. Καὶ τὸ κορμί, ψυχή.
*
Μιὰ νύχτα πῶς τ’ ἀγκάλιασε τὸ μαγικὸ φεγγάρι
τὸ παιδικό σου πρόσωπο στὰ γαληνὰ νερά·
νεράϊδα λὲς πὼς ἔγινε, πὼς ἦρθε νὰ σὲ πάρῃ
γιὰ νὰ σὲ πάῃ στοῦ κόσμου του νὰ ζήσῃς τὴ χαρά!
24.8.26
Κωστῆς Παλαμᾶς
Σημείωμα της επιμελήτριας
Η ποίηση, «υπέρτατη μορφή της συγκινησιακής χρήσης της γλώσσας» κατά τον Γιώργο Σεφέρη, προκύπτει από τη διάδραση του ποιητικώς διακείμενου νου με τις κοσμικές περιστάσεις. Ο έρωτας κατέχει, στο πλαίσιο αυτής της διάδρασης, κομβικό ρόλο. Ποιητικά η σκέψη έχει άλλες ποιότητες, συντελείται σε χρόνο και τόπο διαφορετικό από τον κοινό: υπάρχουν στιγμές στη λειτουργία αυτή, που το νόημα πραγματώνεται ως κάτι βαθύτερο, η πηγαία έξαψη της φλογισμένης, συνεπαρμένης ύπαρξης μετατρέπεται με «λυρικήν ορμή» σε κάτι πληρέστερα αρτιωμένο – σε έργο λόγου και τέχνης.
12 Αυγούστου 1926 – 29 Αυγούστου 1928: είκοσι ένα (21) χρονολογημένα ποιήματα, δώδεκα (12) αχρονολόγητα, ένα δελτάριο δώδεκα στίχων με μολύβι και ημερομηνία 18 Ιουνίου 1935. Ο ποιητής του «πολύτροπου στίχου» Κωστής Παλαμάς (1859-1943), ο «ρυθμοποιός» που με τη γραφή του «μουσική όλο» πήγαινε να «κάμει», απευθύνει φλόγα τη σκέψη του στην Αρτέμιδα Ρέσσου, μετέπειτα κυρία Γεωργίου Κατσαρά, την οποία γνώρισε στην Αιδηψό, όπου παραθέριζε με τους γονείς της, το καλοκαίρι του 1926. Το Αρχείο της Αρτέμιδος Ρέσσου, το οποίο συμπληρώνουν τριάντα εννέα (39) επιστολές, από το 1926 έως και το 1939, επτά (7) φωτογραφίες, μία (1) προσωπογραφία της Αρτέμιδος καθώς και μία (1) φωτογραφία σχεδίου με το πορτρέτο του Παλαμά, φιλοτεχνημένο από τον ζωγράφο Κωνσταντίνο (Κώστα) Μαλέα με ιδιόχειρη αφιέρωση, δεν είναι άγνωστο στην παλαμική έρευνα, ειδικά μετά τη δημοσίευση μέρους του από τον καθηγητή Φώτη Δημητρακόπουλο στην Επιστημονική Επετηρίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών (1992-1995). Ομοίως και οι Μούσες του: «Δεν είμαι μπαίγνιο της Α’ ή Β’ Γυναίκας […] Δεν έχω ευνοούμενες, όπως λέτε», θα γράψει ο ίδιος σε επιστολή στην κόρη του Ναυσικά. «Κρίμα που δεν το καταλάβατε, κρίμα για την πεζή αντίληψη της ζωής που δείχνετε, η οποία περνά έξω απ’ τα πράγματα […] αντίθετα με την ποιητική αντίληψη της ζωής, που είναι το κοίταγμα των πραγμάτων απ’ τη βαθειά και ωραία τους όψη, που είναι η μόνη αληθινή. Αυτή την όψη αναζητώ, και στο έργο μου και στις σχέσεις μου, και στις μούσες μου…»
«Ασύγκριτη, αβασίλευτη και πάντα μοναχή» η μορφή της εκάστοτε Μούσας του Κωστή Παλαμά, ως ενσάρκωση, ως εναλλακτική της παρουσίας της ιδανικής γυναίκας-έμπνευσης συνέχει το έργο του. Φλογίζει το συναίσθημά του κι αυτό στοχάζεται. Φλογίζει τη σκέψη του κι αυτή συναισθάνεται. Εγκαθίσταται κάτω απ’ το δέρμα της ύπαρξής του, των περιστάσεων του βίου του, τις μορφές των πραγματικών προσώπων της ζωής του, καταυγάζοντας κάθε δημιουργικό σκοπό ως μία εκ νέου ανασύσταση της γλώσσας του, των μέσων που διαθέτει ένας ποιητής για να κοιτάζει τον κόσμο κατάματα σε όλη την εσχατολογική αλήθεια και ομορφιά του.
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στον καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Κασίνη, Πρόεδρο του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά, καθώς και σε όλο το προσωπικό, για την ανεκτίμητη βοήθειά τους. Η μεταγραφή των ποιημάτων έγινε από ηλεκτρονικές αναπαραγωγές. Τα ποιήματα δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.
https://diastixo.gr/logotexnikakeimena/poihsh/23267-dyo-anekdota-poiimata-kosti-palama
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου